Η κοσμοθεωρία μας διδάσκει ότι το καθήκον της σοσιαλιστικής επανάστασης είναι η δημιουργία της λαϊκής, σοσιαλιστικής οικονομίας. Η προλεταριακή επανάσταση, όμως, δεν μπορεί να εκπληρώσει το καθήκον αυτό χωρίς την κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της, δηλαδή χωρίς τη δημιουργία του κράτους της δικτατορίας του προλεταριάτου.

Το 16ο Συνέδριο του ΚΚΕ υιοθέτησε και επισημοποίησε τον όρο «λαϊκή εξουσία» που για το ΚΚΕ είναι η «σοσιαλιστική εξουσία». Στα απλά ελληνικά αυτό σημαίνει ότι πρόκειται για την εξουσία της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, την οποία οι μεγάλοι δάσκαλοι του παγκόσμιου προλεταριάτου Καρλ Μαρξ, Φρίντριχ Ενγκελς και Β. Ι. Λένιν την ονόμασαν δικτατορία του προλεταριάτου.

Στην εισήγηση της ΚΕ του ΚΚΕ στις εργασίες του 16ου Συνεδρίου, μεταξύ άλλων, αναφέρονται και τα εξής: «Η λαϊκή εξουσία στη δική μας αντίληψη, είναι η σοσιαλιστική εξουσία, η εξουσία της εργατικής τάξης και των συμμάχων της με σκοπό την οικοδόμηση του σοσιαλισμού». (Εισήγηση της ΚΕ του ΚΚΕ στο 16ο Συνέδριο, ΚΟΜΕΠ, τ. 6/2000, σελ. 33).

Για την αποφυγή κάθε είδους παρεξηγήσεων και τυχόν συγχύσεων από την αρχή ακόμα θεωρώ απαραίτητο, να τονίσω τη μαρξιστική - λενινιστική θέση σύμφωνα με την οποία, μέσα στα σπλάχνα του καπιταλισμού δημιουργούνται μόνο υλικές προϋποθέσεις, για το σοσιαλισμό. Με την έννοια αυτή, η λαϊκή οικονομία δεν είναι δυνατόν και δεν μπορεί να εμφανιστεί μέσα σε συνθήκες του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού με έτοιμες μορφές. Για την εμφάνιση και την παραπέρα ανάπτυξη της λαϊκής οικονομίας αντικειμενικά είναι αναγκαίες και αναπόφευκτες δύο βασικές προϋποθέσεις.

Πρώτον. Ξεκινώντας από τον πρωτεύοντα ρόλο της πολιτικής ως «συμπυκνωμένη έκφραση της οικονομίας» και τον καθοριστικό ρόλο της οικονομίας, η κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της είναι η κύρια και η βασική προϋπόθεση.

Δεύτερον. Είναι η κατάκτηση της εθνικής ανεξαρτησίας, από το ξένο κεφάλαιο και το διεθνή ιμπεριαλισμό, χωρίς την οποία δεν είναι δυνατή, όχι μόνο η λαϊκή οικονομία, αλλά ούτε και η όποια οικονομική ανάπτυξη γενικά υπέρ της εργατικής τάξης και της χώρας μας, που επίσης συνδέεται με την κατάκτηση της λαϊκής εξουσίας.

Ο Κ. Μαρξ τεκμηρίωσε επιστημονικά τη δημιουργία των υλικών προϋποθέσεων μέσα στον καπιταλισμό για το πέρασμα στο σοσιαλισμό και για την απελευθέρωση του προλεταριάτου από τη μισθωτή σκλαβιά, και τονίζοντας τη σχέση οικονομίας και πολιτικής έγραφε στην ιδρυτική Διακήρυξη της Πρώτης Διεθνούς: «Το μεγάλο καθήκον της εργατικής τάξης είναι σήμερα η κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας». (Διαλεχτά Εργα, τ.1, σελ 449).

«Το πέρασμα της κρατικής εξουσίας», τόνιζε ο Λένιν, «από τα χέρια μιας τάξης στα χέρια μιας άλλης, είναι το πρώτο, το κύριο, το βασικό γνώρισμα της επανάστασης τόσο με την αυστηρά επιστημονική, όσο και με την πρακτική - πολιτική σημασία αυτής της έννοιας». (Απαντα, τ.31, σελ. 133). Και σε άλλο έργο του ο Λένιν αναφέρει: «Η πολιτική δεν μπορεί να μην έχει τα πρωτεία απέναντι στην οικονομία. Το να σκέφτεται κανείς διαφορετικά, θα πει ότι ξεχνάει το αλφάβητο του μαρξισμού». (Απαντα, τ. 42, σελ. 278). Τα βασικά και κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα της λαϊκής εξουσίας την κάνουν να διαφέρει ριζικά από την εξουσία της χρηματιστικής ολιγαρχίας.

1. Πρώτα απ' όλα είναι το γεγονός ότι είναι εξουσία, που εκφράζει αποκλειστικά τα ζωτικά συμφέροντα της εργατικής τάξης και των άλλων εργαζομένων.

2. Το θεμέλιο και το στέρεο βάθρο της λαϊκής εξουσίας μπορεί και είναι μόνο η λαϊκή οικονομία.

Η σοσιαλιστική επανάσταση διαφέρει ριζικά από όλες τις προηγούμενες επαναστάσεις. Κατά τη διάρκεια της μετάβασης από το δουλοχτητικό στο φεουδαρχικό και από το φεουδαρχικό στο καπιταλιστικό κοινωνικό σύστημα, τη μια μορφή της ατομικής ιδιοκτησίας την αντικαθιστούσε μια άλλη μορφή ατομικής ιδιοκτησίας, την εξουσία ορισμένων εκμεταλλευτών τη διαδεχόταν η εξουσία άλλων εκμεταλλευτών. Αυτό συνέβαινε, διότι όλοι οι προηγούμενοι κοινωνικο - οικονομικοί σχηματισμοί στηρίζονταν:

α. Στην ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. β.Το νέο οικονομικό σύστημα εμφανίζονταν και ωρίμαζε βαθμιαία μέσα στα σπλάχνα του παλιού τρόπου παραγωγής. γ.Γι' αυτό και η αστική επανάσταση αρχίζει συνήθως όταν πια υπάρχουν λίγο - πολύ έτοιμες μορφές του καπιταλισμού, που έχουν κιόλας αναπτυχτεί και ωριμάσει μέσα στους κόλπους του φεουδαρχικού κοινωνικού συστήματος.δ. Στην περίπτωση αυτή το βασικό καθήκον της αστικής επανάστασης ήταν η κατάληψη της εξουσίας από την αστική τάξη, για να τη φέρει σε αντιστοιχία με την υπάρχουσα ήδη καπιταλιστική οικονομία.

Γι' αυτό και με την κατάληψη της εξουσίας τερματίζεται συνήθως η αστική επανάσταση.

Αντίθετα. Η σοσιαλιστική επανάσταση έχει για σκοπό της:

α. Την αντικατάσταση της ατομικής ιδιοκτησίας στα βασικά μέσα παραγωγής με την κοινωνική ιδιοκτησία και την εξάλειψη κάθε μορφής εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

β. Η σοσιαλιστική επανάσταση δε βρίσκει κανενός είδους έτοιμες μορφές σοσιαλιστικής οικονομίας.

γ.Το σοσιαλιστικό σύστημα δεν μπορεί να εμφανιστεί και ν' αναπτυχθεί μέσα στους κόλπους της καπιταλιστικής κοινωνίας.

δ.Η κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη αποτελεί μόνο την αρχή της σοσιαλιστικής επανάστασης.

ε. Η εξουσία της εργατικής τάξης χρησιμοποιείται σαν μοχλός για το μετασχηματισμό της παλιάς και την οργάνωση και οικοδόμηση της νέας σοσιαλιστικής οικονομίας.

Αυτός είναι ο λόγος, που σε όλες τις χώρες η αντικατάσταση του καπιταλιστικού συστήματος με το σοσιαλιστικό απαιτεί μια ιδιαίτερη μεταβατική περίοδο, που αγκαλιάζει μια ολόκληρη ιστορική εποχή.«Ανάμεσα στην κεφαλαιοκρατική και την κομμουνιστική κοινωνία βρίσκεται η περίοδος της επαναστατικής μετατροπής της μιας στην άλλη. Και σ' αυτή την περίοδο, που το κράτος της δεν μπορεί να είναι τίποτα άλλο παρά η επαναστατική δικτατορία του προλεταριάτου». (Κ, Μαρξ, «Κριτική του Προγράμματος της Γκότα», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», σελ.24.)