Το Μνημείο - Μουσείο υλοποιήθηκε μέσα από απαιτητική δουλειά που κατέβαλαν με εθελοντική προσφορά δεκάδες μέλη και φίλοι του ΚΚΕ και της ΚΝΕ. Το κτίριο είναι προσφορά του συντρόφου Χάρη Τουτούνη, στη μνήμη των αγωνιστών γονιών του, Μάρκου και Ελένης Τουτούνη.

Οι εργασίες βρίσκονται στο στάδιο τοποθέτησης των εκθεμάτων, τα οποία αναδεικνύουν την τεράστια προσφορά του λαού της περιοχής τόσο στην εποποιία της ΕΑΜικής Αντίστασης στην τριπλή κατοχή της περιόδου 1941-1944, όσο και στον μεγάλο αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, που μεγαλούργησε στον ανατολικό Γράμμο, αποδίδοντας παράλληλα φόρο τιμής σε όσους θυσιάστηκαν στη μάχη για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση.

Παράλληλα, τα εκθέματα αποτελούν και υλοποίηση της προσπάθειας του Κόμματος να τιμήσει την υπερεκατοντάχρονη Ιστορία του, τις κορυφαίες στιγμές και τους χιλιάδες αλύγιστους της ταξικής πάλης, συμβάλλοντας να διατηρηθεί ζωντανή η ιστορική μνήμη, κόντρα στις απόπειρες ξαναγραψίματος της Ιστορίας.

Αποψη του Μουσείου

«28 Απρίλη 1943: Οι Ιταλοί καίνε το Νεστόριο.

4 Οκτώβρη 1943: Γερμανική δύναμη από 600 άνδρες με 5 πυροβόλα, με άρματα μάχης και κομιτατζήδες επιτέθηκαν ξανά στο Νεστόριο. Τα μικρά αντάρτικα τμήματα ύστερα από σκληρή μάχη αναγκάζονται να υποχωρήσουν στη Λάγγα.

Γερμανοί και Κομιτατζήδες ολοκλήρωσαν το κάψιμο του Νεστορίου. Σκότωσαν τον τυφλό γέρο Κώστα Κύρου έξω από το σπίτι του κι ύστερα έριξαν το πτώμα του στις φωτιές του σπιτιού, όπου κάηκε ζωντανή και η γυναίκα του.

Σκότωσαν επίσης την Θωμαή Νούμπα, ηλικιωμένη γυναίκα του Κοσμά Καραμίνη, τη γριά του Σαρόπουλου (μπάρμπα Γκάντζια). Εσφαξαν στην τοποθεσία "Πάντσκα" 4 παλικάρια και πήραν 2 ομήρους στην Καστοριά.

Σκοτώθηκαν στις "Καστανιές" οι Πέτρος Φυσσέας, Γιώργος Φιλινάδας και Θανάσης Πούνης πολεμώντας τους Γερμανούς.

40 εχθρικές επιθέσεις δέχτηκε το ηρωικό χωριό. 680 σπίτια έγιναν στάχτη. 18 μήνες (μέσα στους οποίους δύο χειμώνες) έζησαν οι νεστορίτικες οικογένειες σε καλύβες, στα δάση και τις σπηλιές.

Από τα εκθέματα

Η προσφορά των κατοίκων του Νεστορίου στον απελευθερωτικό αγώνα είναι τεράστια.

480 αντάρτες στον μόνιμο ΕΛΑΣ. 200 αντάρτες στον εφεδρικό ΕΛΑΣ, όλους οπλισμένους με όπλα που συγκέντρωσαν οι οργανώσεις και οι κάτοικοι του χωριού. Το σύνολο, σχεδόν, των κατοίκων του χωριού ήταν οργανωμένοι στο ΕΑΜ και στην ΕΠΟΝ. Πάρα πολλοί στο ΚΚΕ. Ολες σχεδόν οι γυναίκες στην Εθνική Αλληλεγγύη».

Οι περιοδείες από κλιμάκια της ΚΟ Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ συνεχίζονται όλες αυτές τις μέρες, προκειμένου το κάλεσμα συμμετοχής στη μεγάλη εκδήλωση για τα εγκαίνια του Μουσείου - Μνημείου να φτάσει σε κάθε πόλη, σε κάθε χωριό της περιοχής, σε όλους τους απογόνους των αγωνιστών.

Σήμερα, Τετάρτη 27 Οκτώβρη, κλιμάκιο με επικεφαλής την Τίνα Κουζιάκη, μέλος του Γραφείου της ΕΠ Δυτ. Μακεδονίας, θα περιοδεύσει στις 9.30 π.μ. στις υπηρεσίες της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Κλιμάκια της ΕΠ Δυτικής Μακεδονίας θα περιοδεύσουν επίσης στις 10 π.μ. στο Τμήμα Πληροφορικής στην Καστοριά και στις 11.30 π.μ. στη λαϊκή αγορά της Καστοριάς.

Την Παρασκευή 29 Οκτώβρη, στις 10 π.μ. κλιμάκιο με επικεφαλής τον Γιάννη Κανάτσιο, μέλος του Γραφείου της ΕΠ Δυτ. Μακεδονίας, θα περιοδεύσει στο δημαρχείο και στις 11.30 π.μ. στις τεχνικές υπηρεσίες του δήμου Κοζάνης, ενώ στις 7.30 μ.μ. κλιμάκιο με επικεφαλής την Ευδοξία Μωυσιάδου, μέλος του Γραφείου της ΕΠ Δυτ. Μακεδονίας, θα περιοδεύσει στο αμαξοστάσιο και στις 10 π.μ. στις υπηρεσίες της ΔΕΥΑΚ.

Παράλληλα, μπροστά στα εγκαίνια του Μνημείου - Μουσείου το ΚΚΕ οργανώνει δράσεις ανάδειξης του Νοσοκομείου του ΔΣΕ στην τοποθεσία Λιανοτόπι, την Παρασκευή.

Οι Οργανώσεις Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ οργανώνουν τη μαζική συμμετοχή μελών και φίλων του Κόμματος και της ΚΝΕ στα εγκαίνια του Μνημείου - Μουσείου. Λεωφορεία για το Νεστόριο προγραμματίζεται να δρομολογηθούν το πρωί της Κυριακής 31 Οκτώβρη από: Γρεβενά (αναχώρηση από τη λαχαναγορά στις 9 π.μ.), Καστοριά (από τον «Μασούτη» στις 9.30 π.μ.), Αμύνταιο (από την πλατεία στις 8.30 π.μ.), Φλώρινα (από τα ΚΤΕΛ στις 8 π.μ.), Πτολεμαΐδα (από το δημαρχείο στις 8.30 π.μ.), Σέρβια (από το 1ο Δημοτικό Σχολείο στις 8.30 π.μ.), Κοζάνη (από την κεντρική πλατεία στις 8.30 π.μ.), Σιάτιστα (από την Μπάρα στις 9.30 π.μ.).

Μαζικό θα είναι το «παρών» που θα δώσουν στην εκδήλωση και οι Οργανώσεις Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ και της ΚΝΕ. Η αναχώρηση των λεωφορείων θα γίνει την Κυριακή από τη Θεσσαλονίκη, στις 7 π.μ. στο Αγαλμα Βενιζέλου.