Αν στους μισθούς - χαρτζιλίκια, που αποτελούν καθεστώς, προστεθούν οι δυσκολίες να τα βγάλει πέρα η εργατική - λαϊκή οικογένεια από το «τσουνάμι» της ακρίβειας, που οδηγεί τους εργαζόμενους να κάνουν δυο και τρεις δουλειές για να εξασφαλίσουν τα στοιχειώδη, τότε συντίθεται και η «μεγάλη εικόνα» για τον συγκεκριμένο κλάδο. Μια εικόνα που κάνει συντρίμμια τους ισχυρισμούς της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων για το «πλέγμα προστασίας» των εργαζομένων στις πλατφόρμες και τις ταχυμεταφορές.

Οι εργαζόμενοι του χώρου αντιμετωπίζουν σαν κακόγουστο αστείο την πολυδιαφημισμένη «ασφάλεια» που τάχα τους παρέχει η κυβέρνηση, κοστολογώντας με δέκα ευρώ τον μήνα το κεφάλι, αφού ένα τέτοιο ποσό (120 ευρώ σε 12 μηνιαίες δόσεις) «υποχρεούται» να δίνει η εργοδοσία για προστατευτικό κράνος. Υπενθυμίζεται επίσης ότι ο πρόσφατος νόμος - έκτρωμα Χατζηδάκη ήρθε να προσθέσει περισσότερες ευκολίες για την εργοδοσία στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες, ώστε να μετατρέπει τους εργαζόμενους διανομείς σε «συνεργάτες», για να ξεμπερδεύει ακόμα και με τυπικές υποχρεώσεις απέναντι στο προσωπικό.

Οι μεγάλες αγωνιστικές κινητοποιήσεις των εργαζομένων στην «e-food», που κατάφεραν να ακυρώσουν απολύσεις αλλά και να επιβάλουν προσλήψεις από την ίδια την εταιρεία και όχι μέσω του δουλεμπορικού, οι απεργιακές κινητοποιήσεις σε ΕΛΤΑ - ΕΛΤΑ Courier για κατάργηση της ενοικιαζόμενης εργασίας και για υπογραφή Συλλογικής Σύμβασης, φωτίζουν τον δρόμο για όλους τους εργαζόμενους διανομείς και τα σωματεία τους.

Χαρακτηριστικά της κατάστασης που επικρατεί στους συγκεκριμένους χώρους δουλειάς είναι όσα περιγράφουν σήμερα στον «Ριζοσπάστη» εργαζόμενοι που τρώνε «με το κουτάλι» τα χιλιόμετρα κάθε μέρα, με κάθε καιρό, που εργάζονται μέχρι και 12 - 13 ώρες τη μέρα. Εργαζόμενοι που ενοικιάζονται - σαν να είναι αντικείμενα - από τη μία εταιρεία στην άλλη, με συμβάσεις του ενός μήνα για πολλούς μήνες και χρόνια, ένα καθεστώς που στραπατσάρει ακόμα και τα εναπομείναντα εργασιακά δικαιώματα, όπως η προϋπηρεσία. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι «ενοικιαζόμενοι» σε ΕΛΤΑ και ΕΛΤΑ Courier ειδοποιούνται κάθε μήνα με SMS αν θα συνεχίσουν να δουλεύουν ή όχι...

Ταυτόχρονα, αυτό το καθεστώς «εξαερώνει» ακόμα και την αύξηση στον κατώτατο μισθό που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, επιβεβαιώνοντας ότι τέτοιες «αυξήσεις» είναι «μελετημένες» με βάση τον νόμο Βρούτση - Αχτσιόγλου ώστε να μη διαταράσσουν την κερδοφορία και την ανταγωνιστικότητα των ομίλων, επομένως να μην προσφέρουν ουσιαστική ανακούφιση στους εργαζόμενους.

Η Κ. εργάζεται ως «ενοικιαζόμενη» στα ΕΛΤΑ από το 2017 και με σχέση αορίστου χρόνου στην «e-food» το απόγευμα.«Στην "e-food" εγώ και άλλοι συνάδελφοί μου γίναμε αορίστου μετά τις μαζικές κινητοποιήσεις που κάναμε», μας θυμίζει, αναφερόμενη στον απεργιακό αγώνα που έδωσαν με επιτυχία οι εργαζόμενοι της συγκεκριμένης εταιρείας τον Σεπτέμβρη του 2021.

Γιατί δύο δουλειές, τη ρωτάμε. «Γιατί δεν φτάνουν τα λεφτά. Το πρωί δουλεύω στα ΕΛΤΑ, 8ωρη εργασία, και παίρνω μόλις 613 ευρώ. Το απόγευμα δουλεύω άλλες 4 ώρες στην "e-food" για να πάρω περίπου 500 ευρώ τον μήνα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα επιδόματα που αφορούν συντήρηση, επισκευή και καύσιμα, και τα οποία φυσικά δεν επαρκούν. Συνολικά βγάζω 1.100 ευρώ τον μήνα δουλεύοντας 12 ώρες τη μέρα, συν μιάμιση ώρα και παραπάνω που χρειάζονται για να πάω και να έρθω από τη δουλειά στο σπίτι. Από αυτά αφαίρεσε τα έξοδα για συντήρηση και καύσιμα. Υστερα από τόση δουλειά, τα χρήματα δεν φτάνουν έστω για τα στοιχειώδη, ειδικά με την ακρίβεια που σπάει κόκαλα!».

Στην ερώτηση ποια εταιρεία την «ενοικιάζει» στην ΕΛΤΑ, μας απαντά πολύ χαρακτηριστικά: «Κάτσε να θυμηθώ, γιατί μας έχουν αλλάξει πολλές φορές από τη μία εταιρεία στην άλλη. Από το 2017 έχω αλλάξει 3, 4, ίσως και παραπάνω φορές εταιρεία. Αλλαξα ακόμα και ύστερα από 15 μέρες!». Απάντηση που αναδεικνύει ότι οι εργαζόμενοι και τα δικαιώματά τους γίνονται έρμαια και μπαλάκι μεταξύ εταιρειών.

Για τα ίδια τα ΕΛΤΑ μάς λέει ότι «ενώ στο γραφείο όπου δουλεύω έχουμε φτάσει οι "ενοικιαζόμενοι" να είμαστε πιο πολλοί από τους μόνιμους, η διοίκηση των ΕΛΤΑ λέει ότι δεν αναγνωρίζει την ύπαρξή μας, ότι δεν είναι αυτή ο εργοδότης μας». Το γιατί οι διοικήσεις των ΕΛΤΑ έχουν αυτήν τη θέση είναι προφανές: Οι «ενοικιαζόμενοι» έχουν λιγότερα δικαιώματα, κοστίζουν λιγότερο από τους μόνιμους εργαζόμενους, που ακόμα έχουν έως έναν βαθμό συγκροτημένα δικαιώματα. Για παράδειγμα, τα ΕΛΤΑ - και κατ' επέκταση και οι εταιρείες που τους «ενοικιάζουν» - δεν αναγνωρίζουν στους εργαζόμενους τυχόν προϋπηρεσία, και έτσι οι αμοιβές τους είναι κατά πολύ μικρότερες.

Τέλος, δίνοντας μια ιδέα για τα έξοδα που έχει χρησιμοποιώντας το δικό της μηχανάκι στην απογευματινή εργασία της, λέει ότι στις 4 ώρες δουλειά κάνει 50 χιλιόμετρα τη μέρα και έτσι η μηχανή χρειάζεται λάδια κάθε δυο μήνες το πολύ, σέρβις κάθε 4-5 μήνες και λάστιχα σε λιγότερο από χρόνο.

Ο Κ., εργαζόμενος στη «Speedex», μας λέει ότι το επιχειρησιακό σωματείο βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την εργοδοσία για την υπογραφή ΣΣΕ από τον Γενάρη. Το σωματείο ζητά αυξήσεις, όμως η εργοδοσία τις απορρίπτει και αντιπροτείνει κάποια μπόνους που θα εξαρτώνται από την κερδοφορία της! Την ίδια ώρα τα καταστήματα της εταιρείας τα λειτουργούν άλλοι, μέσω franchise, όπου οι μισθοί και οι όροι εργασίας είναι χειρότεροι.

Στην κουβέντα που κάναμε με τον Χ., εργαζόμενο στη «Fis», αναδεικνύεται ξανά το ζήτημα των μισθών. Είναι τόσο χαμηλοί που μια οικογένεια με παιδιά είναι αδύνατο να τα βγάλει πέρα, γι' αυτό και υπάρχουν εργαζόμενοι που αναγκάζονται να δουλέψουν 3 και 4 ώρες παραπάνω από το κανονικό ωράριο για να τα βολέψουν.

Εργαζόμενος στη «Skroutz last mile» λέει ότι τα χιλιόμετρα που διανύουν καθημερινά, για να παραδώσουν τις παραγγελίες που γίνονται μέσω της γνωστής ψηφιακής πλατφόρμας στους πελάτες, αντιστοιχούν σε πενιχρές μισθολογικές αποδοχές, που κινούνται ελάχιστα πάνω από τα όρια του κατώτατου μισθού. Στη συγκεκριμένη εταιρεία δουλεύουν περίπου 800 εργαζόμενοι, στη μεγάλη τους πλειοψηφία νέοι σε ηλικία, με ωράρια 4ωρης, 6ωρης και 8ωρης εργασίας. Ολοι τους πασχίζουν να τα φέρουν βόλτα με πολύ χαμηλούς μισθούς, αλλά και με τις συνθήκες εντατικοποίησης.

Εκτός από το προσωπικό που δουλεύει με συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας, υπάρχουν και εργαζόμενοι που δουλεύουν ως «freelancers», όχι με εταιρικά αλλά με δικά τους οχήματα. Στην ιστοσελίδα της η εταιρεία παρουσιάζει τον συγκεκριμένο τρόπο «συνεργασίας» ως μια εργασιακή σχέση που υπόσχεται «έξτρα εισόδημα». Οι απολαβές στην περίπτωση αυτή είναι κάπως καλύτερες, ωστόσο είναι αμφίβολο αν τα επιπλέον χρήματα θα καταλήξουν στην τσέπη τους ή θα εξανεμιστούν από το κόστος των καυσίμων, τα έξοδα της συντήρησης των αυτοκινήτων, τις δαπάνες για την αποκατάσταση τυχόν βλαβών που θα παρουσιαστούν.

Κοινός τόπος για όλο το προσωπικό, ανεξάρτητα από εργασιακή σχέση, αποτελεί η εντατικοποίηση. Οι διανομείς είναι υποχρεωμένοι να κινούνται σε όλη την Αττική ακόμα και κατά τη διάρκεια της ίδιας βάρδιας. «Μπορεί το πρωί να βρίσκεσαι στις Αχαρνές και το απόγευμα να έχεις καταλήξει στη Γλυφάδα», περιγράφει εργαζόμενος. Οσο για τις αποστάσεις που διανύουν, συχνά αγγίζουν ακόμα και τα 200 χιλιόμετρα μέσα στο ωράριό τους. Η δουλειά τους γίνεται ακόμα πιο δύσκολη καθώς ο κανόνας είναι ότι ένας εργαζόμενος δουλεύει μόνος του στο κάθε όχημα, χωρίς συνοδηγό. Μοναδική εξαίρεση κάποια δρομολόγια για παραδόσεις στο κέντρο της Αθήνας, αν και όχι πάντα. «Δεν είχα ποτέ συνοδηγό, ακόμα και σε παραδόσεις στο Κολωνάκι», εξηγεί διανομέας και περιγράφει πώς κάθε συνάδελφός του είναι σε ένα διαρκές «τρέξιμο», οδηγώντας, αναζητώντας χώρο στάθμευσης, παραδίδοντας παραγγελίες.

«Ο μισθός που παίρνουμε είναι πολύ χαμηλός, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς όλα όσα πρέπει να κάνουμε στη διάρκεια της βάρδιας», υπογραμμίζει. Η εταιρεία δίνει ένα «bonus παραγωγικότητας», σαν ένα «τυράκι» για να αυξάνει την εντατικοποίηση, ωστόσο δεν καταβάλλει το επίδομα γάμου σε όσους το δικαιούνται. Αν και νέοι σε ηλικία, δεν δουλεύουν για ένα «χαρτζιλίκι» αλλά έχουν ενοίκια, λογαριασμούς και άλλες υποχρεώσεις να καλύψουν. Ετσι, πολλοί είναι αυτοί που αναγκάζονται να κάνουν και δεύτερη δουλειά, συνήθως ως διανομείς στην Εστίαση. Το αποτέλεσμα είναι να περνούν όλη τους τη μέρα στον δρόμο, είτε πίσω από το τιμόνι του αυτοκινήτου είτε πάνω στο μηχανάκι, να τους απομένουν μόνο λίγες ώρες ξεκούρασης μέχρι να ξαναπιάσουν δουλειά και καθόλου ελεύθερος χρόνος για τους ίδιους και τις οικογένειές τους.

Το Συνδικάτο Εργαζομένων στα Ταχυδρομεία και στις Ταχυμεταφορές διεκδικεί την υπογραφή ΣΣΕ για όλους τους εργαζόμενους με αυξήσεις στους μισθούς, άμεση ένταξη στο μισθολόγιο των ΕΛΤΑ για τους «ενοικιαζόμενους» στο δίκτυο ΕΛΤΑ - ΕΛΤΑ Courier, με κατοχυρωμένα όλα τα εργασιακά δικαιώματα και αναγνώριση των τριετιών, σταθερό χρόνο εργασίας, 5ήμερο - 7ωρο - 35ωρο κ.λπ. Διεκδικήσεις που μπορούν στοιχειωδώς να προστατέψουν τους εργαζόμενους στον χώρο, κάτι που επιβεβαιώνεται από όσα οι ίδιοι δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν.

Ο Λ., «ενοικιαζόμενος» εργαζόμενος στα ΕΛΤΑ Courier, υπενθυμίζει ότι το προηγούμενο διάστημα η διοίκηση των ΕΛΤΑ και των ΕΛΤΑ Courier προχώρησε στην απόλυση άνω των 200 εργαζομένων με συμβάσεις «ενοικίασης» από τρίτες εταιρείες.

Αυτές οι απολύσεις ήρθαν να προστεθούν στις 2.000 απολύσεις του 2021, που αφορούσαν μόνιμο προσωπικό και τις ονόμασαν «εθελούσιες», αλλά και σε 1.000 ακόμα απολύσεις «ενοικιαζόμενων» οι οποίες είχαν προηγηθεί στις αρχές του 2020. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι που δουλεύουν σ' αυτούς τους χώρους είναι πλέον με συμβάσεις ενός μήνα, και πολλοί από αυτούς δουλεύουν με αυτούς τους όρους εδώ και πάνω από 10 χρόνια. Μεταφέρονται από εταιρεία σε εταιρεία, με κύριο εργολάβο την ONEX, ενώ παρέχουν αποκλειστικά έργο στις εταιρείες ΕΛΤΑ και ΕΛΤΑ Courier. Εργο που τα τελευταία χρόνια, με τον κορονοϊό και τα συνεχιζόμενα lockdowns, αυξήθηκε έως και 500% σε ορισμένες περιπτώσεις, μαζί του και η εντατικοποίηση των εργαζομένων και φυσικά τα κέρδη των εταιρειών.

«Ολα αυτά τα χρόνια», σημειώνει, «δουλεύουμε με μισθούς πείνας - 714 ευρώ μεικτά, 600 και κάτι ψίχουλα στο χέρι - χωρίς να μπορούμε να κατοχυρώσουμε δικαιώματα, λόγω του καθεστώτος της "ενοικίασης" και των μηνιαίων συμβάσεων. Εννοείται ότι ο μισθός αυτός δεν φτάνει ούτε για "ζήτω", ειδικά όταν μιλάμε για συναδέλφους που έχουν οικογένεια και τα έξοδα πολλαπλασιάζονται - πολλοί απ' αυτούς κάνουν και έξτρα μεροκάματα όπου βρουν για να συμπληρώσουν κανονικό μισθό, με αποτέλεσμα να εργάζονται πάνω από 12-13 ώρες καθημερινά».

Αναφέρει ακόμα ότι στους περισσότερους συναδέλφους του οφείλονται μέρες αδείας από περασμένα έτη οι οποίες ξεπερνούν τις 30-35, όταν ρωτάνε δε γι' αυτές τα ΕΛΤΑ τούς «πετάνε» στον εργολάβο και ο εργολάβος τούς «πετάει» στα ΕΛΤΑ, μεταθέτοντας ο ένας την ευθύνη στον άλλον.

«Οι απολύσεις των συναδέλφων», λέει, «έχουν ως αποτέλεσμα να μην μπορούμε να πάρουμε κανονικά τις άδειές μας, και εντατικοποίηση στη δουλειά σε όσους έχουμε απομείνει, ώστε να μη μείνει κομμάτι και ΤΚ ακάλυπτο από την εταιρεία.

Στις πρόσφατες απεργίες που κάναμε με το σωματείο μας, το ΣΕΤΤΑ, η διοίκηση των ΕΛΤΑ Courier στην Αγία Παρασκευή έφτασε σε σημείο να κλείσει ερμητικά τις πόρτες, κλειδώνοντας τους εργαζόμενους που βρίσκονταν μέσα στο κτίριο της Εδρας - μην τυχόν και μιλήσουν με τους απεργούς - αποφεύγοντας να συναντηθεί με τους "ενοικιαζόμενους" εργαζόμενους, δείχνοντας ότι δεν μας αναγνωρίζει καν, παρόλο που ο ρουχισμός, τα οχήματα που χρησιμοποιούμε και τα εκατομμύρια δέματα που έχουμε διακινήσει όλα αυτά τα χρόνια φέρουν τo logo και την επωνυμία των ΕΛΤΑ Courier».