Στις 12 Γενάρη 2002 ιδρύθηκε στη Μόσχα το Κόμμα Εργασίας της Ρωσίας (ΚΕΡ). Βέβαια στην ίδια τη χώρα το κόμμα αυτό παραμένει ελάχιστα γνωστό. Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί, γιατί θα έπρεπε να ασχοληθούμε με την εμφάνιση ενός νέου κόμματος και μάλιστα ακόμα σχεδόν άγνωστου στη χώρα στην οποία εμφανίστηκε. Κατά τη γνώμη μας, η ίδρυση αυτού του κόμματος χρήζει προσοχής. Είναι ίσως η «κορύφωση» μιας παράλληλης διαδικασίας που εμφανίζεται σε πολλές χώρες του κόσμου (λες και βγαίνει από καρμπόν), αλλά που στη Ρωσία (λόγω είτε βιασύνης ή και «ωρίμανσης» κάποιων παραμέτρων) έφτασε στο ανώτερο πολιτικό στάδιο, αυτό της συγκρότησης πολιτικού κόμματος.

Το ενδιαφέρον που παρουσιάζει ο συγκεκριμένος φορέας είναι κατ' αρχάς η σύνθεσή του. Την πρωτοβουλία της συγκρότησης του νέου κόμματος πήραν ηγετικά στελέχη ορισμένων ρωσικών συνδικάτων, όπως: του Κοινωνικού Συνδικάτου, του Συνδικάτου «Ζαστσίτα» («Προστασία της Εργασίας») (το ένα από τα τρία μέλη του προεδρείου του Συνδικάτου), της Ομοσπονδίας των Εργαζομένων στην Πολιτική Αεροπορία, της Ομοσπονδίας των Λιμενεργατών, της Ομοσπονδίας των Δασκάλων. Βέβαια, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι τα μέλη αυτών των συνδικάτων θα υποστηρίξουν το νέο κόμμα που ίδρυσαν οι ηγεσίες τους. Ηδη το συνδικάτο «Ζαστσίτα» πήρε θέση στο ζήτημα, θεωρώντας πως τα μέλη της ηγεσίας του έχουν το δικαίωμα να ανήκουν σε όποιο κόμμα θέλουν, αλλά δεν μπορούν να δεσμεύουν το συνδικάτο, στο οποίο ανήκουν εργαζόμενοι από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους. Επικεφαλής του νέου κόμματος τέθηκαν οι Ολέγκ Σένιν (βουλευτής της Κρατικής Δούμας, μέλος του προεδρείου της «Ζαστσίτα», στο παρελθόν στέλεχος της οργάνωσης «Ενιαίο Μέτωπο των Εργαζομένων», με τροτσκιστικές καταβολές) και ο Σεργκέι Χράμοφ (επικεφαλής του Κοινωνικού Συνδικάτου, που έχει στενές σχέσεις με τα αμερικανικά «Ελεύθερα» συνδικάτα, πρώην στέλεχος της αντικομμουνιστικής «Δημοκρατικής Ενωσης» και υποψήφιος στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές με το Κόμμα του Πούτιν «Εντίνστβο»). Και οι δύο «διακρίθηκαν» και είναι γνωστοί στη Ρωσία τα τελευταία χρόνια για τη συμμετοχή τους στο λεγόμενο κίνημα «Ενάντια στην παγκοσμιοποίηση» και τις σχέσεις τους με τη γαλλική οργάνωση ΑΤΤΑΚ. Πολλοί επίσης θεωρούν ως «ιδεολόγο» του νέου κόμματος τον καθηγητή πανεπιστημίου Μ. Ποπόφ, που ήταν κι επικεφαλής της «Επιτροπής Προγράμματος», στο ιδρυτικό συνέδριο του ΚΕΡ. Ο τελευταίος είχε αποχωρήσει πριν 5 χρόνια (από τα «αριστερά») από το Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας (ΚΕΚΡ) και είχε ιδρύσει το Εργατοαγροτικό Κόμμα της Ρωσίας. Για να μπορέσουν να «επιβιώσουν» κάτω από την ίδια πολιτική στέγη οι παραπάνω κατευθύνσεις, το Καταστατικό του ΚΕΡ έχει φροντίσει να καθιερώσει το καθεστώς της ελεύθερης λειτουργίας των ομάδων μέσα στο κόμμα. Το πολύ σύντομο Πρόγραμμα του ΚΕΡ είναι μια απαρίθμηση αιτημάτων, κυρίως οικονομικής φύσης, γύρω από τα προβλήματα των εργαζομένων. Επιμελώς απ' αυτό λείπει οποιαδήποτε αναφορά στη στρατηγική προοπτική εξέλιξης, ανάπτυξης της χώρας. Ακόμα και η απλή αναφορά της λέξης σοσιαλισμός λείπει! Πρόκειται λοιπόν, πράγματι, για ένα «συνασπισμό» φτιαγμένο πάνω στη διατύπωση προβλημάτων με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι οι εργαζόμενοι στη σημερινή καπιταλιστική Ρωσία (ανεργία, ελαστικές εργασιακές σχέσεις, διάλυση του ασφαλιστικού συστήματος κ.ά.), αλλά που ψάχνει τις λύσεις αυτών των προβλημάτων στα πλαίσια του υπάρχοντος καπιταλιστικού συστήματος. Δε θέτει δηλαδή καν τη σκέψη για την ανατροπή της υπάρχουσας εξουσίας και για την οικοδόμηση μιας νέας, σοσιαλιστικής κοινωνίας. Ετσι, το συγκεκριμένο Πρόγραμμα δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα ιδιότυπο «οικονομίστικο», «συνδικαλιστικό» πλαίσιο, χωρίς ριζοσπαστικούς πολιτικούς στόχους. Σίγουρα στα αξιοπερίεργα είναι η συμμετοχή στο ΚΕΡ τέτοιων πολιτικών παραγόντων όπως οι Ο. Σένιν και Μ. Ποπόφ, που είχαν στο πρόσφατο παρελθόν ασκήσει έντονη πολεμική τόσο στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ρωσικής Ομοσπονδίας (ΚΚΡΟ), όσο και στο Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας (ΚΕΚΡ) για «έλλειψη κομμουνιστικής προοπτικής» και για λειψή... «επαναστατικότητα». Τώρα αυτή η κριτική πήγε... «περίπατο». Ενδιαφέρον παρουσιάζει και μια άλλη πλευρά. Στα διεθνή ζητήματα το Πρόγραμμα του νέου κόμματος δεν αναφέρει κάτι συγκεκριμένο, όμως με δηλώσεις τους οι ηγέτες του ΚΕΡ εκδηλώνουν την τάση αντικατάστασης και μάλιστα αντιπαράθεσης του αντιιμπεριαλιστικού κινήματος με το κίνημα κατά της «παγκοσμιοποίησης», υπέρ βέβαια του τελευταίου. Ιδιαίτερα διαφωτιστικό είναι το αναλυτικό και κοινό άρθρο των Ο. Σένιν και της Καρίν Κλεμάν, μέλους της Διεθνούς Επιτροπής της ΑΤΤΑΚ, όπου απουσιάζει παντελώς η θεμελιακή, για την κατανόηση της σύγχρονης εποχής, έννοια «ιμπεριαλισμός». (Εδώ αξίζει ίσως να θυμίσουμε πως και πριν 15 περίπου χρόνια στην ίδια αποσιώπηση είχε προχωρήσει και ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στο πολυσέλιδο βιβλίο του «Περεστρόικα»). Η Κ. Κλεμάν όμως επανέρχεται με νέο άρθρο της (στα ρώσικα), όπου ισχυρίζεται πως «η παγκοσμιοποίηση δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα νέο στάδιο ανάπτυξης του καπιταλισμού», συμπερασματικά δε χρειάζεται πλέον η πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό, αλλά ενάντια στην «καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση». Ο δε Ο. Σένιν σε συνέντευξή του τα βάζει με τους Τσάβες και Λουκασένκο, λέγοντας πως έχουν καταφέρει να στρέψουν τα συνδικάτα εναντίον τους, ξεχνώντας ίσως το ποιος κρύβεται πίσω από τις κινήσεις αποσταθεροποίησης στις δύο χώρες (Βενεζουέλα και Λευκορωσία), οι ηγέτες των οποίων, παρά τις ταλαντεύσεις τους, στο πρόσφατο παρελθόν είχαν εκδηλώσει ισχυρές αντιιμπεριαλιστικές διαθέσεις. Τέλος, δεν μπορεί να μείνει απαρατήρητη η δράση της ΑΤΤΑΚ στη Ρωσία, όπου, με τα στελέχη που τώρα βασικά απαρτίζουν την ηγεσία του ΚΕΡ, έχει «στήσει» και «σπονσονάρει» δύο «μη κυβερνητικές» οργανώσεις: Το παράρτημα της ΑΤΤΑΚ και την οργάνωση «Ο κόσμος δεν είναι εμπόρευμα». Ταυτόχρονα εξαπέλυσε επίθεση (!) (μέσω του άρθρου της Καρίν Κλεμάν) ενάντια στο Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας - Επαναστατικό Κόμμα Κομμουνιστών (ΚΕΚΡ-ΕΚΚ), κατηγορώντας το για «αμφίβολο διεθνισμό» και για «πρακτική έξω από το πνεύμα του κινήματος ενάντια στην παγκοσμιοποίηση», με αφορμή τη συμμετοχή στελεχών του τελευταίου στις κινητοποιήσεις της Γένοβας.

Στο φως όμως έρχεται και μια άλλη πλευρά της ίδρυσης του νέου κόμματος. Πρόκειται για την πλευρά της ενίσχυσης του νέου κόμματος από το Κρεμλίνο. Δε θέλει και πολύ μυαλό για να καταλάβει κανείς πως ένα νέο κόμμα που θα δηλώνει ότι παλεύει για τα συμφέροντα και τα συγκεκριμένα προβλήματα των εργαζομένων, θα είναι και λιγάκι «αριστερούτσικο», πιο «αριστερά» από τη σοσιαλδημοκρατία (που στη Ρωσία την εκπροσωπεί σήμερα ο Γκορμπατσόφ), αλλά και ταυτόχρονα δε θα θέτει ζήτημα αλλαγής του συστήματος, είναι ό,τι πρέπει για τη σημερινή εξουσία. Την τελευταία την ενδιαφέρει πρωτίστως σήμερα να περιορίσει κι αν μπορέσει να συρρικνώσει τη συνεχώς αυξανόμενη επιρροή των ΚΚ της Ρωσίας. Οπως ομολογεί ένας άλλος παράγοντας που πήρε μέρος στις αρχικές διαβουλεύσεις, αλλά τελικά δε συμμετείχε στην ίδρυση του νέου κόμματος, ο Μπ. Καγκαρλίτσκι, υπάρχει ολόκληρο σχέδιο στήριξης του ΚΕΡ από το Κρεμλίνο. Και ναι μεν η καταγγελία του μπορεί να θυμίζει ολίγον τους αποτυχόντες στα ελληνικά reality σόου, αλλά είναι το λιγότερο αληθοφανής και το περισσότερο αληθινή. Συμπτωματικά φέτος (τον Απρίλη) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την πρώτη κυκλοφορία της εργασίας του Β.Ι. Λένιν «Τι να κάνουμε; Τα φλέγοντα ζητήματα του κινήματός μας». Οπως είναι γνωστό, σ' αυτό το έργο μεγάλο μέρος αφιερώνεται στην πολεμική ενάντια στις οπορτουνιστικές απόψεις του «οικονομισμού» και του «τρέιντ-γιουνισμού». Εκατό χρόνια αργότερα η ιδιόμορφη αναβίωση αυτών των απόψεων (όχι αποκλειστικά στη Ρωσία, μα και σ' άλλες χώρες), διανθισμένες τώρα και με «κορόνες» ενάντια στην «παγκοσμιοποίηση», κάνουν για άλλη μια φορά επίκαιρο όσο ποτέ το έργο του Λένιν.