Σάββατο 18 Μάρτη 2023 - Κυριακή 19 Μάρτη 2023
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 43
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
ΑΠΟΣΤΟΛΗ «ΝΕΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ»
Σε «εγρήγορση» και πάλι για νέες ανακαλύψεις στον δρόμο προς τον διαστρικό χώρο

Καλλιτεχνική απεικόνιση της διαστημοσυσκευής «Νέοι Ορίζοντες» όταν επισκέφτηκε τον Πλούτωνα και τον δορυφόρο του, Χάροντα
Καλλιτεχνική απεικόνιση της διαστημοσυσκευής «Νέοι Ορίζοντες» όταν επισκέφτηκε τον Πλούτωνα και τον δορυφόρο του, Χάροντα
Μόνο δύο σκάφη έχουν καταφέρει να φύγουν από το ηλιακό σύστημα παραμένοντας «ζωντανά», ώστε να μεταδίδουν στοιχεία από τον διαστρικό χώρο. Το 2012 και το 2019, οι διαστημοσυσκευές «Βόγιατζερ 1» και «Βόγιατζερ 2» αντίστοιχα, βγήκαν από την ηλιόσφαιρα, όπου είναι αισθητή η παρουσία του ηλιακού ανέμου σωματιδίων και πέρασαν στον διαστρικό χώρο. Σε πορεία προς το ίδιο επίτευγμα βρίσκεται τώρα και μια άλλη διαστημοσυσκευή της NASA, το σκάφος «Νέοι Ορίζοντες», που διαθέτει πολύ πιο εξελιγμένα όργανα παρατήρησης, εξελιγμένα τηλεσκόπια, αλλά και όργανα για απευθείας ανάλυση του διαστρικού μέσου. Για παράδειγμα, διαθέτει ανιχνευτή σκόνης, που δεν διέθεταν τα «Βόγιατζερ», πιο ευαίσθητο ανιχνευτή σωματιδίων και φασματόμετρο για τη μελέτη της κατανομής του μη ιονισμένου υδρογόνου.

Χειμερία νάρκη

Η αποστολή «Νέοι Ορίζοντες» εκτοξεύτηκε από τη Γη το 2006, με βασικό στόχο την επίσκεψη στον νάνο πλανήτη Πλούτωνα, όπου έφτασε το 2015, προσφέροντας εξαιρετικής λεπτομέρειας φωτογραφίες και πληροφορίες, κατά το σύντομο πέρασμα κοντά απ' αυτόν και τον δορυφόρο του, Χάροντα. Το σκάφος συνέχισε το ταξίδι του κατευθυνόμενο προς το όριο του ηλιακού συστήματος και από την αρχή αυτού του μήνα βγήκε από τη «χειμερία νάρκη» στην οποία είχε τεθεί τον περασμένο Ιούνη, για εξοικονόμηση ενέργειας και καυσίμων, ξεκινώντας τη νέα φάση της αποστολής του, που αποτελεί επέκταση της αρχικής, καθώς ένα σκάφος σε τέτοια απόσταση από τον Ηλιο έχει ιδιαίτερη αξία για την αστρονομική έρευνα.

Το «Νέοι Ορίζοντες» βρίσκεται τώρα σε απόσταση 55 αστρονομικών μονάδων (1 αστρονομική μονάδα είναι η μέση απόσταση της Γης από τον Ηλιο) και απέχει άλλες 65 α.μ. από το όριο του ηλιακού συστήματος (ηλιόπαυση). Η μπαταρία πυρηνικής ενέργειας που διαθέτει, ισχύος 240 βατ, αποδίδει τώρα μόνο 200 βατ και έχουν απομείνει μόλις 11 κιλά υδραζίνης, από τα 78 κιλά του καυσίμου με τα οποία εκτοξεύτηκε. Αυτοί οι περιορισμοί σημαίνουν ότι οι χειρισμοί και οι επιλογές που πρέπει να γίνουν σε σχέση με την πορεία του σκάφους πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά. Ωστόσο, η ηλεκτρική ενέργεια και τα καύσιμα που διαθέτει θα μπορούσαν να επιτρέψουν τη λειτουργία του ίσως και μέχρι τη δεκαετία του 2050, όταν το σκάφος θα μπει στον διαστρικό χώρο.

Ουρανός και Ποσειδώνας

Τον Απρίλη το «Νέοι Ορίζοντες» θα πάψει να περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του με τις 5 περιστροφές ανά λεπτό, που του επέτρεψαν να διατηρήσει την προδιαγεγραμμένη πορεία όσο βρισκόταν σε «χειμερία νάρκη», και έτσι θα μπορέσει να πάρει φωτογραφίες του πλανήτη Ουρανού. Θα φωτογραφίσει και πάλι τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα (τους εξώτερους πλανήτες του ηλιακού συστήματος) το φθινόπωρο του τρέχοντος έτους, ενώ θα έχει άλλη μια ευκαιρία φωτογράφισης του Ουρανού την άνοιξη του 2024. Αυτές οι παρατηρήσεις θα βοηθήσουν τους αστρονόμους να παρακολουθήσουν την κίνηση των νεφών των δύο πλανητών καθώς αυτοί περιστρέφονται, ώστε να κατανοήσουν καλύτερα το ενεργειακό ισοζύγιο από την ακτινοβολία που στέλνει ο Ηλιος σε αυτούς. Ιδιαίτερα θα βοηθήσουν σ' αυτό οι παρατηρήσεις το φετινό φθινόπωρο, καθώς θα γίνουν από το πλάι, ταυτόχρονα με ανάλογες παρατηρήσεις της κοντινής πλευράς των πλανητών προς τη Γη, που θα γίνουν από το διαστημικό τηλεσκόπιο «Χαμπλ». Παρότι οι δύο πλανήτες θα φαίνονται μόνο ως κουκίδες φωτός στο «Νέοι Ορίζοντες», η διαστημοσυσκευή θα μπορέσει να ανιχνεύσει την αλλαγή της φωτεινότητας των πλανητών, σε συνδυασμό με τις παρατηρήσεις του «Χαμπλ». Καθώς Ουρανός και Ποσειδώνας είναι παγωμένοι πλανήτες, όπως άλλωστε οι περισσότεροι εξωπλανήτες που έχουν εντοπιστεί, η μελέτη τους με αυτόν τον τρόπο θα βοηθήσει και στη μελέτη των εξωπλανητών.

Στρέφοντας τις κάμερές του προς το βαθύ Διάστημα, χωρίς αυτές να επηρεάζονται από το φως του Ηλιου, το «Νέοι Ορίζοντες» έχει ήδη αποκαλύψει κάτι σημαντικό: Το φως όλων των ορατών άστρων και γαλαξιών είναι διπλάσιο από αυτό που είχε παρατηρηθεί, τόσο με τα επίγεια τηλεσκόπια όσο και με τα τηλεσκόπια σε τροχιά γύρω από τη Γη. Η επιστημονική ομάδα της αποστολής πρόκειται να πραγματοποιήσει ακόμα πιο ακριβείς μετρήσεις σε 16 διαφορετικές κατευθύνσεις, ώστε να διαπιστωθεί αν το φως υποβάθρου στο Διάστημα απλώνεται ομοιογενώς ή αν είναι πιο έντονο προς ορισμένες κατευθύνσεις. Θα κάνει μάλιστα ανάλογες παρατηρήσεις και στο υπεριώδες τμήμα του φάσματος, ώστε να αποκλειστούν κάποια ενδεχόμενα το φαινόμενο να μην οφείλεται πραγματικά στην ύπαρξη διπλάσιου αριθμού γαλαξιών που δεν ήταν ορατοί από τα άλλα τηλεσκόπια.

Ζώνη Κάιπερ

Το «Νέοι Ορίζοντες» βρίσκεται αυτήν τη στιγμή σε μια «έρημο» ανάμεσα στην εσώτερη και την εξώτερη Ζώνη Κάιπερ, σφαιρικές περιοχές γύρω από τον Ηλιο όπου υπάρχουν μυριάδες μικρά σώματα, ορισμένα από τα οποία, ως αποτέλεσμα των βαρυτικών αλληλεπιδράσεων και των συγκρούσεων μεταξύ τους, μετατρέπονται κάποια στιγμή σε κομήτες ή αστεροειδείς που μπαίνουν προς το εσωτερικό του ηλιακού συστήματος. Το σκάφος θα μετρήσει τη σκόνη που δημιουργείται από τις συγκρούσεις, ένδειξη του πόσο συχνές είναι, αλλά θα μπορέσει να παρατηρήσει και μια δεκάδα απ' αυτά τα αντικείμενα από μακριά. Καθώς το σκάφος θα πλησιάζει την ηλιόπαυση (το όριο της άμεσης επιρροής του Ηλιου), θα κάνει μετρήσεις για την κατανομή του υδρογόνου και όλες τις πλευρές της αλληλεπίδρασης της ηλιόσφαιρας με το διαστρικό μέσο.

Υπάρχει όμως και η πιθανότητα όλα αυτά τα σχέδια των ερευνητών να ανατραπούν, αν τα επίγεια τηλεσκόπια εντοπίσουν και κάποιο άλλο σώμα της Ζώνης Κάιπερ το οποίο μπορεί να προσεγγίσει το σκάφος, πέρα από τον Αροκοθ, τον οποίο επισκέφτηκε ήδη. Η μελέτη της Ζώνης Κάιπερ ήταν άλλωστε εξαρχής ο δεύτερος βασικός στόχος, πέρα από τον Πλούτωνα και τον Χάροντα.

Καμία άλλη διαστημοσυσκευή του ανθρώπου δεν πρόκειται να περάσει από αυτήν την περιοχή του Διαστήματος τις επόμενες δεκαετίες. Στις ΗΠΑ είναι υπό συζήτηση μια πρόταση για αποστολή, που θα ονομάζεται «Διαστρικό Σκάφος», αλλά η απόφαση για έγκρισή της ή μη προβλέπεται να γίνει το 2024. Διερευνώνται ως πύραυλοι εκτόξευσης αυτής της αποστολής ο SLS, που κατασκευάζεται για λογαριασμό της NASA, αλλά και το σύστημα Starship της «SpaceX». Η Κίνα από τη μεριά της έχει ανακοινώσει την εκτόξευση του «Διαστρικού Εξπρές» μέχρι το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Ο υπερήλικας Βόγιατζερ-1 είναι και πάλι λειτουργικός! (2024-07-27 00:00:00.0)
Πώς θα καταλάβουμε ότι υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες (2023-10-27 00:00:00.0)
«Σκοπός» στο σημείο Λαγκράντζ-5 για έγκαιρη προειδοποίηση ηλιακών καταιγίδων (2022-09-24 00:00:00.0)
Σε αναζήτηση ιχνών αερίων, που ίσως δείχνουν ύπαρξη ζωής (2016-03-20 00:00:00.0)
Κοντινό πέρασμα (2010-11-14 00:00:00.0)
Ενδείξεις για υπό διαμόρφωση πλανητικό σύστημα παρόμοιο με το δικό μας! (2002-04-21 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ