NEA ΥΟΡΚΗ.-

Ομοφώνως εγκρίθηκαν από τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ οι νέες «έξυπνες» κυρώσεις σε βάρος του Ιράκ, μετά από διαπραγματεύσεις, περίπου ενός χρόνου. Αν και η Βαγδάτη δεν έχει αποσαφηνίσει τι στάση θα τηρήσει, οι «έξυπνες» κυρώσεις θα είναι έτοιμες προς εφαρμογή στα τέλη του μήνα και θα διαρκέσουν για ένα εξάμηνο.

Σύμφωνα με την επίσημη παρουσίαση των «έξυπνων» κυρώσεων, στόχος είναι να εισάγονται στο Ιράκ, χωρίς καθυστερήσεις, περισσότερα αγαθά και να ενισχυθούν οι έλεγχοι σε αγαθά που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για στρατιωτικούς σκοπούς. Αυτό ήταν το αρχικό σκεπτικό του Αμερικανού ΥΠΕΞ, Κόλιν Πάουελ, που είχε θέσει ως προτεραιότητά του την υιοθέτηση «έξυπνων» κυρώσεων και προφανώς το πέτυχε.

Για ουσιαστική και προπαγανδιστική νίκη των ΗΠΑ και δευτερευόντως της Βρετανίας μιλούν οι αναλυτές, καθώς οι «έξυπνες» κυρώσεις, τελικώς, υιοθετήθηκαν, τη στιγμή που μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, όπως η Ρωσία, η Γαλλία και η Κίνα πριν από ένα χρόνο διαρρηγνύανε τα ιμάτιά τους, για την αναγκαιότητα άμεσης άρσης των κυρώσεων. Επιπλέον, μπορεί πλέον κανείς να αντιπαρέλθει τη διογκούμενη δυσαρέσκεια για τα βάσανα του ιρακινού λαού, υποστηρίζοντας ότι αυτός, ακριβώς, είναι και ο στόχος των «έξυπνων» κυρώσεων: να ελαφρύνουν τη θέση των Ιρακινών.

Με βάση τις νέες κυρώσεις, έχει καταρτιστεί μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις μια 300σέλιδη λίστα αγαθών, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν «διπλά»: δηλαδή και για στρατιωτικούς και κοινωνικούς σκοπούς. Με εξαίρεση αυτά τα αγαθά, όλα τα υπόλοιπα θα διοχετεύονται στο Ιράκ, χωρίς μεγάλες χρονικές καθυστερήσεις. Συγκεκριμένα, το Ιράκ θα καταθέτει, όπως έκανε και μέχρι σήμερα, τη λίστα με τα αγαθά που θέλει να αγοράσει με τα λεφτά των πετρελαϊκών εξαγωγών του που διαχειρίζεται ο ΟΗΕ, στην αρμόδια επιτροπή του Οργανισμού.

Μέσα σε 10 μέρες τα αγαθά θα αποστέλλονται. Σε περίπτωση που εμπεριέχονται αγαθά «διπλής χρήσης», θα προωθούνται στις δύο επιτροπές που είναι αρμόδιες για το ιρακινό οπλοστάσιο, που θα γνωμοδοτούν μέσα σε άλλες 10 μέρες. Μόνο σε περίπτωση διχογνωμίας θα παρεμβαίνουν τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, σε αντίθεση με ό,τι γίνεται σήμερα και έχει ως αποτέλεσμα εξαιτίας αντιρρήσεων, κυρίως, των ΗΠΑ να έχουν μπλοκαριστεί αγαθά αξίας 5,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που έχει παραγγείλει το Ιράκ.

Ουσιαστικά πρόκειται για την πρώτη και μεγαλύτερη αναμόρφωση του προγράμματος «πετρέλαιο έναντι τροφίμων» που εφαρμόστηκε το 1996 από τον ΟΗΕ και προέβλεπε την εισαγωγή ανθρωπιστικών αγαθών αξιοποιώντας τις πωλήσεις του ιρακινού πετρελαίου και σήμερα ανέρχονται σε 10 δισ. δολάρια έσοδα ανά εξάμηνο.

Η ψηφοφορία πραγματοποιήθηκε, χτες, μετά από πολλοστό αίτημα αναβολής της Συρίας, που συμμετέχει ως μη μόνιμο μέλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας και επιδίωξε ορισμένες τροποποιήσεις της τελευταίας στιγμής. Ειδικότερα, η Δαμασκός φέρεται να επιχείρησε να συμπεριληφθεί στην απόφαση αναφορά στο άρθρο 51 του ΟΗΕ, περί δικαιώματος αυτοάμυνας μιας χώρας - μέλους του Οργανισμού σε περίπτωση εξωτερικής επίθεσης, προφανώς για να υπάρχει πρόνοια σε περίπτωση πραγματοποίησης επίθεσης σε βάρος του Ιράκ. Οι προσπάθειές της απέβησαν άκαρπες και τελικά ψήφισε την απόφαση, υποστηρίζοντας ότι «επιθυμεί να αναβαθμίσει το κύρος του Συμβουλίου Ασφαλείας».

Η Συρία κατηγορείται από τις ΗΠΑ ότι εισάγει λαθραίως 150.000 βαρέλια αργού ιρακινού πετρελαίου, ημερησίως. Στα αρχικά σχέδια Πάουελ συμπεριλαμβανόταν και η λήψη μέτρων ασφαλείας στα σύνορα του Ιράκ με τη Συρία και την Τουρκία για να αποφευχθεί το λαθρεμπόριο, κάτι που τελικά δεν έγινε. Αντίθετα, όμως, προβλέπεται το ξεπάγωμα συμβολαίου ύψους 700 εκατομμυρίων δολαρίων, για παροχή ρωσικών αγαθών στο Ιράκ.

Ο Αμερικανός πρέσβης στον ΟΗΕ, Τζον Νεγκρεπόντε, εξέφρασε ικανοποίηση τονίζοντας ότι «διευκολύνεται η μεταφορά ανθρωπιστικών και καθαρά κοινωνικών αγαθών». Ο Ρώσος, Σεργκέι Λαβρόφ, απέφυγε να σχολιάσει την υπαναχώρηση από τη θέση του και αρκέστηκε να επαναλάβει ότι «πραγματική λύση είναι η άρση των κυρώσεων». Η Βαγδάτη δεν έχει αντιδράσει επισήμως και μόνο ο εκπρόσωπός της στον ΟΗΕ, Μοχάμεντ αλ Ντούρι, δήλωνε ότι «οι ΗΠΑ πέτυχαν τα σχέδιά τους. Ο ιρακινός λαός θα συνεχίσει να υποφέρει γιατί οι "έξυπνες" κυρώσεις δεν αποτελούν πρόοδο».

Παρ' όλα αυτά, ο Ιρακινός ΥΠΕΞ, Νατζί Σάμπρι, θα έχει τρίτο γύρο συνομιλιών με τον ΓΓ του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, για το θέμα του ιρακινού οπλοστασίου και των επιθεωρήσεων, μάλλον στα τέλη του μήνα. Απλώς, προτροπή της Βαγδάτης είναι η πραγματοποίηση των συνομιλιών στη Βιέννη και όχι στη Νέα Υόρκη, για να αποφευχθούν οι εμπλοκές και οι καθυστερήσεις που δημιουργεί η ανάγκη χορήγησης βίζας από τις αμερικανικές αρχές στην ιρακινή αποστολή.