ΡΑΜΑΛΑ - ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ - ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ - ΜΟΣΧΑ - ΤΕΛ ΑΒΙΒ.--

Αμηχανία και απογοήτευση προκάλεσε σε Αραβες και Παλαιστινίους το διάγγελμα Μπους. Προσεκτικές ήταν οι αντιδράσεις της ΕΕ και της Ρωσίας. Η ισραηλινή ηγεσία δεν παρέλειψε να θριαμβολογήσει για την «υιοθέτηση των θέσεών της» από τον Αμερικανό Πρόεδρο.

«Εχω, ήδη, εγκρίνει σειρά μεταρρυθμίσεων και πάμε σε εκλογές. Δε νομίζω ότι ο Πρόεδρος αναφερόταν σε μένα. Είμαι δημοκρατικά εκλεγμένος και ο παλαιστινιακός λαός είναι μοναδικός αρμόδιος να επιλέξει την ηγεσία του» δήλωνε ο Γιάσερ Αραφάτ. Δεν έδωσε έκταση στις παρατηρήσεις Μπους και επέλεξε να σταθεί στα, όπως τόνιζε, «θετικά» σημεία της πρότασής του: «η αναγνώριση της αναγκαιότητας δύο κρατών, τερματισμού της κατοχής και παγώματος των εποικισμών». Σε ανακοίνωσή, η Π. Αρχή χαρακτήριζε «σοβαρή συνεισφορά στην ειρήνη» το μήνυμα Μπους.

Αντίθετα, εξοργισμένοι εμφανίστηκαν άλλοι αξιωματούχοι. Ο διαπραγματευτής Σάεμπ Ερακάτ μίλησε για «απαράδεκτους» όρους, τονίζοντας ότι «ο Αραφάτ είναι εκλεγμένος και ο Πρόεδρος Μπους θα πρέπει να σέβεται την επιλογή του παλαιστινιακού λαού, οι ηγέτες μας δεν είναι αλεξιπτωτιστές από την Ουάσιγκτον». Ο Αχμέντ Αμπντέλ Ραχμάν κατηγορούσε τον Μπους ότι «μπέρδεψε την τρομοκρατία με την αντίσταση κατά της κατοχής».

Εντονες ήταν και οι αντιδράσεις προσωπικοτήτων που έχουν, πολλάκις, επικρίνει τον Γ. Αραφάτ, όπως η βουλευτής Χανάν Ασράουι, που μίλησε για «αδιανόητες προϋποθέσεις. Μόνο οι Παλαιστίνιοι αποφασίζουν τα εσωτερικά τους», και ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μπιρ Ζάιτ, Σάλεχ Αμπντέλ Τζαουάντ, που υπογράμμισε: «είτε ο Μπους επιλέγει τυφλά τα ισραηλινά επιχειρήματα, είτε είναι εντελώς ανίδεος για την κατάσταση. Δε συνδέει καν τις παρατηρήσεις του με την ανάγκη τερματισμού της κατοχής».

Διχασμένες ήταν οι αραβικές αντιδράσεις με τον πρόεδρο του λιβανικού Κοινοβουλίου να κατηγορεί τον Μπους ότι «ζητά το κεφάλι του Αραφάτ αγνοώντας και προσπαθώντας να διχάσει τους Αραβες». Ο Αμρ Μούσα, ΓΓ του Αραβικού Συνδέσμου, μίλησε για ανάγκη «εξέτασης των προτάσεων». Ο Αιγύπτιος Πρόεδρος εκτίμησε ότι «δεν υπάρχει τίποτε συγκεκριμένο για τον Αραφάτ και θεωρώ θετικό το αίτημα για μεταρρυθμίσεις». Από την πλευρά του Ιράν σημειώθηκε ότι πρόκειται για «επανάληψη των γνωστών μονόπλευρων θέσεων», ενώ η Ιορδανία χαιρέτισε την αμερικανική διάθεση για οριστική επίλυση της διένεξης.

Ενδεικτικά, οι αραβικές εφημερίδες «Αλ Κουντς» και «Αλ Ντουστούρ» υπογραμμίζουν ότι «η Ουάσιγκτον ξαναγράφει το χάρτη του αραβικού κόσμου» και θέτει επικίνδυνα «στο στόχαστρο αρκετές αραβικές χώρες, υπονοώντας ότι εμπλέκονται σε τρομοκρατία».

Ενδεικτικότερα, ίσως, των δηλώσεων, ήταν τα πρωτοσέλιδα του ισραηλινού Τύπου, που εκτιμούν ότι «ο Μπους υιοθέτησε πλήρως τη γραμμή Σαρόν». Η «Τζερούσαλεμ Ποστ» θριαμβολογεί ότι πλέον το «παλαιστινιακό κράτος δεν είναι αξίωμα αλλά υπό όρους». Η «Γιεντότ Αχρονότ» χαρακτηρίζει τον Μπους «νέο μέλος του Λικούντ» και φιλοξενεί διαρροές σύμφωνα με τις οποίες ο ΥΠΕΞ Πέρες χαρακτήρισε «τραγικό λάθος» την ομιλία Μπους και την περιθωριοποίηση Αραφάτ ως βέβαιο «λουτρό αίματος». Στη «Χααρέτζ», αρθρογράφοι τονίζουν ότι ο Μπους «δολοφόνησε πολιτικά τον Αραφάτ» και εκτιμούν ότι «ο Αραφάτ δε θα φύγει και αυτό σημαίνει ότι το Ισραήλ ετοιμάζεται για ολοκληρωτικό πόλεμο». Στη «Μααρίβ», ο ηγέτης του Μέρετζ, Γιόσι Σαρίντ, κατηγορεί τον Μπους ότι «είναι εκτός πραγματικότητας».

Ο Αριέλ Σαρόν δεν έκανε σχόλιο, απλώς επανέλαβε την ανάγκη αλλαγής ηγεσίας και ο σύμβουλός του, Ντόρε Γκολντ, δήλωνε ότι «αν εφαρμοστούν (οι υποδείξεις), υπάρχει κάτι να συζητήσουμε». Ο υπουργός Δικαιοσύνης μίλησε για «πρόκληση προς τον παλαιστινιακό λαό, να διαλέξει ανάμεσα στην ευημερία και στον Αραφάτ», ενώ ο υπουργός Τηλεπικοινωνιών περηφανευόταν ότι «η ομιλία Μπους θα μπορούσε κάλλιστα να έχει συνταχθεί από το Λικούντ».

Εξαιρετικά επιφυλακτική ήταν η ευρωπαϊκή αντίδραση. Η ηγεσία της ΕΕ, Ευρωπαίοι ΥΠΕΞ και οι ομόλογοί τους Ιαπωνίας και Κίνας, καλωσόρισαν αυτό που ονόμασαν ως «μεγαλύτερη αμερικανική ανάμειξη», καθώς και την πρόταση για «δύο κράτη και μεταρρυθμίσεις», εντούτοις, σε όλες τις ανακοινώσεις (Γαλλία, Δανία, Ιταλία, Βρετανία, Γερμανία) σημειώνεται ότι «ο Αραφάτ είναι εκλεγμένος ηγέτης και ο παλαιστινιακός λαός μοναδικός υπεύθυνος για την ηγεσία του».

Η προσεκτικότερη δήλωση ήταν του Σολάνα που δεσμεύτηκε ότι η ΕΕ «θα βοηθήσει να γίνουν εκλογές για να αποφασίσουν οι Παλαιστίνιοι». Λίγο πριν την ομιλία Μπους, ο Ρώσος Πρόεδρος χαρακτήριζε «μεγάλο και επικίνδυνο λάθος» την περιθωριοποίηση Αραφάτ. Τη διαφωνία του με τους όρους Μπους εξέφρασε και ο ΓΓ του ΟΗΕ που επισήμανε τον κίνδυνο «δημοκρατικής ανάδειξης των εξτρεμιστών». Το φόβο αυτό συμμερίστηκε και ο γερουσιαστής Μίτσελ, που συνέταξε την ομώνυμη έκθεση, τονίζοντας ότι «η πρόταση θα αποβεί μπούμερανγκ». Το Αμερικανο-αραβικό Ινστιτούτο προειδοποιούσε για διαρραγή των «αμερικανο-αραβικών σχέσεων», εκτίμηση με την οποία συμφωνούσε η «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ». Μετά από αυτά, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ δήλωνε ότι «εάν επανεκλεγεί ο Αραφάτ, θα συνομιλήσουμε μαζί του».