Το ΚΚΕ αξιολογεί κάθε μέτρο της ενεργειακής πολιτικής με σαφή κριτήρια. Συγκεκριμένα εξετάζουμε αν κάθε προτεινόμενη πολιτική ρύθμιση συμβάλλει στην ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, δηλαδή:

1. Στη μείωση του βαθμού ενεργειακής εξάρτησης της χώρας.

2. Στην εξασφάλιση φθηνής λαϊκής κατανάλωσης, η οποία θα κατοχυρώνει στην πράξη το ενεργειακό προϊόν σαν κοινωνικό αγαθό.

3. Στην αναβάθμιση της ασφάλειας των εργαζομένων και της προστασίας του περιβάλλοντος.

4. Στη διεύρυνση των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων του ενεργειακού τομέα.

5. Στη διασφάλιση της υποδομής για την κάλυψη των μελλοντικών αναγκών της κεντρικά σχεδιασμένης βιομηχανίας που θα στηρίζεται στην κοινωνικοποίηση των βασικών μέσων παραγωγής.

Με βάση αυτά τα κριτήρια θεωρούμε ότι η κυβερνητική απόφαση της ιδιωτικοποίησης των ΕΛ.ΠΕ. και γενικότερα η κυβερνητική πολιτική της αναδιάρθρωσης του ενεργειακού τομέα έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με τα συμφέροντα του ελληνικού λαού.

Οι αρνητικές συνέπειες απ' την προώθηση της κυβερνητικής πολιτικής θα γίνουν ορατές στο άμεσο μέλλον:

• Στους εργαζόμενους των ΔΕΚΟ και γενικότερα του ενεργειακού τομέα.

Η «απελευθέρωση» και η άμεση ιδιωτικοποίηση διευκολύνουν την εφαρμογή μιας πολιτικής που συμπιέζει την τιμή της εργατικής δύναμης. Προωθείται μια δέσμη μέτρων που στοχεύει στη μείωση του αριθμού των εργαζομένων, στην ελαστικοποίηση του χρόνου εργασίας, στην εντατικοποίηση των εργαζομένων.

Ο υψηλότερος βαθμός εκμετάλλευσης του εργατικού δυναμικού που υπάρχει ήδη σήμερα στον ιδιωτικό τομέα, αποτυπώνεται και στα υψηλότερα καθαρά κέρδη/απασχολούμενο της Πετρόλα και της Μότορ Οϊλ συγκριτικά με τα ΕΛ.ΠΕ. (για το 2000 σε ευρώ είναι για τα ΕΛ.ΠΕ. 74.618, για την Πετρόλα 98.975, για τη Μότορ Οϊλ 119.472).

Η νέα συνολική διευθέτηση του χρόνου εργασίας στις ιδιωτικές επιχειρήσεις του κλάδου στην Ελλάδα έχει ήδη οδηγήσει σε δραματική συρρίκνωση των θέσεων εργασίας την πενταετία 1995-2000. Οι εργαζόμενοι στην Πετρόλα μειώθηκαν κατά 50% ενώ στη Shell κατά 25%.

Η αντίστοιχη ευρωπαϊκή και η διεθνής εμπειρία των ιδιωτικοποιήσεων της δεκαετίας του '90 επιβεβαιώνει την πρόβλεψή μας. Στη γαλλική, πρώην κρατική Elf, οι θέσεις εργασίας μειώθηκαν κατά 10.000 μεταξύ 1993-1995 ενώ η μείωση στην ιταλική ΕΝΙ έφτασε τις 30.000 το ίδιο διάστημα. Στην αποκρατικοποιημένη YPF της Αργεντινής ο αριθμός των εργαζομένων μειώθηκε από 50.000 σε 6.000 μεταξύ 1991 και 1997.

Η δράση της Lukoil στις επιχειρήσεις που εξαγόρασε στη Ρουμανία (Petrotel) και στη Βουλγαρία (Neftochim) μαυρίζει ακόμη περισσότερο τη μελλοντική εικόνα. Στο πρώην κρατικό διυλιστήριο Petrotel της Ρουμανίας, οι θέσεις μειώθηκαν κατά 40% και οι εργαζόμενοι έφτασαν να αμείβονται για 7 μέρες δουλιάς το μήνα, το Γενάρη του 2002. Οι εργαζόμενοι δέχτηκαν ισχυρές πιέσεις για να ενταχθούν σε συνδικαλιστικές οργανώσεις και ασφαλιστικά ταμεία που ελέγχονται απ' τη Lukoil (MOPO Lukoil).

Το θλιβερό παράδειγμα της Petrotel υπογραμμίζει μια δεύτερη σημαντική αρνητική επίδραση της ιδιωτικοποίησης.

• Στην επίδραση στον ενεργειακό σχεδιασμό και στην αξιοποίηση των εγχώριων πηγών.

Τα ΕΛ.ΠΕ. δεν είναι μια οποιαδήποτε επιχείρηση. Αντίθετα αποτελούν έναν όμιλο με στρατηγική σημασία για το ενεργειακό μέλλον της χώρας. Η κάλυψη του 56% των αναγκών διύλισης της Ελλάδας, το εκτεταμένο δίκτυο εμπορίας που τους δίνει την πρώτη θέση στην ελληνική αγορά με 23%, αλλά και το επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 1,8 δισ. ευρώ για την επόμενη πενταετία (2002-2006), θα αρκούσαν για να υπογραμμίσουν αυτή τη θέση.

Ομως παράλληλα θα πρέπει να εστιάσουμε και στο γεγονός ότι ο όμιλος των ΕΛ.ΠΕ. είναι ο φορέας της ελληνικής κρατικής συμμετοχής στα προγράμματα έρευνας - εκμετάλλευσης των εγχώριων πηγών αλλά και σε υπαρκτούς ή σχεδιαζόμενους βαλκανικούς αγωγούς μεταφοράς (Σκόπια-Θεσσαλονίκη, Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη κλπ.).

Ετσι η σημερινή απαράδεκτη κατάσταση στον τομέα της έρευνας όπου για παράδειγμα στο Ιόνιο τα ΕΛ.ΠΕ. συμμετέχουν σε κοινοπραξίες με μειοψηφικό πακέτο 12% έναντι 88% των αμερικανικών ομίλων (Triton Energy, Enterprise Union Texas κλπ.), θα επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο. Τα ΕΛ.ΠΕ. κατέχουν ακόμη το Αρχείο των Ερευνών με αυτονόητη σημασία για τον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας.

Η δραματική επίδραση του εμπορικού ισοζυγίου καυσίμων στο συνολικό εμπορικό έλλειμμα της χώρας, υπογραμμίζει επίσης τη σημασία της αναβάθμισης της κρατικής έρευνας για την αξιοποίηση των εγχώριων πηγών.

Δε θα είχε νόημα στο πλαίσιο αυτής της συνοπτικής παρέμβασης να σταθεί κανείς αναλυτικά στις υπόλοιπες επιμέρους αρνητικές επιπτώσεις όπως:

• Στη μεγαλύτερη αφαίμαξη του λαϊκού εισοδήματος, αφού ο στόχος της μέγιστης δυνατής κερδοφορίας των 2 ιδιωτικών μονοπωλιακών ομίλων που θα κυριαρχήσουν στην ελληνική αγορά, θα επιδράσει προοπτικά στην τιμή των καυσίμων.
• Στα ζητήματα ασφάλειας της εργασίας, θυμίζοντας τα πραγματικά αίτια που προκάλεσαν το βιομηχανικό ατύχημα μεγάλης έκτασης στις εγκαταστάσεις της Πετρόλα το '92 και της Jet Oil το '86 στη Θεσσαλονίκη.

Εκεί που πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας είναι στο πολιτικό ζήτημα που γεννά η κυβερνητική επίθεση. Μπροστά μας έχουμε μια κυβέρνηση που υλοποιεί την κοινοτική πολιτική αναδιάρθρωσης του ενεργειακού τομέα. Μια πολιτική που στοχεύει στη μεγέθυνση της κερδοφορίας των μονοπωλίων, στην επιτάχυνση της συγκέντρωσης του κεφαλαίου, στη διασφάλιση κερδοφόρας διεξόδου για τα υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια της ευρωζώνης. Ταυτόχρονα η κυβέρνηση επιχειρεί να διευκολύνει τη δράση του ελληνικού κεφαλαίου στην ευρύτερη περιοχή και να αναδείξει την Ελλάδα σε ενεργειακό κόμβο στη Βαλκανική.

Στο πλαίσιο αυτό η ελληνική κυβέρνηση με την ουσιαστική στήριξη της ΝΔ ανοίγει το δρόμο για να καταλάβει σταδιακά η κοινοπραξία Lukoil-Λάτση το 70% της ελληνικής αγοράς. Η βιασύνη της είναι τόσο μεγάλη ώστε δεν τηρεί πλέον ούτε τα προσχήματα. Ανακηρύσσει ως «προτιμητέο πλειοδότη» το μοναδικό υποψήφιο του διαγωνισμού. Ανοίγει την οικονομική προσφορά του διαγωνισμού πριν να ολοκληρώσει την αξιολόγηση της τεχνικής προσφοράς. Βρίσκει ικανοποιητική την προσφορά των 150 δισ. δρχ. περίπου, όταν τα προβλεπόμενα προ φόρων κέρδη των ΕΛ.ΠΕ. αναμένεται να φτάσουν τα 1.457 εκατ. ευρώ την επόμενη πενταετία!

Οι μεγάλοι κερδισμένοι απ' την πολιτική της τρίβουν τα χέρια τους από χαρά. Ο Ομιλος Λάτση που σήμερα διαθέτει ένα απλό διυλιστήριο και ένα ασθενέστατο δίκτυο πωλήσεων, θα βρεθεί κυρίαρχος του παιχνιδιού. Η Lukoil θα αναβαθμίσει τη θέση της στην αγορά της Δυτ. Ευρώπης χάρη στα διυλιστήρια των ΕΛ.ΠΕ. που πληρούν τις κοινοτικές προδιαγραφές (Auto Oil). Θα εξασφαλίσει πολύτιμα νέα κεφάλαια για τη δράση της στη Βαλκανική και στην Κασπία. Για να κατανοήσουμε το όφελος της κοινοπραξίας, αξίζει να σημειώσουμε ότι η αποδοτικότητα κεφαλαίου στον κλάδο διύλισης ήταν το 2000, σύμφωνα με την ICAP, υπερδιπλάσια της αντίστοιχης του συνόλου της βιομηχανίας.

Απέναντι στην κυβερνητική επίθεση δυνάμεις απ' το χώρο του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΝ καλλιεργούν την αυταπάτη ότι υπάρχει γραμμή άμυνας στο πλαίσιο της ιδιωτικοποίησης και της αναδιάρθρωσης του ενεργειακού τομέα. Ο ίδιος ο αρμόδιος υπουργός κ. Τσοχατζόπουλος διαβεβαιώνει ότι δε θα παραδοθεί το management και δε θα υπάρξει υπέρβαση της παράδοσης πέραν του 23% που προέβλεπε ο διαγωνισμός.

Οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να αποπροσανατολιστούν στη λογική του μικρότερου κακού. Ετσι κι αλλιώς οι όροι του διαγωνισμού αποτελούν το πρώτο αναγκαίο βήμα για την προώθηση μιας πιο εκτεταμένης ιδιωτικοποίησης. Ηδη βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων η πρόταση για αγορά απ' την κοινοπραξία Lukoil-Λάτση ενός επιπλέον 10% του συνόλου των μετοχών που αντιστοιχούν στο ομολογιακό μετατρέψιμο δάνειο των ΕΛ.ΠΕ..

Το ΚΚΕ θεωρεί αποπροσανατολιστική τη συζήτηση για το ποσοστό πώλησης των μετοχών και το μελλοντικό μέγεθος της κρατικής παρέμβασης. Δεν υπάρχει ωφέλιμη για το λαό ιδιωτικοποίηση. Το ΚΚΕ δεν περιορίζει το δικό του αγώνα στη μάχη για τη διατήρηση του προϋπάρχοντος δημόσιου χαρακτήρα των ΕΛ.ΠΕ., της ΔΕΗ, της ΔΕΠΑ. Δηλαδή των κρατικών επιχειρήσεων που μέσω του συνολικού σχεδιασμού και της πολιτικής τους, λειτουργούσαν προς όφελος των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων.

Αγωνίζεται για την ουσιαστική λύση της αποκλειστικά κρατικής κοινωνικής ιδιοκτησίας στον ενεργειακό τομέα, στο πλαίσιο μιας λαϊκής οικονομίας όπου τα βασικά μέσα παραγωγής θα είναι κοινωνικοποιημένα. Αυτός ο τρόπος παραγωγής απαιτεί βέβαια ριζικές ανατροπές στο επίπεδο της εξουσίας. Ομως μόνο τότε μπορεί να υλοποιηθεί ο κεντρικός ενεργειακός σχεδιασμός με γνώμονα τις λαϊκές ανάγκες, απ' τον αποκλειστικά κρατικό ενιαίο εθνικό φορέα ενέργειας. Μόνο σε αυτό το πλαίσιο ο κεντρικός ενεργειακός σχεδιασμός θα μπορέσει να συνδυάσει αρμονικά όλα τα κριτήρια που προαναφέραμε, τη διασφάλιση φθηνής λαϊκής κατανάλωσης, την προστασία του περιβάλλοντος, τη διασφάλιση της υποδομής για τη λειτουργία της κεντρικά σχεδιασμένης βιομηχανίας κλπ. Θα κατοχυρώσει στην πράξη το ενεργειακό προϊόν σαν κοινωνικό αγαθό και όχι σαν εμπόρευμα. Θα επεξεργάζεται ενεργειακή πολιτική με άξονες την αξιοποίηση των εγχώριων πηγών, τη συστηματική έρευνα για εξεύρεση νέων πηγών, τη διακρατική αμοιβαία επωφελή συνεργασία.

Μόνο στο πλαίσιο της λαϊκής εξουσίας θα μπορέσουμε επίσης να υπερασπίσουμε αποτελεσματικά τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πιθανή εξέλιξη της Ελλάδας σε ενεργειακό κόμβο θα έχει εκτός των άλλων σαν αποτέλεσμα την ανάδειξή της σε πεδίο οξυμένης ενδοϊμπεριαλιστικής διαπάλης μεταξύ ΗΠΑ, ΕΕ και Ρωσίας. Θα αναπτυχθούν ταυτόχρονα αντιφατικές σχέσεις συνεργασίας και ανταγωνισμού μεταξύ Βουλγαρίας, Ελλάδας και Τουρκίας. Περιοχές όπως η Θράκη και το Αιγαίο που αποτελούν κλειδιά για τη διέλευση μελλοντικών ενεργειακών δρόμων, μπορούν να εξελιχθούν σε πεδία αποσταθεροποίησης. Η παράμετρος αυτή έχει ήδη ληφθεί υπόψη στο σχεδιασμό της νέας δομής του ΝΑΤΟ και στο πλαίσιο του ευρωστρατού.

Το άνοιγμα του δρόμου προς αυτή την ελπιδοφόρα προοπτική της κοινωνικής κρατικής ιδιοκτησίας, απαιτεί να πάρει ο λαός την τύχη του στα χέρια του. Η σημερινή κρίσιμη μάχη ενάντια στην ιδιωτικοποίηση των ΕΛ.ΠΕ. μπορεί να αποτελέσει αφετηρία αντεπίθεσης του κινήματος. Φθάνει να περάσουμε γρήγορα το μήνυμα ότι ο αγώνας δεν αφορά μόνο τους εργαζόμενους στα ΕΛ.ΠΕ. και να απομονώσουμε τις σειρήνες του συμβιβασμού και της υποταγής στο εργατικό κίνημα.