Με μειώσεις στα κλιμάκια φορολογίας εισοδήματος και εξομοιώσεις των εκπιπτόμενων δαπανών που δικαιούνται οι φορολογούμενοι απαντά η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ στα δίκαια αιτήματα των λαϊκών στρωμάτων για ενίσχυση του εισοδήματός τους. Αποτέλεσμα της ακολουθούμενης κυβερνητικής πολιτικής είναι η περαιτέρω αποδυνάμωση της όποιας προοδευτικότητας των άμεσων φόρων στο όνομα της λεγόμενης απλοποίησης του φορολογικού συστήματος, η οποία, όπως είναι ευνόητο, ευνοεί και πάλι τους «έχοντες και κατέχοντες». Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το γεγονός ότι οι εναπομείνασες εκπτώσεις δαπανών αφαιρούνται πλέον από το τελικό ποσό φόρου με αναλογία 15% επί της δαπάνης, ανεξάρτητα από το ύψος του εισοδήματος. Ετσι, τόσο ο βιομήχανος όσο και η λαϊκή οικογένεια θα δικαιούνται την ίδια ακριβώς έκπτωση! Αυτή είναι και η ουσία της «απλοποίησης» και της ...«δικαιότερης κατανομής των φορολογικών βαρών», για τα οποία κόπτεται στα λόγια η κυβέρνηση.

Τα παραπάνω προκύπτουν από τις χτεσινές αποφάσεις της Κυβερνητικής Επιτροπής για τη λεγόμενη τρίτη φάση της φορολογικής μεταρρύθμισης και τις σχετικές ανακοινώσεις τόσο του πρωθυπουργού όσο και του αρμόδιου υπουργού, Ν. Χριστοδουλάκη. Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν χτες αφορούν στην άμεση φορολογία, στα εισοδήματα του 2003 τα οποία θα φορολογηθούν με τις δηλώσεις που θα υποβάλουν οι φορολογούμενοι την άνοιξη του 2004. Με τις επίσημες εξαγγελίες της η κυβέρνηση προσπαθεί να θολώσει τα νερά με τις αυξήσεις στα αφορολόγητα όρια, οι οποίες όχι μόνο δεν καλύπτουν τις ανάγκες της λαϊκής οικογένειας αλλά, ταυτόχρονα, για τις πιο φτωχές από αυτές δεν υπάρχει κανένα απολύτως όφελος.

Ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, Ν. Χριστοδουλάκης, στην προσπάθειά του να δημιουργήσει εντυπώσεις έκανε λόγο για κόστος 1,4 δισ. ευρώ, το οποίο όμως περιλαμβάνει και τις γενναίες φοροελαφρύνσεις που δόθηκαν στο μεγάλο κεφάλαιο πέρσι.

Τα νέα μέτρα στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων θα ισχύσουν για τα εισοδήματα που θα αποκτηθούν μέσα στο 2003 και εκκαθαριστούν στο 2004, θα είναι δε τα ακόλουθα:

• Το αφορολόγητο όριο για τους μισθωτούς και συνταξιούχους πηγαίνει στα 10.000 ευρώ (από 8.400) και για τους υπόλοιπους φορολογούμενους στα 8.400 ευρώ (από 7.400).
• Το ατομικό αφορολόγητο όριο για οικογένεια με 1 παιδί πηγαίνει στα 11.000 ευρώ (από 9.000 σήμερα), για 2 παιδιά στα 12.000 ευρώ (από 9.800 σήμερα) και για 3 παιδιά και πάνω στα 20.000 ευρώ. Να σημειώσουμε, βέβαια, ότι οι περιπτώσεις φορολογουμένων με 3, 4 και περισσότερα παιδιά είναι πολύ λίγες, ενώ πολλοί από αυτούς έτσι κι αλλιώς δεν πλήρωναν μέχρι σήμερα φόρους.
• Σε περίπτωση που το εισόδημα του ενός από τους συζύγους είναι χαμηλότερο από το αφορολόγητο όριο, η διαφορά μεταφέρεται στον άλλο σύζυγο. Με αυτό τον τρόπο, όπως ομολογείται στις επίσημες ανακοινώσεις, «γίνεται η απαρχή της εισαγωγής της έννοιας του οικογενειακού εισοδήματος», με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη μελλοντική υπερφορολόγηση των εργαζομένων και συνταξιούχων.
• Με την αύξηση των αφορολόγητων ποσών επέρχεται και η κατάργηση της πρώτης κλίμακας (με συντελεστή 5%) και για τους μη μισθωτούς.

Τσεκουρώνονται οι δαπάνες κατανάλωσης, δηλαδή οι εκπτώσεις από το εισόδημα του 1 εκατ. δρχ. Το ποσό αυτό μειώνεται σε έκπτωση φόρου 15% για δαπάνες μέχρι 500 ευρώ για τους εργαζόμενους και συνταξιούχους και καταργείται εντελώς για τους άλλους φορολογούμενους. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ενώ μέχρι σήμερα υπήρχε έκπτωση φόρου 45.000 δραχμών (130 ευρώ), η έκπτωση αυτή μειώνεται στο μισό και γίνεται 75 ευρώ. Επίσης:

• Καταργούνται για όλους οι ειδικές εκπτώσεις για αγορά συσκευών καθώς και οι δαπάνες αγοράς αμοιβαίων κεφαλαίων.
• Τα έξοδα για ιατρική και νοσοκομειακή περίθαλψη αναγνωρίζονται μέχρι του ποσού των 40.000 ευρώ. Το 15% της σχετικής δαπάνης θα αφαιρείται από το φόρο.
• Διατηρούνται όπως και σήμερα οι δαπάνες σε ασφαλιστικά ταμεία, οι οποίες εκπίπτουν ολόκληρες από το εισόδημα.
• Τα ασφάλιστρα ζωής εκπίπτουν από το εισόδημα για ποσό μέχρι τα 1.000 ευρώ. Με το μέτρο αυτό δίνονται φορολογικά κίνητρα για ιδιωτικές ασφαλίσεις.
• Οι τόκοι για τα νέα στεγαστικά δάνεια πρώτης κατοικίας (που θα συναφθούν από το 2003) θα αφαιρούνται από το φόρο με συντελεστή 15% και όχι από το εισόδημα, όπως ισχύει σήμερα. Τα υφιστάμενα στεγαστικά δάνεια θα φορολογούνται όπως και σήμερα με την έκπτωση ολόκληρου του ποσού από το εισόδημα.

Καταργούνται τα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης για αυτοκίνητα μέχρι 2.000 κυβικά και για μοτοσικλέτες, για οικιακό βοηθητικό προσωπικό, για δευτερεύουσες κατοικίες μέχρι 150 τ.μ. (από 100 τ.μ. σήμερα) αλλά και για σκάφη αναψυχής μέχρι 10 μέτρα κ.ά. Στην κατηγορία αυτή μια ακόμη διευκόλυνση στους «έχοντες και κατέχοντες» είναι η κατάργηση του φόρου ιδιοκατοίκησης για κύρια κατοικία πάνω από 200 τ.μ., ενώ σύμφωνα με τα λεγόμενα του υπουργού Οικονομίας θα το αντικαταστήσουν με κάποιο τεκμήριο που θα διευκρινίσουν προσεχώς... Τεκμήρια δε θα αποτελούν και οι δαπάνες για αγορά επιχειρήσεων, αύξησης κεφαλαίου, για αγορές εταιρικών μεριδίων και χρεογράφων, δάνεια για διευκολύνσεις μετόχων σε άλλες ατομικές επιχειρήσεις κ.ά.

• Δίνονται και εδώ φορολογικά κίνητρα για την προσφυγή στην ιδιωτική ασφάλιση. Στο πλαίσιο αυτό αυξάνεται η έκπτωση ασφαλίστρων, που καταβάλλουν οι επιχειρήσεις για ομαδική ασφάλιση ζωής του προσωπικού, στα 1.000 ευρώ ανά εργαζόμενο, ενώ το ίδιο μέτρο θα ισχύσει και για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Μέχρι σήμερα εκπίπτει ποσό ασφάλιστρου το πολύ μέχρι 441 ευρώ ανά εργαζόμενο.
• Η επιχειρηματική αμοιβή των μελών και μετόχων των ΕΠΕ εξομειώνεται με τις ΑΕ.
• Εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων όλα τα ποσά των «επισφαλών απαιτήσεων» για τις οποίες υπάρχει δικαστική απόφαση.
• Δημιουργούνται δυο συντελεστές απόσβεσης (δε διευκρινίζεται το ύψος τους) για κάθε πάγιο στοιχείο και η επιχείρηση θα μπορεί να επιλέξει τον ένα (υψηλό ή χαμηλό), που στη συνέχεια θα χρησιμοποιεί μόνιμα.
• Η αποζημίωση εργαζομένων που απολύονται θα φορολογείται με βάση την κλίμακα εισοδήματος αλλά για την περίπτωσή τους καταργείται ο υψηλός συντελεστής του 40%. Επίσης αυξάνεται σε 10.000 το ποσόν της αποζημίωσης που δε θεωρείται εισόδημα.
• Τέλος, παραμένει ο λεγόμενος εξωλογιστικός προσδιορισμός για επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες που η Εφορία θα κρίνει ότι τηρούν «ανακριβή ή ανεπαρκή στοιχεία».