«Τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου και στη συνέχεια του δεύτερου, με τις διακυμάνσεις που σημειώθηκαν, πρέπει να εξεταστούν υπό το πρίσμα της επίδρασης των συγκεκριμένων συνθηκών που διαμορφώθηκαν, των νέων στοιχείων που εμφανίστηκαν από τη δράση των κυρίαρχων δυνάμεων, σε συνδυασμό και με τη δική μας κομματική και μαζική πολιτική δράση σε όλο το προηγούμενο διάστημα και κατά την προεκλογική περίοδο. Ετσι, θα γίνει δυνατό να καταλήξουμε σε ολοκληρωμένα συμπεράσματα και με τη συμβολή του κομματικού δυναμικού, αξιοποιώντας τις γνώμες των φίλων και οπαδών, των δυνάμεων που συνεργαστήκαμε».

Τα παραπάνω τονίζονται στην ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ, «για τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών της 13ης Οκτωβρίου 2002», που δόθηκε στη δημοσιότητα την προηγούμενη βδομάδα, μετά την ολοκλήρωση του πρώτου γύρου των τοπικοαυτοδιοικητικών εκλογών. Η ΚΕ του Κόμματος θεωρεί πως, για να έχουμε ολοκληρωμένα συμπεράσματα και να αξιολογήσουμε ολόπλευρα τα αποτελέσματα των εκλογών, πρέπει να τα εξετάσουμε από διάφορες πλευρές και πρίσματα. Γι' αυτό και καλεί τους κομμουνιστές, μαζί με το «γενικό» να εξετάσουμε και να μελετήσουμε το «μερικό». Για παράδειγμα, δεν αρκεί απλά μια εκτίμηση των ψήφων και των ποσοστών, που συγκέντρωσαν τα αγωνιστικά ψηφοδέλτια και η σχετική σύγκρισή τους με τα αντίστοιχα αποτελέσματα του 1998. Ούτε φτάνει να τα εξετάσουμε μόνο σε σχέση με τις ιδιαίτερα δύσκολες και αντίξοες συνθήκες πραγματοποίησης των εκλογών. Ούτε αρκεί να τα δούμε αποκλειστικά από τη σκοπιά της δικής μας δράσης και της κινητοποίησης των οργανώσεων στην προεκλογική περίοδο. Οφείλουμε και πρέπει να τα εξετάσουμε σε σχέση με όλες τις παραπάνω παραμέτρους συνολικά και αθροιστικά.

Ετσι, «γενικό» μπορούμε να θεωρήσουμε τις συνθήκες μέσα στις οποίες έγιναν οι εκλογές. Την ακόμα πιο έντονη προσπάθεια εγκλωβισμού των ψηφοφόρων στα δικομματικά διλήμματα. Την αποσιώπηση του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στις μέρες μας, ως συστατικού - δομικού στοιχείου του σύγχρονου αστικού κράτους. Τον εκβιασμό και πειθαναγκασμό χιλιάδων και χιλιάδων ψηφοφόρων, μέσα από ένα απίθανο όργιο ρουσφετολογίας και ανοιχτών απειλών των εργαζομένων και των οικογενειών τους. Την παρέμβαση των Μέσων Ενημέρωσης, που μετέτρεψαν τις εκλογές σε πασαρέλα του δικομματισμού και της δημιουργίας εντυπώσεων. Την επίθεση των εταιριών δημοσκόπησης, οι οποίες πλέον προσπαθούν να χειραγωγήσουν τους ψηφοφόρους και να δημιουργήσουν εκλογικά ποσοστά. Το ρόλο που έπαιξαν διάφορες παρατάξεις - αναχώματα του δικομματισμού που θέλησαν να παρουσιαστούν ως «αριστερά», «ενωτικά» κ.ο.κ.

Στα «γενικά», που όμως έχουν και ειδική σημασία για ορισμένους δήμους και νομαρχίες, και τα οποία επίσης πρέπει να συνυπολογίζονται κατά την εξέταση των εκλογικών αποτελεσμάτων, είναι οι διάφορες «μπίζνες» δισεκατομμυρίων που έχουν δρομολογηθεί σε διάφορες περιοχές, όπου οι ...ανάδοχοι έχουν εξασφαλίσει τη σύμπνοια των παρατάξεων του δικομματισμού (και όχι μόνο) και όπου έδωσαν τα πάντα για τη νίκη ακριβώς αυτών των συνδυασμών.

Τέλος, αλλά όχι τελευταίο σε σημασία, «ειδικό» είναι αυτό ακριβώς που σημειώνει και η ΚΕ του Κόμματος, και αφορά στη δική μας πολιτική και μαζική δράση. Η δουλιά, δηλαδή, της κάθε Κομματικής Οργάνωσης και των κομμουνιστών σε συλλογικό και προσωπικό επίπεδο. Η παρέμβασή μας σε όλα τα επίκαιρα και καυτά προβλήματα των ημερών μας. Η συμμετοχή μας στα κινήματα ενάντια στον πόλεμο, στην ένταξη στην ΟΝΕ, στην ακρίβεια, στην ανεργία. Η στάση μας και ο ρόλος μας στους καθημερινούς αγώνες των εργαζομένων. Η παρουσία μας στους χώρους δουλιάς και η συνέπειά μας στα διεκδικητικά αιτήματα των εργαζομένων. Η ευαισθητοποίηση που δείξαμε στα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα. Οι προσπάθειες που κατέβαλε η κάθε οργάνωση για την αντιμετώπιση προβλημάτων που είχαν εντοπιστεί και από το παρελθόν. Ο συνδυασμός, για παράδειγμα, της δουλιάς μας και σε δημοτικό και σε νομαρχιακό επίπεδο, ώστε να κλείσει η ψαλίδα που, όπως είχαμε διαπιστώσει και από προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, υπάρχει ανάμεσα στα «δημοτικά» και «νομαρχιακά» αποτελέσματα. Η δική μας, με δυο λόγια, δουλιά στην περίοδο που μεσολάβησε από τις προηγούμενες εκλογές, αλλά και η κινητοποίησή μας την προεκλογική περίοδο. Μόνο αν εξετάσουμε τα αποτελέσματα και υπό αυτή τη γωνία, μόνο δηλαδή αξιολογώντας και τη δική μας δράση θα καταφέρουμε να έχουμε συγκεκριμένη εικόνα για το πόσο «αντικειμενικά» ή όχι είναι και τα εκλογικά αποτελέσματα. Το κυριότερο, θα μπορέσει ο καθένας μας, η κάθε οργάνωση χωριστά και το Κόμμα συνολικά να εντοπίσουμε όχι τόσο και όχι μόνο τις αδυναμίες μας (που κι αυτό είναι πάντα απαραίτητο και αναγκαίο), αλλά τις δυνατότητες που έχουμε ώστε να εντείνουμε και να διευρύνουμε την καθημερινή μας δράση.

Η αναλυτική γνώση και εξέταση των ίδιων των εκλογικών αποτελεσμάτων, είναι ένα από τα αναγκαία εργαλεία, ώστε να μπορέσει κανείς να προχωρήσει στη διεξαγωγή ολοκληρωμένων συμπερασμάτων. Σ' αυτά ακριβώς τα πλαίσια ο «Ρ» επιχειρεί μια παρουσίαση των αποτελεσμάτων, «φιλτραρισμένων» μέσα από τις ειδικές συνθήκες που παρουσιάζουν. Σ' αυτή τη φάση τα στοιχεία αφορούν στα αποτελέσματα για την υπερνομαρχία της Αθήνας - Πειραιά και τα αντίστοιχα δήμων του Λεκανοπεδίου. Να σημειώσουμε, πρώτον συγκρίσιμα στοιχεία είναι τα στοιχεία του πρώτου γύρου και αυτά παρουσιάζονται στους σχετικούς πίνακες και δεύτερον ότι από τα στοιχεία των αποτελεσμάτων απουσιάζουν ορισμένα εκλογικά τμήματα, ο συνυπολογισμός των οποίων δεν αλλοιώνει τη γενική εικόνα στο παραμικρό. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, πρέπει να έχουμε υπόψη μας μια... λεπτομέρεια, που πολλές φορές μπορεί να αποδειχτεί σημαντική. Πρόκειται για τις αλλαγές που έχουν επέλθει στους εκλογικούς καταλόγους, στη μεγάλη αύξηση των ψηφοφόρων που προσήλθαν στις κάλπες και στην «περίεργη», πολλές φορές, ένταξη των ετεροδημοτών στους καταλόγους. Σε αλλαγές, δηλαδή, που έχουν αλλάξει ακόμα και σε πολύ μεγάλο βαθμό τη σχέση ψηφοφόρων - ποσοστών.

Αν θα επιχειρούσε κανείς να προχωρήσει σε ορισμένα κατ' αρχήν συμπεράσματα για τα αποτελέσματα των αγωνιστικών συνδυασμών στην υπερνομαρχία και στους δήμους, θα μπορούσε να διαπιστώσει τα εξής:

1. Γενικά οι ψήφοι και τα ποσοστά στην υπερνομαρχία είναι χαμηλότερα από τα ποσοστά που συγκέντρωσαν οι συνδυασμοί που στήριξε το ΚΚΕ, στους δήμους του Λεκανοπεδίου. Ετσι, το ψηφοδέλτιο της ΝΑΣ συγκέντρωσε 143.590 ψήφους, ενώ τα δημοτικά μας ψηφοδέλτια περί τις 183.234 ψήφους.

2. Σε 18 δήμους οι ψήφοι της ΝΑΣ ήταν περισσότερες από τις αντίστοιχες των δημοτικών ψηφοδελτίων, ενώ σε 35 δήμους ήταν λιγότερες.

3. Στους δήμους που τα αγωνιστικά ψηφοδέλτια συγκέντρωσαν υψηλά ποσοστά, εκεί είναι υψηλότερα και τα ποσοστά που συγκέντρωσε το ψηφοδέλτιο για την υπερνομαρχία. Για παράδειγμα τα καλύτερα «νομαρχιακά» ποσοστά παρατηρούνται σε δήμους όπως η Καισαριανή (17,8%) και το Ελληνικό (16,4%), όπου σε επίπεδο δήμου στον πρώτο γύρο συγκεντρώθηκαν 24% και 34% αντίστοιχα.

4. Οι μεγαλύτερες αποκλίσεις ανάμεσα στα δημοτικά και το νομαρχιακό ψηφοδέλτιο παρουσιάζονται κατά κανόνα στις περιπτώσεις που τα δημοτικά ποσοστά είναι ιδιαίτερα υψηλά και σε ορισμένες περιπτώσεις που σε επίπεδο δήμου συγκεντρώθηκαν πολύ χαμηλά ποσοστά. Για παράδειγμα στο δήμο του Χαλανδρίου το ψηφοδέλτιο Γυφτόπουλου συγκέντρωσε 33,6%, ενώ η ΝΑΣ 7,61% (απόκλιση 26 μονάδες). Μεγάλη είναι και η απόκλιση των ποσοστών στην περίπτωση των δύο κοινοτήτων της Πεντέλης με τα δημοτικά ψηφοδέλτια να συγκεντρώνουν 162 ψήφους, ενώ της ΝΑΣ 357.

5. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα ποσοστά στο ψηφοδέλτιο της υπερνομαρχίας έχουν μεγάλη υστέρηση εκεί που τα ποσοστά για το δήμο είναι ιδιαίτερα υψηλά. Ετσι, στους δήμους με ποσοστά πάνω από 20%, η διαφορά που σημειώνεται στο νομαρχιακό ψηφοδέλτιο ξεπερνά, κατά κανόνα, τις 10 μονάδες.

6. Συγκρίνοντας τα αποτελέσματα της ΝΑΣ το 1998 και φέτος, διαπιστώνεται ότι η μεγαλύτερη πτώση σημειώθηκε στους δήμους όπου είχαμε υποχώρηση των δημοτικών ψηφοδελτίων. Η μεγαλύτερη πτώση της ΝΑΣ σημειώθηκε στο Δήμο Ταύρου (από 20,6% το 1998, φέτος πήραμε μόνο 13%), όπου είχαμε και τις μεγαλύτερες απώλειες σε επίπεδο δήμου (από 40.5% το 1998, στο 14,8% φέτος). Αντίστοιχες είναι και οι περιπτώσεις της Καισαριανής, του Βύρωνα κλπ.