Associated Press

Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Πρόεδρος της Τουρκίας άσκησε «βέτο» χτες στις συνταγματικές τροποποιήσεις που του επιτρέπουν να καταλάβει τον πρωθυπουργικό θώκο

Εμπλοκή στην προσπάθεια του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να γίνει πρωθυπουργός ανέκυψε χτες, όταν ο Τούρκος Πρόεδρος, Αχμέντ Νετζντέτ Σεζέρ, άσκησε «βέτο» στις συνταγματικές τροποποιήσεις που πέρασε πρόσφατα η τουρκική Βουλή, δηλώνοντας ότι «φωτογραφίζουν» τον ηγέτη της κυβερνώσας παράταξης.

Ο Πρόεδρος Σεζέρ, που έχει θητεύσει ως επικεφαλής του Συνταγματικού Δικαστηρίου, δήλωσε χτες ότι οι τροποποιήσεις σχεδιάστηκαν και ψηφίστηκαν «προς όφελος ενός ανδρός», προσθέτοντας πως οι νόμοι οφείλουν να είναι «προς όφελος του λαού (...) αυτό σημαίνει βάση του κράτους δικαίου». Ο Σεζέρ αναφέρεται στην τροποποίηση του άρθρου 76 του τουρκικού Συντάγματος (που αποτελεί προϊόν της χούντας του Κενάν Εβρέν, όλως παρεμπιπτόντως), ούτως ώστε πρόσωπα που έχουν στο παθητικό τους καταδίκες για «ιδεολογικές και αναρχικές δραστηριότητες» να μπορούν να εκλεγούν βουλευτές, όχι όμως και καταδικασθέντες για «τρομοκρατία».

Το «βέτο» του Σεζέρ ουσιαστικά πισωγυρίζει την προσπάθεια του Ερντογάν - ο οποίος κέρδισε μεν τις εκλογές, αλλά δεν μπορεί να καταλάβει τον πρωθυπουργικό θώκο τον οποίο έχει παραχωρήσει στον υπαρχηγό του Κόμματος Δικαιοσύνης & Ανάπτυξης (ΑΚΡ), Αμπντουλάχ Γκιούλ - να εκλεγεί στις επαναληπτικές εκλογές που αναμένεται να γίνουν τον προσεχή Φλεβάρη στην επαρχία Σίιρτ.

Η Βουλή έχει δύο επιλογές: Μπορεί να επιστρέψει το νόμο στον Σεζέρ ζητώντας του ξανά να τον επικυρώσει, πράγμα που ο Σεζέρ δεν είναι βέβαιο ότι θα δεχόταν αν και θα όφειλε, ή να θέσει θέμα διενέργειας δημοψηφίσματος για την έγκριση των συνταγματικών τροποποιήσεων.

Κατά τις εκτιμήσεις αναλυτών, η χτεσινή κίνηση του Προέδρου ενδέχεται να αποτελεί το πρελούδιο μιας «αντεπίθεσης» της δομής που οι γνωρίζοντες τα πολιτικά πράγματα στην Τουρκία καλούν «βαθύ κράτος» (το συγκροτούν στρατηγοί, δικαστικοί και μεγαλοεπιχειρηματίες) εναντίον του ΑΚΡ, το οποίο μπορεί μεν να κατέχει 362 έδρες στη Βουλή, αλλά δε διαθέτει επαρκή συνοχή ώστε να αντέξει σε μια συντονισμένη προσπάθεια ανατροπής του. Ωστόσο, ενδέχεται τα πράγματα να είναι κάπως πιο λεπτά, και να βρίσκεται σε εξέλιξη μια προσπάθεια «συμμόρφωσης» του «ισλαμικοδημοκρατικού» ΑΚΡ στις επιταγές των στρατηγών. Ούτως ή άλλως, την «ευκαιρία» για την κίνηση παρέχει το «αρνητικό», κατά την άποψη των κύκλων αυτών, αποτέλεσμα για την Τουρκία στη Σύνοδο της ΕΕ στην Κοπεγχάγη.

Ενδείξεις για τις αντιστάσεις που δείχνει το «βαθύ κράτος» σε μια πορεία «μεταρρυθμίσεων» δίνουν και οι συνεχιζόμενες διώξεις κατά των κομμάτων της Αριστεράς, τόσο αυτή που έχει στόχο την απαγόρευση του ΚΚ Τουρκίας (η δίκη για το θέμα συνεχίζεται μετά τις εκλογές), όσο και οι συλλήψεις τουλάχιστον τεσσάρων στελεχών του HADEP, του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος που εκφράζει την κουρδική μειονότητα, με πρόσχημα ότι «εξέφρασαν υποστήριξη στην τρομοκρατική οργάνωση», αναφορά που σημαίνει, στην κωδικοποιημένη ορολογία του τουρκικού Τύπου, το ΡΚΚ.

Στο πλαίσιο της προσπάθειας δημιουργίας κλίματος είναι και η παρέμβαση του Σεζέρ στο θέμα της δολοφονίας του πανεπιστημιακού Νετζίπ Χαμπλεμίτογλου, ο οποίος είχε ειδικευτεί στα ισλαμιστικά κινήματα, που χαρακτήρισε «πολιτικό έγκλημα», κάνοντας λόγο για κίνδυνο έναρξης «κακών ημερών» - μια αναφορά στη δράση της «Χεζμπολάχ»...