Κυριακή 19 Γενάρη 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 7
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Ενα συναίσθημα φύλακας της υγείας

Σε αντίθεση με το φόβο και το θυμό, η αηδία είναι ένα συναίσθημα που μέχρι πρόσφατα είχε παραμεληθεί από τις νευροεπιστήμες. Παρ' ολ' αυτά, το συναίσθημα αυτό φαίνεται να είναι παγκόσμιο. Ο Δαρβίνος περιέγραψε παραδείγματα από περιοχές που ξεκινούν από την Αβησσυνία και φτάνουν έως τη Γροιλανδία, με ανθρώπους που νιώθουν αηδία προς ορισμένες γεύσεις, οσμές και δείγματα κακής υγιεινής. Για τη Βάλερι Κέρτις, Βρετανή επιδημιολόγο, το συναίσθημα της αηδίας είναι ένα κρίσιμο για την επιβίωση συναίσθημα.

Η Κέρτις μελετά ασθένειες που σχετίζονται με τη διάρροια, τον υπ' αριθμόν 2 δολοφόνο παιδιών στον κόσμο σήμερα. Ακριβώς γι' αυτό μπορεί να καταλάβει, πώς η αηδία στρέφει τους ανθρώπους προς την τήρηση των κανόνων υγιεινής. Σε πρόσφατη μελέτη παγκόσμιας κλίμακας, η Κέρτις ρώτησε ανθρώπους στην Ινδία, την Ολλανδία, τη Βρετανία, την Μπουρκίνα Φάσο και το Διεθνές Αεροδρόμιο της Αθήνας, να περιγράψουν τι τους προκαλεί μεγαλύτερη αηδία. Τα αποτελέσματα έδειξαν μερικές διαφορές με εμφανείς πολιτιστικές προκαταλήψεις ανάλογα με την περιοχή: «Οι κατώτερες κάστες» και τα φιλιά σε δημόσιο χώρο προξενούσαν αηδία στους Ινδούς, τα νεκρά σπουργίτια και η βαναυσότητα προς τα άλογα στους Βρετανούς, οι πολιτικοί και τα σάλια των σκυλιών στους Ολλανδούς, ενώ οι ταξιδιώτες παρουσίασαν τη μεγαλύτερη ποικιλία πραγμάτων που θεωρούν αηδιαστικά: από τους ιδρωμένους ανθρώπους, μέχρι το τσίμπημα των εντόμων. Ομως, ήταν οι ομοιότητες και όχι οι διαφορές εκείνες που κέντρισαν το ενδιαφέρον της Κέρτις. Σε όλες τις περιοχές τα κόπρανα θεωρούνται αηδιαστικά στον ύψιστο βαθμό, ενώ ο εμετός, ο ιδρώτας, το σάλιο, το αίμα, το πύον και τα σεξουαλικά υγρά προξενούν επίσης παγκόσμια απέχθεια. Ακολουθούν τα κομμάτια του ανθρώπινου σώματος και ζώα όπως τα γουρούνια, τα ποντίκια, οι κάμπιες, τα σκουλήκια, οι ψείρες και οι μύγες.

«Τα ίδια πράγματα εμφανίζονταν πάλι και πάλι σε κάθε χώρα. Κάποιος λόγος έπρεπε να υπάρχει γι' αυτό το σαφές μοτίβο», παρατηρεί η Κέρτις. Ο λόγος, υποστηρίζει, είναι μια παγκόσμια ανάγκη να προστατευτούμε από τις ασθένειες. Τα κόπρανα είναι φορείς τουλάχιστον 20 ιογενών, βακτηριακών και πρωτοζωικών παθογόνων, από την πολιομυελίτιδα μέχρι τη σαλμονέλα. Το σάλιο μπορεί να μεταδώσει τον έρπη και τη σύφιλη. Η μύξα μεταδίδει τον κοκίτη και τη φυματίωση. Οι ψύλλοι την πανούκλα, οι ψείρες τον τύφο και οι μύγες το τράχωμα, ενώ τα ζώα μεταδίδουν μια ποικιλία παθογόνων, από την ταινία μέχρι τον άνθρακα. «Πίσω στη λίθινη εποχή, οι πρόγονοί μας που απέφευγαν τις ουσίες που προκαλούσαν ασθένειες είχαν περισσότερες πιθανότητες να επιζήσουν και να περάσουν τα γονίδιά τους στην επόμενη γενιά», συμπεραίνει η Κέρτις.

Αν το συναίσθημα της αηδίας αυξάνει τις πιθανότητες επιβίωσης, ίσως να είναι ενσωματωμένο στα γονίδιά μας. Η ψυχίατρος Μέρι Φίλιπς του Ινστιτούτου Ψυχιατρικής του Λονδίνου και ο νευροψυχολόγος Αντι Κάλντερ του Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ, ανακάλυψαν ότι η αηδία εδράζεται σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου, ανεξάρτητες από τις περιοχές όπου δημιουργείται το συναίσθημα του φόβου. Διεγείροντας μια απ' αυτές τις περιοχές προκάλεσαν συναισθήματα ναυτίας και κακής γεύσης στο στόμα του ασθενούς. Η καταστροφή αυτών των περιοχών έδειξε ότι εξαλείφεται πλήρως το συναίσθημα της αηδίας. Ο Κάλντερ αναφέρει ένα νεαρό άνδρα με κατεστραμμένη τη συγκεκριμένη περιοχή λόγω εγκεφαλικού, ο οποίος μετά από το περιστατικό δε δίσταζε να φάει σούπα ανακατεμένη με μια μυγοσκοτώστρα και κομμάτια σοκολάτας σε σχήμα κοπράνων σκύλου.

Η δυσλειτουργία αυτών των περιοχών του εγκεφάλου θεωρείται πιθανό να σχετίζεται και με ψυχαναγκαστικά σύνδρομα. Μερικοί άνθρωποι με τέτοια σύνδρομα περνούν αρκετές ώρες κάθε μέρα με το να πλένονται, για να αποβάλλουν κάθε λογής ρύπους και υποτιθέμενα παθογόνα. Οι περισσότεροι ψυχίατροι θεωρούν αυτές τις συνήθειες σαν κλασικές περιπτώσεις όπου τα συναισθήματα του φόβου και της αγωνίας κυριαρχούν στη συναισθηματική κατάσταση του ατόμου. Αλλά η έρευνα της Φίλιπς και άλλων επιστημόνων δείχνει ότι ίσως πρόκειται περισσότερο για αποτέλεσμα ανώμαλης λειτουργίας του συναισθήματος της αηδίας.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Discover»


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ