«Ο πόλεμος στο Ιράκ δεν είναι ούτε η αρχή, αλλά ούτε και το τέλος των αμερικανικών σχεδίων αναδιαμόρφωσης της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής», εκτιμά, μιλώντας στο «Ρ», η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚ Συρίας, Ουισάλ Φαρχάς Μπαγκντάς, λίγο πριν οι πρώτοι πύραυλοι πλήξουν το Ιράκ.

- Ποιοι παράγοντες νομίζετε ότι θα μπορούσαν να σταματήσουν αυτόν τον πόλεμο;

- Ασχέτως αν σταμάτησε ή όχι τον πόλεμο, σημαντικότερος όλων των παραγόντων είναι η λαϊκή αντίδραση σε όλες τις χώρες. Είναι πραγματικά εντυπωσιακή η αλληλεγγύη που εκφράζεται από τους λαούς των περισσοτέρων χωρών προς τον ιρακινό. Είναι, κατά τη γνώμη μου, ο καλύτερος δυνατός τρόπος να σταματήσει ο στρατιωτικός επεκτατισμός του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, που ως πρώτο στόχο φαίνεται να έχει το Ιράκ. Ακόμη και οι διαφωνίες που εξέφρασαν ορισμένες χώρες, ασχέτως κινήτρων, προκαλούν ένα ρήγμα που θεωρώ ότι είναι αρκετά σημαντικό.

Το βέβαιο είναι ότι βλέπουμε να υπάρχει σε ηγετικό επίπεδο μια τεράστια αδυναμία σε παγκόσμιο επίπεδο, από την άποψη του συσχετισμού δύναμης, εφόσον δεν υπάρχει Σοβιετική Ενωση, για να αντιταχθεί στα σχέδια παγκόσμιας κυριαρχίας, μέσα από τη στρατιωτική οδό, των ΗΠΑ. Σχέδια που, τουλάχιστον προς το παρόν, μοιάζουν να έχουν ως επίκεντρο την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Η συγκεκριμένη περιοχή προφανώς έχει επιλεγεί ως προτεραιότητα, κατ' αρχάς λόγω του πετρελαίου. Νομίζω ότι όλος ο κόσμος πλέον το έχει αντιληφθεί αυτό πολύ καλά.

Κατά δεύτερο λόγο νομίζω ότι ο πόλεμος αυτός στοχεύει και στην όξυνση της πίεσης στα σύνορα της πρώην ΕΣΣΔ, δηλαδή η εδραίωση της αμερικανικής επιρροής και κυριαρχίας στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες και η εκμετάλλευση του μεγάλου φυσικού τους πλούτου. Η πίεση αυτή ασκείται τόσο από τα δυτικά, με την άσκηση επιρροής σε χώρες όπως η Λιθουανία ή η Πολωνία, όσο και από τα ανατολικά με χώρες όπως το Αφγανιστάν.

Επίσης, ένας από τους στόχους, κατά τη γνώμη μου, της άσκησης τέτοιας πολιτικής από τις ΗΠΑ, είναι να αποτελειώσουν την όποια επιρροή ασκεί, μέχρι σήμερα, η Γαλλία σε ορισμένες χώρες, κυρίως αραβικές. Νομίζω ότι αυτό είναι ξεκάθαρο στην περίπτωση των χωρών της Βόρειας Αφρικής, όπως είναι η Αλγερία και πιο πρόσφατα η Ακτή του Ελεφαντοστού. Παράλληλα, μέσα από την εδραίωση της αμερικανικής επιρροής στην κομβική αυτή γεωγραφική ζώνη, διασφαλίζεται η αμερικανική ηγεμονία απέναντι στον οποιονδήποτε θα τολμούσε να την αμφισβητήσει, δηλαδή απέναντι σε κάποια άλλη ανερχόμενη δύναμη.

Θα τολμούσα να παρομοιάσω τον Μπους με τον Χίτλερ. Μοιάζουν να σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο. Ο Χίτλερ ήθελε μια, ας πούμε, αυτοκρατορία, το ίδιο φαίνεται να θέλει και ο Μπους. Υπάρχει επίσης μια άλλη όψη αυτής της διαδικασίας, την οποία εμείς οι Αραβες μπορούμε να την αντιλαμβανόμαστε καλύτερα. Για πρώτη φορά στην κορυφή της ιεραρχίας στην αμερικανική ηγεσία βρίσκονται τόσοι πολλοί σιωνιστές: όχι Εβραίοι, σιωνιστές. Γιατί θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι οι Αραβες δεν έχουν πρόβλημα με τους Εβραίους, αλλά με τη λογική του σιωνισμού, όπως π.χ. εκφράζεται από τον Γούλφοβιτς.

Πιστεύω ότι, στην παρούσα φάση τουλάχιστον, οι πιέσεις που ασκούνται προς τη Συρία θα ενταθούν στο έπακρο. Είναι η χώρα που διαφωνεί με αυτό που η Ουάσιγκτον χαρακτηρίζει ως τρομοκρατία, παραδείγματος χάριν στο θέμα των Παλαιστινίων. Και οι πιέσεις έχουν να κάνουν και με τον περίγυρο. Το γεωγραφικό περιβάλλον γύρω από τη Συρία είναι εχθρικό πλέον: Από τη μία το Ισραήλ, από την άλλη η Τουρκία, καλή σύμμαχος των ΗΠΑ και του Ισραήλ τελευταίως, από την τελευταία πλευρά το Ιράκ, εφόσον τεθεί υπό πλήρη αμερικανική διοίκηση. Είναι περικυκλωμένη.

- Θεωρείτε ότι η επίθεση στο Ιράκ θα δρομολογήσει αρνητικές εξελίξεις και στο Παλαιστινιακό;

- Νομίζω ότι τα λόγια ενός Αραβα δημοσιογράφου για το θέμα είναι αρκετά κατατοπιστικά: είχε εκτιμήσει ότι ο μεγάλος κίνδυνος δεν είναι αυτό καθ' αυτό το Ισραήλ, γιατί το Ισραήλ είναι σαν ένας σκύλος. Μπορεί να προχωρά μπροστά, αλλά υπάρχει το αφεντικό του που καθορίζει μέχρι πού θα φτάσει. Το αφεντικό αυτό είναι οι ΗΠΑ. Ο Σαρόν σίγουρα θα θελήσει να εκμεταλλευτεί τις εξελίξεις στο Ιράκ, είτε εντείνοντας τις επιθέσεις κατά των Παλαιστινίων είτε ακόμη και σχεδιάζοντας μια επίθεση κατά της Συρίας.

Η αραβική κοινή γνώμη, οι αραβικοί πληθυσμοί τρέφουν μεγάλη εχθρότητα για τις ΗΠΑ και νομίζω ότι, λόγω των τελευταίων εξελίξεων, ανάλογα συναισθήματα προς τις ΗΠΑ τρέφει μεγάλο μέρος της παγκόσμιας κοινής γνώμης. Και, φυσικά, τα συναισθήματα αυτά δεν έχουν να κάνουν με τον αμερικανικό λαό, αλλά με την πολιτική που ακολουθεί η ηγεσία του. Και, ιδιαίτερα, στον αραβικό κόσμο το συναίσθημα αυτό δεν μπορεί να κατευναστεί με την οικονομική βοήθεια που αποφάσισε προσφάτως να χορηγήσει στις αραβικές χώρες η Ουάσιγκτον, προκειμένου να ενισχυθούν, δήθεν, τα προγράμματα εκπαίδευσης και εκδημοκρατισμού των χωρών αυτών.

Δεν μπορούν να προσφέρουν τίποτε γιατί το πρόβλημα είναι η πολιτική των ΗΠΑ και εν συνεχεία του Ισραήλ, που αποτελούν απειλή για ολόκληρο τον κόσμο. Δεν μπορεί ο αραβικός κόσμος να ξεχάσει τις εικόνες των Παλαιστινίων να σφαγιάζονται μέσα στα εδάφη τους. Δεν μπορεί κανείς να πιστέψει ότι το αιματοκύλισμα του ιρακινού λαού σχετίζεται με τον οποιονδήποτε τρόπο με την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ιρακινών, όπως δηλώνουν οι εισβολείς.

Είναι σαφές για τους Αραβες ότι πίσω από αυτήν την εισβολή βρίσκεται η προσπάθεια των ΗΠΑ και του Ισραήλ να αναδιαμορφώσουν τον αραβικό κόσμο. Και μόνο το γεγονός ότι τόσες χιλιάδες Αμερικανοί στρατιώτες βρίσκονται επί αραβικού εδάφους, βιώνεται σαν πραγματική κατοχή από τον εκεί πληθυσμό. Ο πόλεμος στο Ιράκ θα έχει, αναμφίβολα, τεράστιες συνέπειες για ολόκληρο τον κόσμο.

Ο αραβικός κόσμος είναι, ήδη, εξαιρετικά κουρασμένος και δυσαρεστημένος από τη διαρκή κατάσταση πολέμου στην οποία βρίσκεται με το Ισραήλ και δε θα ανεχθεί για πολύ την υποτακτική στάση των ηγεσιών του μετά από το χτύπημα στο Ιράκ. Δεν μπορώ να αποκλείσω σε καμία περίπτωση τη δρομολόγηση αλλαγών στο εσωτερικό των αραβικών χωρών.

- Η Συρία νομίζετε ότι θα αποτελέσει μέρος αυτού που ονομάζουμε διάχυση του πολέμου; Θεωρείτε πιθανό να εκδηλωθεί επίθεση εναντίον της;

- Το Ισραήλ είναι η μοναδική χώρα στον κόσμο που, μέχρι σήμερα, δεν έχει ξεκάθαρα σύνορα και έχει θέσει υπό κατοχή αραβικά εδάφη συμπεριλαμβανομένων και συριακών εδαφών, όπως είναι τα υψώματα του Γκολάν. Σίγουρα, η ισραηλινή ηγεσία επιθυμεί να καταλάβει και άλλα αραβικά εδάφη. Πιστεύω, όμως, ότι η πολιτική που ακολουθείται από τη συριακή ηγεσία, που στο συγκεκριμένο θέμα αποφασίζει σε επίπεδο συλλογικής συναίνεσης όλων των κομμάτων της χώρας, δεν αφήνει περιθώρια για αφορμές που θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί το Ισραήλ για να εξαπολύσει επίθεση. Θέλω να πιστεύω ότι το Ισραήλ, τουλάχιστον, δε θα μας επιτεθεί, χωρίς να το αποκλείω. Αναλόγως σκέφτομαι και για τις αμερικανικές απειλές.

Αν, όμως, η Συρία γίνει στόχος, νομίζω ότι θα είναι το μεγαλύτερο λάθος που θα μπορούσε να γίνει για την παγκόσμια ηρεμία. Αρκετές αραβικές ηγεσίες παραμένουν εντελώς σιωπηλές απέναντι στα αμερικανικά σχέδια, κυρίως λόγω της οικονομικής τους εξάρτησης από την Ουάσιγκτον. Αυτό δε συμβαίνει με τη Συρία, δεν έχουμε εξαρτώμενη οικονομία, δε μας υποχρεώνει κανείς να μείνουμε σιωπηλοί.

Επιπλέον, πιστεύω ακράδαντα ότι μετά την 11η Σεπτεμβρίου, οι ΗΠΑ βρήκαν το κατάλληλο πρόσχημα της αντιτρομοκρατικής εκστρατείας για να εδραιώσουν την ηγεμονία τους στην πολύτιμη περιοχή της Ευρασίας. Μέσα από τον πόλεμο του Αφγανιστάν κατάφεραν να ελέγξουν πλήρως τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες του Τατζικιστάν, του Αζερμπαϊτζάν, ενώ προσπαθούν, ακόμη, να θέσουν υπό τον πλήρη έλεγχό τους το Αφγανιστάν. Με δεδομένη την επίθεση στο Ιράκ, η άποψή μου είναι ότι ο κύριος και μεγαλύτερος στόχος της Ουάσιγκτον είναι το Ιράν, όπου έχουν επενδυθεί πάρα πολλά κεφάλαια γαλλικά, γερμανικά και ρωσικά.

- Πιστεύετε ότι θα υπάρξει αυτό που πολλοί αναλυτές ονόμασαν φαινόμενο «ντόμινο» στον αραβικό κόσμο, μετά την επίθεση στο Ιράκ;

- Είναι μια αρκετά σημαντική θεωρία. Είναι σαφές ότι οι ΗΠΑ προσπαθούν να αλλάξουν τους συσχετισμούς δύναμης, έστω και με τη δύναμη των όπλων, προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους στην πολύτιμη αυτή γεωστρατηγική περιοχή. Ξεκίνησαν με τη Γιουγκοσλαβία, κάτι που δε θεωρώ εντελώς άσχετο με τις εξελίξεις σήμερα, συνέχισαν με το Αφγανιστάν και συνεχίζουν, σήμερα, με το Ιράκ.

Φυσικά και ό,τι γίνεται στο Ιράκ δεν έχει καμία σχέση με τον Σαντάμ Χουσεΐν. Ολοι γνωρίζουν το ρόλο που έπαιξε εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή, όλοι γνωρίζουν ότι πρόκειται για ένα φασίστα δικτάτορα. Μόνο που ο πόλεμος στο Ιράκ δε γίνεται γι' αυτό. Δεν μπορώ να αποκλείσω το φαινόμενο του ντόμινο. Δεν ξέρω, όμως, αν αυτό θα γίνει με εσωτερικές ανακατατάξεις και αναταραχές ή αν θα γίνει μέσα από σειρά στρατιωτικών επεμβάσεων, σαν αυτές που βλέπουμε να συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια.

- Ολα αυτά συμπεριλαμβάνονται σε αυτό που ο Πρόεδρος Μπους βάφτισε «αντιτρομοκρατική εκστρατεία». Πώς νομίζετε ότι θα συνεχιστεί αυτή η περίφημη εκστρατεία και σε ποιο βαθμό θεωρείτε ότι μπορεί να προκαλέσει έκρηξη αυτού που ονομάζουμε «ισλαμιστικός εξτρεμισμός»;

- Ας μην ξεχνάμε ποιος κατασκεύασε αυτόν τον εξτρεμισμό. Οι Ταλιμπάν κατασκευάστηκαν από τις ΗΠΑ για να πολεμήσουν τους Σοβιετικούς στο Αφγανιστάν. Και αυτό είναι απλώς ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Δεν ενισχύθηκαν, άλλωστε, τα ισλαμιστικά κινήματα σε άλλες αραβικές ή μουσουλμανικές χώρες για να λειτουργήσουν ως αντίβαρο κυρίως σε αριστερές και κομμουνιστικές δυνάμεις, οι οποίες ενίσχυαν τις δυνάμεις τους; Μήπως δεν έγινε αυτό στην Αλγερία ή στο Ιράν;

Οσο για τους ισλαμιστές εξτρεμιστές, θα τολμούσα να πω ότι, στον έναν ή στον άλλο βαθμό, παίζουν το παιχνίδι των ΗΠΑ, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα. Με τις πράξεις τους οι εξτρεμιστές δε θίγουν τα αμερικανικά συμφέροντα, απλώς καλλιεργούν το κατάλληλο έδαφος για να εξυπηρετηθούν τα αμερικανικά συμφέροντα.

Επίσης, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι ακριβώς χαρακτηρίζουμε ισλαμιστικό εξτρεμισμό ή θρησκευτικό φονταμενταλισμό. Συχνά, δεν αφορά αυτό την ουσία των κινημάτων αυτών ή των οργανώσεων, αλλά μόνο τη μορφή. Παραδείγματος χάριν, στην περίπτωση της «Χεζμπολλάχ» στο Λίβανο δεν μπορεί κανείς να πει ότι πρόκειται για ισλαμιστικό εξτρεμισμό. Η μορφή της οργάνωσης ήταν έντονα θρησκευτική, αλλά ο στόχος της, το πολιτικό της πρόγραμμα, δεν ήταν και δεν είναι θρησκευτικό, είναι εθνικοαπελευθερωτικό, προκειμένου να εκδιωχθεί ο ισραηλινός στρατός κατοχής. Κάτι ανάλογο, θα μπορούσε κανείς να πει και για τη «Χαμάς», στα παλαιστινιακά εδάφη σήμερα. Είναι άλλο πράγμα η λαϊκή οργή και η αγανάκτηση, που μπορεί να εκφράζεται μέσα από μια συγκεκριμένη μορφή οργάνωσης και άλλο πράγμα ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός.

Το πώς μπορούν να αξιοποιηθούν αυτά στη συνέχεια είναι ένα άλλο ζήτημα. Αλλά μέχρι στιγμής, δε νομίζω ότι συγχέεται η μορφή με την ουσία. Εντούτοις, οι ΗΠΑ επιμένουν να χαρακτηρίζουν τρομοκράτη τον οποιονδήποτε δε συμφωνεί μαζί τους, στη λογική ότι όποιος δεν είναι μαζί μας, είναι εναντίον μας.