Ο «Ριζοσπάστης», για την πληρέστερη ενημέρωση των αναγνωστών του, δημοσιεύει σήμερα εκτεταμένα αποσπάσματα από τη «Συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής σχετικά με την έκδοση». Πρόκειται για μια ιδιαίτερα σημαντική Συμφωνία, αφού μ' αυτήν θα αρκεί μια απλή αίτηση για να εκδοθεί στις ΗΠΑ οποιοσδήποτε Ευρωπαίος πολίτης, εναντίον του οποίου θα υπάρχει, απλή έστω, υποψία για εγκληματική πράξη. Η Συμφωνία θα υπογραφεί από τις δύο πλευρές, στις 25 Ιούνη, στην Ουάσιγκτον. Από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τη Συμφωνία θα υπογράψει ο Ελληνας υπουργός Δικαιοσύνης, Φ. Πετσάλνικος, ως προεδρεύων του Συμβουλίου των υπουργών Δικαιοσύνης της ΕΕ.

Η Συμφωνία σχετικά με την έκδοση, η οποία εγκρίθηκε από το Συμβούλιο των υπουργών Δικαιοσύνης της ΕΕ στις 3 Ιούνη του 2003, αποτελείται από 22 άρθρα. Σήμερα, δημοσιεύουμε τα επίμαχα άρθρα της Συμφωνίας, ώστε να σχηματίσει ο αναγνώστης μια ολοκληρωμένη και σαφή άποψη για τα πολιτικά χαρακτηριστικά της. Τα υπόλοιπα άρθρα, είναι «τεχνικού» χαρακτήρα, αφού αφορούν περισσότερο στο διαδικαστικό μέρος της έκδοσης.

Αντικείμενο και σκοπός

Τα συμβαλλόμενα μέρη αναλαμβάνουν, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας συμφωνίας, να προβούν σε ενίσχυση της συνεργασίας, στα πλαίσια των ισχυουσών σχέσεων σε θέματα έκδοσης μεταξύ των κρατών - μελών και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, όσον αφορά την έκδοση εγκληματιών.

Ορισμοί

1. Ως «συμβαλλόμενα μέρη», νοούνται η Ευρωπαϊκή Ενωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

2. Ως «κράτος - μέλος», νοείται ένα κράτος - μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

3. Ως «υπουργείο Δικαιοσύνης», νοείται, για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, το υπουργείο Δικαιοσύνης των Ηνωμένων Πολιτειών και, για ένα κράτος - μέλος, το υπουργείο Δικαιοσύνης του, μολαταύτα, σε όσα κράτη - μέλη τα καθήκοντα που περιγράφονται στα άρθρα 3, 5, 6, 8 ή 12 εκτελούνται από το γενικό εισαγγελέα, η αρχή αυτή μπορεί να ορίζεται, προκειμένου να εκτελεί τα καθήκοντα αυτά αντί του υπουργείου Δικαιοσύνης, σύμφωνα με το άρθρο 19, εκτός εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ενδιαφερόμενο κράτος - μέλος συμφωνήσουν να ορίσουν άλλη αρχή.

ΑΡΘΡΟ 4

Αδικήματα για τα οποία χωρεί έκδοση

1. Ενα αδίκημα αποτελεί αδίκημα για το οποίο χωρεί έκδοση, εφόσον τιμωρείται από το δίκαιο, τόσο του αιτούντος κράτους, όσο και του προς ό η αίτηση κράτους με στερητική της ελευθερίας ποινή ανώτατης διάρκειας ανώτερης του ενός έτους ή με αυστηρότερη ποινή. Ενα αδίκημα αποτελεί επίσης αδίκημα για το οποίο χωρεί έκδοση, εάν συνίσταται σε απόπειρα ή συνωμοσία για τέλεση ή συμμετοχή στην τέλεση αδικήματος για το οποίο χωρεί έκδοση. Οταν η αίτηση αφορά την εκτέλεση της ποινής προσώπου, το οποίο έχει καταδικαστεί για αδίκημα για το οποίο χωρεί έκδοση, το υπόλοιπο της στερητικής της ελευθερίας ποινής που απομένει να εκτεθεί πρέπει να είναι τουλάχιστον τέσσερις μήνες.

2. Οταν εγκρίνεται η έκδοση για αδίκημα για το οποίο χωρεί έκδοση, η έκδοση ισχύει και για οποιοδήποτε άλλο αδίκημα προσδιορίζεται στην αίτηση, εφόσον το τελευταίο αυτό αδίκημα τιμωρείται με στερητική της ελευθερίας ποινή ενός έτους ή λιγότερο, εφόσον πληρούνται όλες οι άλλες απαιτήσεις οι σχετικές με την έκδοση.

3. Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, ένα αδίκημα θεωρείται ως αδίκημα για το οποίο χωρεί έκδοση:

α) Ανεξαρτήτως του αν το δίκαιο, τόσο του αιτούντος κράτους, όσο και του προς ό η αίτηση κράτους, κατατάσσουν το αδίκημα στην ίδια κατηγορία αδικημάτων ή περιγράφουν το αδίκημα με την ίδια ορολογία.

β) Ανεξαρτήτως του αν το αδίκημα είναι ένα από τα αδικήματα για τα οποία το ομοσπονδιακό δίκαιο των Ηνωμένων Πολιτειών απαιτεί την απόδειξη θεμάτων, όπως η διαπολιτειακή μεταφορά, ή η χρήση των ταχυδρομείων ή άλλων διευκολύνσεων που επηρεάζουν το διαπολιτειακό ή το εξωτερικό εμπόριο, δεδομένου ότι τα θέματα αυτά χρησιμεύουν μόνο για το σκοπό του καθορισμού της δικαιοδοσίας ομοσπονδιακού δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών, και

γ) σε ποινικές υποθέσεις που αφορούν φόρους, δασμούς, συναλλαγματικό έλεγχο και την εισαγωγή ή εξαγωγή βασικών προϊόντων, ανεξαρτήτως του αν το δίκαιο του αιτούντος κράτους και του προς ό η αίτηση κράτους προβλέπει ανάλογους φόρους, δασμούς ή ελέγχους συναλλάγματος ή της εισαγωγής ή εξαγωγής προϊόντων του ιδίου είδους.

4. Εάν το αδίκημα έχει διαπραχθεί εκτός της επικρατείας του αιτούντος κράτους - μέλους, η έκδοση χωρεί με την επιφύλαξη των άλλων ισχυουσών απαιτήσεων για την έκδοση, εφόσον το δίκαιο του προς ό η αίτηση κράτους προβλέπει την τιμωρία αδικήματος το οποίο τελείται εκτός της επικρατείας του σε παρόμοιες περιστάσεις. Εάν το δίκαιο του προς ό η αίτηση κράτους δεν προβλέπει την τιμωρία αδικήματος το οποίο τελείται εκτός της επικρατείας του σε παρόμοιες περιστάσεις, η εκτελεστική αρχή του προς ό η αίτηση κράτους έχει τη διακριτική ευχέρεια να εγκρίνει την έκδοση, εφόσον πληρούνται όλες οι άλλες προβλεπόμενες απαιτήσεις για την έκδοση.

ΑΡΘΡΟ 9

Προσωρινή παράδοση

1. Εάν εγκριθεί αίτηση έκδοσης στην περίπτωση προσώπου το οποίο διώκεται ή εκτίει ποινή στο προς ό η αίτηση κράτος, το προς ό η αίτηση κράτος μπορεί να παραδώσει προσωρινά το πρόσωπο του οποίου ζητείται η έκδοση στο αιτούν κράτος για τους σκοπούς της δίωξης.

2. Το παραδοθέν πρόσωπο κρατείται στο αιτούν κράτος και επιστρέφεται στο προς ό η αίτηση κράτος αμέσως μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών κατά του προσώπου αυτού, σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται με αμοιβαία συμφωνία του αιτούντος και του προς ό η αίτηση κράτους. Ο χρόνος της κράτησης στο έδαφος του αιτούντος κράτος εν αναμονή της άσκησης δίωξης στο εν λόγω κράτος, είναι δυνατόν να αφαιρείται από το χρόνο που απομένει προς έκτιση στο προς ό η αίτηση κράτος.

Αιτήσεις έκδοσης ή παράδοσης που υποβάλλονται από πλείονα κράτη

1. Εάν το προς ό η αίτηση κράτος λαμβάνει αιτήσεις από το αιτούν κράτος και από οιοδήποτε άλλο κράτος ή κράτη για την έκδοση του ίδιου προσώπου, είτε για το ίδιο αδίκημα είτε για διαφορετικά αδικήματα, η εκτελεστική αρχή του προς ό η αίτηση κράτους καθορίζει εάν και σε ποιο κράτος θα παραδώσει το πρόσωπο.

2. Εάν το προς ό η αίτηση κράτος - μέλος λαμβάνει αίτηση έκδοσης από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και αίτηση παράδοσης δυνάμει του ευρωπαϊκού εντάλματος συλλήψεως, για την έκδοση του ίδιου προσώπου, είτε για το ίδιο είτε για διαφορετικά αδικήματα, η αρμόδια αρχή του προς ό η αίτηση κράτους - μέλους καθορίσει σε ποιο κράτος, εάν υπάρχει, θα παραδώσει το πρόσωπο. Για το σκοπό αυτό, αρμόδια αρχή είναι η εκτελεστική αρχή του προς ό η αίτηση κράτους - μέλους εάν, στο πλαίσιο της εν ισχύι διμερούς συνθήκης έκδοσης μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του κράτους - μέλους, οι αποφάσεις επί των συντρεχουσών αιτήσεων υποβάλλονται από την εν λόγω αρχή, εάν αυτό δεν προβλέπεται στη διμερή συνθήκη έκδοσης, η αρμόδια αρχή ορίζεται από το οικείο κράτος - μέλος σύμφωνα με το άρθρο 19.

3. Κατά τη λήψη της απόφασής του, σύμφωνα με τις παραγράφους 1 και 2, το προς ό η αίτηση κράτος εξετάζει όλους τους σχετικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των παραγόντων που ήδη προβλέπονται στην εφαρμοστέα συνθήκη έκδοσης, και, εφόσον δεν προβλέπονται ήδη, των ακόλουθων:

α) του αν οι αιτήσεις έχουν υποβληθεί δυνάμει συνθήκης,

β) των τόπων στους οποίους έχει διαπραχθεί κάθε επιμέρους αδίκημα,

γ) των αντίστοιχων συμφερόντων των αιτούντων κρατών,

δ) της σοβαρότητας των αδικημάτων,

ε) της υπηκοότητας του θύματος,

στ) της δυνατότητας τυχόν μετέπειτα έκδοσης μεταξύ των αιτούντων κρατών, και

ζ) της χρονολογικής σειράς παραλαβής των αιτήσεων των αιτούντων κρατών.

ΑΡΘΡΟ 11

Απλουστευμένες διαδικασίες έκδοσης

Εάν το πρόσωπο του οποίου ζητείται η έκδοση συγκατατίθεται να παραδοθεί στο αιτούν κράτος, το προς ό η αίτηση κράτος μπορεί, σύμφωνα με τις αρχές και διαδικασίες που προβλέπονται δυνάμει του δικαιικού του συστήματος, να παραδώσει το πρόσωπο, το συντομότερο δυνατόν, χωρίς περαιτέρω διαδικασία. Η συγκατάθεση του προσώπου του οποίου ζητείται η έκδοση μπορεί να περιλαμβάνει συμφωνία ότι παραιτείται από το ευεργέτημα του κανόνα της ειδικότητας.

ΑΡΘΡΟ 13

Θανατική ποινή

Οταν το αδίκημα για το οποίο ζητείται η έκδοση τιμωρείται με θάνατο, σύμφωνα με το δίκαιο του αιτούντος κράτους, αλλά όχι σύμφωνα με το δίκαιο του προς ό η αίτηση κράτους, το προς ό η αίτηση κράτος μπορεί να εγκρίνει την έκδοση, υπό τον όρο ότι δε θα του επιβληθεί θανατική ποινή, ή, αν για δικονομικούς λόγους το αιτούν κράτος δεν μπορεί να συμμορφωθεί με αυτό τον όρο, ότι και αν επιβληθεί θανατική ποινή, δε θα εκτελεστεί. Αν το αιτούν κράτος δεχτεί την έκδοση υπό όρους κατ' εφαρμογή του παρόντος άρθρου, συμμορφώνεται με τους όρους αυτούς. Αν το αιτούν κράτος δε δεχτεί τους όρους, η αίτηση έκδοσης μπορεί να απορριφθεί.

ΑΡΘΡΟ 14

Ευαίσθητες πληροφορίες περιεχόμενες σε αίτηση

Οταν το αιτούν κράτος αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο να διαβιβάσει πληροφορίες ιδιαίτερα ευαίσθητου χαρακτήρα προς υποστήριξη της αίτησής του για έκδοση, μπορεί να έρθει σε επαφή με το προς ό η αίτηση κράτος για να διαπιστώσει κατά πόσον το προς ό η αίτηση κράτος μπορεί να τις προστατεύσει. Αν το προς ό η αίτηση κράτος δεν μπορεί να προστατεύσει τις πληροφορίες κατά τον τρόπο που ζητεί το αιτούν κράτος, το αιτούν κράτος αποφασίζει αν παρ' όλα αυτά θα τις διαβιβάσει.

ΑΡΘΡΟ 16

Χρονική εφαρμογή

1. Η παρούσα συμφωνία εφαρμόζεται στα αδικήματα που διαπράχθηκαν πριν και μετά την έναρξη ισχύος της.

2. Η παρούσα συμφωνία εφαρμόζεται στις αιτήσεις έκδοσης που υποβάλλονται μετά την έναρξη ισχύος της. Εν τούτοις, τα άρθρα 4 και 9 εφαρμόζονται στις αιτήσεις που εκκρεμούν στο προς ό η αίτηση κράτος τη στιγμή που η παρούσα συμφωνία τίθεται σε ισχύ.

ΑΡΘΡΟ 17

Μη παρέκκλιση

1. Η παρούσα συμφωνία δε θίγει τη δυνατότητα επίκλησης, από το προς ό η αίτηση κράτος, λόγων άρνησης σχετιζόμενης με θέμα που δε διέπεται από την παρούσα συμφωνία, αλλά το οποίο προβλέπεται σε διμερή συνθήκη έκδοσης μεταξύ κράτους - μέλους και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.

2. Οταν οι συνταγματικές αρχές ή αμετάκλητες δεσμευτικές δικαστικές αποφάσεις του προς ό η αίτηση κράτους ενδέχεται να θέτουν εμπόδιο στην εκπλήρωση της υποχρέωσής του έκδοσης και η επίλυση του θέματος δεν προβλέπεται στην παρούσα συμφωνία ή την εφαρμοστέα διμερή συνθήκη, πραγματοποιούνται διαβουλεύσεις μεταξύ του αιτούντος και του προς ό η αίτηση κράτους.

ΑΡΘΡΟ 18

Μελλοντικές διμερείς συνθήκες έκδοσης με κράτη - μέλη

Η παρούσα συμφωνία δεν αποκλείει τη σύναψη, μετά την έναρξη ισχύος της, διμερών συμφωνιών μεταξύ ενός κράτους - μέλους και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, οι οποίες συνάδουν με την παρούσα συμφωνία.

ΑΡΘΡΟ 21

Επανεξέταση

Τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνούν να προβούν σε κοινή επανεξέταση της παρούσας συμφωνίας ανάλογα με τις ανάγκες και, σε κάθε περίπτωση, το αργότερο πέντε έτη αφότου τεθεί σε ισχύ. Η επανεξέταση αφορά ιδίως την πρακτική εφαρμογή της παρούσας συμφωνίας και μπορεί να καλύπτει και θέματα όπως οι συνέπειες της περαιτέρω ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε σχέση με το αντικείμενο της παρούσας συμφωνίας, συμπεριλαμβανομένου του άρθρου 10.

Επεξηγηματική σημείωση της συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής σχετικά με την έκδοση.

Η παρούσα επεξηγηματική σημείωση απηχεί ορισμένες κοινές αντιλήψεις που συμφωνήθηκαν μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών σχετικά με την εφαρμογή ορισμένων διατάξεων της συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής σχετικά με την έκδοση (εφεξής αποκαλούμενης «συμφωνίας»).

Το άρθρο 10 δεν αποσκοπεί να θίξει τις υποχρεώσεις των κρατών που είναι μέρη του Καταστατικού του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Ρώμης, ούτε τα δικαιώματα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής ως μη κράτους - μέρους αυτού σε ό,τι αφορά το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.

Το άρθρο 18 ορίζει ότι η συμφωνία δεν αποκλείει τη σύναψη, μετά την έναρξη ισχύος της, διμερών συμφωνιών έκδοσης μεταξύ ενός κράτους - μέλους και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής οι οποίες συνάδουν με τη Συμφωνία.

Σε περίπτωση που κάποιο από τα εκτιθέμενα στη συμφωνία μέτρα δημιουργεί επιχειρησιακά προβλήματα είτε για ένα ή περισσότερα κράτη - μέλη, είτε για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, τα προβλήματα αυτά θα πρέπει κατά πρώτο λόγο να επιλύονται, ει δυνατόν, με διαβουλεύσεις μεταξύ του ενδιαφερόμενου κράτους -μέλους ή κρατών - μελών και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, ή, αν αρμόζει, μέσω των διαδικασιών διαβουλεύσεων που προβλέπονται στην παρούσα συμφωνία. Οταν δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν αυτά τα επιχειρησιακά προβλήματα με διαβουλεύσεις και μόνο, θα θεωρείται ότι συνάδει με τη συμφωνία η πρόβλεψη στις μελλοντικές διμερείς συμφωνίες μεταξύ του κράτους - μέλους ή κρατών - μελών και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, ενός επιχειρησιακά εφαρμόσιμου εναλλακτικού μηχανισμού που να ανταποκρίνεται στους στόχους της συγκεκριμένης διάταξης σχετικά με την οποία ανέκυψε το πρόβλημα.