«Ολοι γνωρίζουμε πολύ καλά πού θα καταλήξει αυτή η κατάσταση: Η ιστορία μάς έχει διδάξει ότι ένας κατακτημένος λαός όταν αγωνίζεται ενάντια στον κατακτητή, στο τέλος, κερδίζει την ελευθερία του. Το μόνο ερώτημα είναι πόσος χρόνος και πόσες ανθρώπινες ζωές θα κοστίσει. Στόχος μου είναι να μειωθεί και ο χρόνος και οι απώλειες. Επίσης, σημαντικό είναι το τι κάνει αυτή η κατοχή στην κοινωνία μας. Θέλω να σας πω για τον Ράμι, έναν έφεδρο που συνάντησα στις στρατιωτικές φυλακές, αφού και αυτός εκτίει εκεί ποινή επειδή αρνήθηκε να υπηρετήσει, για πολλοστή φορά, στα κατεχόμενα. Είναι απίστευτα όσα μου περιέγραψε από τους τρεις μήνες που υπηρέτησε, την τελευταία φορά, εκεί.

Μου είπε για έναν Παλαιστίνιο πιτσιρικά που πέταξε μια πέτρα στο αυτοκίνητο του υποστρατήγου, ο οποίος τον κυνήγησε και τον χτύπησε βάναυσα μέχρι αναισθησίας με τον υποκόπανο του όπλου. Μου είπε για ένα άλλο παιδάκι, που το έπιασε μέλος των ειδικών δυνάμεων, το έδεσε και στη συνέχεια ούρησε επάνω του. Οταν ο Ράμι προσπάθησε να παρέμβει, του απάντησε σκληρά ότι "διενεργείται ανάκριση". Μου μίλησε για τις ατελείωτες ώρες που πέρναγε όλες τις νύχτες κλειδωμένος στην τουαλέτα της βάσης με την κάννη στο στόμα του και το δάχτυλο στη σκανδάλη. Τελικά, αποφάσισε, απλώς, να εγκαταλείψει τη θέση του, γι' αυτό και είναι τώρα φυλακή.

Αυτό συμβαίνει σε όσους έχουν ακόμη στοιχειώδη ευαισθησία. Οσοι δεν έχουν, έχουν μετατρέψει αυτούς τους κανόνες της Αγριας Δύσης, σε κανόνες της ισραηλινής κοινωνίας. Διαφθειρόμαστε σαν κοινωνία μέρα με την ημέρα. Αρνούμαι να συμμετάσχω στο κύριο όργανο αυτής της διαφθοράς, στον υποτιθέμενα αμυντικό στρατό του Ισραήλ».

Αυτό είναι ένα μικρό απόσπασμα της δίωρης απολογίας ενός 19χρονου Ισραηλινού, του Σίμρι Τζαμερέτ. Ο Τζαμερέτ, μαζί με άλλους 4 συνομηλίκους του, είναι η πρώτη ομάδα αποφοίτων λυκείου που οδηγήθηκαν στο στρατοδικείο, επειδή αρνήθηκαν να παρουσιαστούν για να υπηρετήσουν την προβλεπόμενη τρίχρονη θητεία τους στα κατεχόμενα εδάφη. Οι Τζαμερέτ, Νόαμ Μπαχάτ, Ανταμ Μαόρ, Ματάν Καμίνερ, Χαγκάι Ματάρ, αφού πέρασαν 6 μήνες σε στρατιωτικές φυλακές, οδηγήθηκαν μπροστά σε στρατιωτικά δικαστήρια με την κατηγορία ότι δεν παρουσιάστηκαν στο στρατό, ως όφειλαν μετά το τέλος του σχολείου, επικαλούμενοι λόγους συνείδησης.

Αν τα λόγια του Τζαμερέτ προς το στρατοδικείο θεωρούνται συγκλονιστικά, τα κείμενα των εφέδρων, που έχουν επανειλημμένως υπηρετήσει στα κατεχόμενα, είναι αποκαλυπτικά, ιδιαίτερα όσων πήραν την απόφαση να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους λίγο πριν ή κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων ανακατάληψης της Δ. Οχθης την άνοιξη του 2002. Ο Ράμι Κάπλαν, ταγματάρχης Τεθωρακισμένων, συγκρατούμενος στις στρατιωτικές φυλακές με τον 19χρονο Τζαμερέτ, αναφέρει ανάμεσα στα άλλα: «...Είναι ξεκάθαρο ότι σε μια δημοκρατική χώρα, η υπακοή δεν απαιτείται για ανήθικες πράξεις... η υπακοή στο πλαίσιο της δημοκρατίας έχει όρια και το ερώτημα είναι ποια είναι αυτά... οι Ισραηλινοί πολίτες δεν ψήφισαν στις τελευταίες εκλογές υπέρ του αποκλεισμού των ασθενοφόρων που μεταφέρουν έγκυες γυναίκες και παιδιά. Στους ψηφοφόρους παρουσιάστηκαν γενικώς απόψεις και όχι η πραγματική κατάσταση...».

«Διάφορες κοινωνίες στον αιώνα μας, συνεχίζει ο Κάπλαν, αναγνώρισαν πολύ αργά ότι έχουν εμπλακεί σε μια καταστροφική διαδικασία πόνου και ηθικής χρεοκοπίας, γιατί κανένα μέλος τους δεν ύψωσε το παράστημά του αρνούμενο να συμμετάσχει σε αυτά... Η κατοχή, εδώ και 35 χρόνια, έχει οδηγήσει τους Παλαιστινίους στις χειρότερες δυνατές συνθήκες διαβίωσης, οι ζωές τους συνθλίβονται κάτω από τις στρατιωτικές μας μπότες... Υπό το μανδύα κάποιας στρατηγικής, βασικές ηθικές αρχές παραβιάζονται, είτε πυροβολώντας στο κεφάλι 7χρονα παιδιά είτε καταστρέφοντας σπίτια... η συνέχιση της κατοχής καταστρέφει και την ισραηλινή κοινωνία, τη διαλύει σε βαθμό να γίνουμε τυφλοί απέναντι στα εγκλήματα που διαπράττουμε... Αρνούμαστε να γίνουμε Καλιγούλας για 25 ημέρες το χρόνο...».

«Γιατί δε συγχωρώ τον εαυτό μου;», αναρωτιέται ο Ρον Γκέρλιτζ, πλοίαρχος στο ισραηλινό Πολεμικό Ναυτικό. «Δεν είναι το ότι εκτέλεσα εντολές... είναι το ότι ποτέ δεν αναρωτήθηκα για αυτές, όπως μήπως δεν επιτρέπεται να βομβαρδίζει κανείς αθώους πολίτες;.. Ντρέπομαι, γιατί καμία αμφιβολία δεν πέρασε από το μυαλό μου... Ντρέπομαι, γιατί συμμετείχα χωρίς αμφιβολίες σε έναν πόλεμο επιλογής, όπως λεγόταν... Φαίνεται ότι κάθε κτηνωδία που συμβαίνει εδώ δικαιολογείται από "λόγους ασφαλείας"... Είπα στους ανωτέρους μου ότι δεν πρόκειται να συμμετάσχω σε καμία επιχείρηση στην παραλία της Λωρίδας της Γάζας...», καταλήγει.

«Το Δεκέμβρη του 2001 πέρασα για τελευταία φορά την Πράσινη Γραμμή στα κατεχόμενα και θα παραμείνει η τελευταία», γράφει ο Μάικ Ραφαέλι, λοχίας Πυροβολικού... «Δε χρειάζεται να δικαιολογήσω την άρνησή μου. Δικαιολογίες θα πρέπει να αναζητούν όσοι συνεχίζουν να υπηρετούν και να διαιωνίζουν την κατοχή. Ας μην αυταπατόμαστε: Η κατοχή καταστρέφει το κράτος του Ισραήλ, οικονομικά, ηθικά, και πνευματικά. Ας ξυπνήσουμε επιτέλους... Δεν υπάρχει ελαφρά κατοχή ή μερική. Ενας λαός κατακτητής δεν μπορεί να είναι δίκαιος. Κατοχή και ειρήνη δεν μπορούν να συμβαδίσουν... και αυτές τις ημέρες θα τις θυμόμαστε πάντα σαν την εποχή που οι καταπιεσμένοι του παρελθόντος έγιναν οι ίδιοι καταπιεστές... Στο στρατό απέκτησα το κουράγιο να ρίχνω δακρυγόνα σε σχολεία, να πυροβολώ παιδιά που πετούσαν πέτρες, να περιφρονώ την ανθρώπινη ζωή... Τώρα, πλέον, απέκτησα και κάτι άλλο: το κουράγιο να αρνούμαι...».

«Το καθήκον της υπακοής στο νόμο δεν είναι απόλυτο», διαπιστώνει ο Γκι Γκρόσμαν, λοχαγός Αλεξιπτωτιστών. «... Υπάρχουν αυτοί που υποστηρίζουν ότι η άρνηση της κατοχής δε θα πρέπει να προέρχεται από τις τάξεις του στρατού. Ας μην ξεχνά κανένας ότι το θέμα της άρνησης υπηρεσίας στα κατεχόμενα εδάφη δεν είναι θεωρητικό, φιλοσοφικό ή ακαδημαϊκό για εμένα και πολλούς συναδέλφους μου. Είναι ένα πολύ πρακτικό ερώτημα που εμείς πρέπει να απαντάμε σταθερά, κάθε χρόνο. Η δική μας άρνηση πρέπει να προέρχεται από τις γραμμές του στρατού, γιατί εμάς στέλνει η χώρα στα παλαιστινιακά εδάφη για να πολεμήσουμε ως στρατιώτες. Για εμάς η κατοχή δεν είναι μόνο ένα πολιτικό ερώτημα, αλλά μια στυγνή πραγματικότητα στην οποία εμπλεκόμαστε δεχόμενοι εντολές για να σκοτώσουμε, να τραυματίσουμε, να καταστρέψουμε, να ισοπεδώσουμε... Γιατί αυτή είναι η κατοχή, δεν υπάρχει "ελαφρά" μορφή κατοχής...».

«Τα τεθωρακισμένα και τα F-16 δεν μπορούν να νικήσουν τα παιδιά με τις πέτρες. Ολα τα πυρομαχικά και το ατσάλι του κόσμου δε θα μας κάνουν λιγότερο άδικους και τους Παλαιστινίους λιγότερο δίκαιους στον αγώνα τους: Αυτοί που παλεύουν για τη ζωή τους, τα σπίτια τους, την ανθρώπινη αξιοπρέπειά τους, θα παλέψουν μέχρι τέλους, ακόμη και απέναντι στα τανκς. Και θα νικήσουν», σημειώνει ο επιλοχίας Τεθωρακισμένων Μπαρ Χέφετζ.

Στις ισραηλινές στρατιωτικές φυλακές βρίσκονται, πλέον, δεκάδες ακόμη έφεδροι και απόφοιτοι λυκείου για έναν και μοναδικό λόγο: Αρνούνται να υπακούσουν στην εντολή της μετάβασής τους στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη. Το κύμα των αρνητών διογκώνεται μέρα με την ημέρα στο Ισραήλ (συνολικά καταμετρούνταν στους 1.126 αρνητές, επισήμως, μέχρι τα τέλη Ιουνίου). Είναι η πρώτη φορά, στην ιστορία του ισραηλινού στρατού, που το θέμα των αρνητών λαμβάνει τέτοιες διαστάσεις και αντιμετωπίζεται με στρατοδικεία και φυλακίσεις δεκάδων ατόμων.

Ανάλογα φαινόμενα αρνήσεων είχαν αρχίσει να εμφανίζονται, ήδη, από το 1967, αλλά ήταν σποραδικά και ο στρατός προτιμούσε να τα περιθωριοποιεί και να μη δημιουργεί θέμα. Την τακτική της σιωπής επέλεξε, αρχικώς, να ακολουθήσει ο ισραηλινός στρατός και όταν πρωτοεμφανίστηκε το παρόν κύμα αρνήσεων. Ο αριθμός, όμως, των αρνητών και ιδιαίτερα η εμπλοκή στην υπόθεση και αποφοίτων λυκείου που αρνούνται ακόμη και να παρουσιαστούν σε «ένα στρατό κατοχής», έδωσε νέες διαστάσεις στο ζήτημα. Σήμερα, η κατάσταση τείνει να μετατραπεί σε σοβαρό πολιτικό πρόβλημα, αφού οι αρνήσεις εστιάζονται σε ένα και μόνο σημείο: την κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών. Η συντριπτική πλειοψηφία των αρνητών δε θέτει, γενικώς, συνειδησιακό θέμα για τη συμμετοχή στο στρατό. Θέτει συνειδησιακό θέμα συμμετοχής στην κατοχή.

Για να υπερσκελίσει το μείζον πολιτικό ζήτημα που θέτουν οι αρνητές (απόφοιτοι λυκείου και έφεδροι), ο ισραηλινός στρατός καταφεύγει σε σειρά ελιγμών, προκειμένου να διασπάσει το ενιαίο μέτωπο τους. Ορισμένοι έφεδροι αρνητές μεταφέρονται από φυλακή σε φυλακή, ενώ άλλοι παίρνουν, απλώς, άδεια για «να σκεφτούν καλύτερα». Ορισμένοι αποφυλακίζονται όταν τελειώνει το προκαθορισμένο χρονικό διάστημα της υπηρεσίας τους (ένας ή δύο μήνες ανά χρόνο) και περιμένουν να τους ξανασυλλάβουν λίγες μέρες αφότου θα έχουν πάρει στα χέρια τους τον καφέ φάκελο που θα τους καλεί για την επόμενη «ετήσια προσφορά στην πατρίδα».

Ορισμένοι απόφοιτοι παίρνουν χρονική παράταση για να παρουσιαστούν. Σε άλλους αναγνωρίζεται το δικαίωμα του αρνητή «συνείδησης για γενικώς φιλειρηνικούς λόγους». Σε άλλους αποδίδεται η κατηγορία της άρνησης εκτέλεσης εντολής (όπως οι 5 πρώτοι που παρουσιάστηκαν στο στρατοδικείο). Και σε άλλους αποδίδεται η βαρύτερη κατηγορία της λιποταξίας, όπως στον Χιλέλ Γκοράλ, πρωτεργάτη του κινήματος άρνησης των αποφοίτων υπό την ονομασία «Σμινίστιμ» (που στα εβραϊκά σημαίνει λύκειο). Ολοι, όμως, οι απόφοιτοι αρνητές, συνολικά, αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα: Δε δικαιούνται, με ίσες ευκαιρίες, εργασία και πανεπιστημιακές σπουδές, εφόσον δεν έχουν υπηρετήσει στο στρατό.

Στο πλευρό των αρνητών και των οικογενειών τους, ηθικά και πρακτικά αφού χρειάζονται χρήματα για τους δικηγόρους που θα υπερασπίσουν τους κατηγορουμένους, αλλά και για τις οικογένειες των εφέδρων, που επί κάποιους μήνες το χρόνο στερούνται ενός μισθού, αλλά και της στρατιωτικής αποζημίωσης, έχουν ταχθεί αρκετές φιλειρηνικές οργανώσεις και ορισμένα κόμματα. Στα δικαστήρια υπάρχουν πάντα βουλευτές από το αριστερό κόμμα Μέρετζ και από το Συνασπισμό για την Ειρήνη, τη Δικαιοσύνη και την Ισότητα (Χαντάς), που υποστηρίζεται από το ΚΚ Ισραήλ. Επίσης, σειρά εκδηλώσεων ενημέρωσης και υποστήριξης διοργανώνουν φιλειρηνικές οργανώσεις, με κυριότερες τις «Τααγιούς», «Γκους Σαλόμ», «Μπατ Σαλόμ» και άλλες, όπως και οι οργανώσεις των αρνητών «Γιες Γκβουλ», «Σμινίστιμ».

Οι έφεδροι που εγκατέλειψαν τις θέσεις και τα όπλα τους, ιδιαίτερα μετά τις επιχειρήσεις επανακατάληψης των παλαιστινιακών εδαφών, και τα 19χρονα παιδιά που αρνούνται να σηκώσουν αυτά τα όπλα για να στοχεύσουν Παλαιστινίους, μέσα από τις απολογίες και τις γραπτές του παρεμβάσεις, ύψωσαν το ανάστημά τους όχι μόνο απέναντι στο στρατό και την ισραηλινή ηγεσία. Πέταξαν, πλέον, το «γάντι» και απέναντι στην ισραηλινή κοινή γνώμη.

«Το Ισραήλ σήμερα γρήγορα και υπεροπτικά οδηγείται στο τέλος του», γράφει ο Νόαμ Λίβνε, λοχαγός Μηχανικού. «Εσείς ρισκάρετε τη ζωή σας και μπορεί να σκοτωθείτε για ένα κομματάκι γης που μοιάζει αρκετά σημαντικό γι' αυτούς που σας έστειλαν εκεί για να πληρώσετε εσείς αυτό το τίμημα. Από αυτούς που εσείς στείλατε στο Κοινοβούλιο για να σας εκπροσωπούν... Αυτή η κυβέρνηση δεν έχει καμία πολιτική ασφάλειας. Δεν έχει καμία πολιτική απολύτως... το γενικό συναίσθημα είναι ότι όλα διαλύονται μέσα στα χέρια μας. Εχουμε φθάσει στην ώρα μηδέν της ύπαρξής μας... Πώς μπορεί μια κοινή γνώμη που υποφέρει τόσο πολύ από αυτήν την κατάσταση να ασχολείται τόσο λίγο με όσα συμβαίνουν γύρω της; Λίγα μέτρα από αυτήν;».

«Ξυπνήστε, επιτέλους! Μερικά χιλιόμετρα από εσάς γίνεται πόλεμος, ένας κτηνώδης, απαίσιος, άδικος, εθελοντικός πόλεμος. Πολεμάμε σε έναν πόλεμο που δεν μπορούμε να νικήσουμε, που δε θα μπορέσουμε ποτέ να δικαιολογήσουμε, που οι περισσότεροι από εμάς δε θελήσαμε ποτέ να γίνει... Κρυβόσαστε πίσω από τη λέξη δημοκρατία... Κρυβόσαστε πίσω από τη λέξη "ασφάλεια"... Φοβάστε να πάτε ενάντια στο ρεύμα και δεν καταλαβαίνετε ότι το κυρίαρχο αυτό ρεύμα μάς οδηγεί στην άβυσσο. Και παραδόξως, η παθητικότητά σας, σας μετατρέπει στους μεγαλύτερους υποστηρικτές της κατοχής. Εσείς είστε η κατοχή... Μη με ρωτάτε γιατί εγώ αρνήθηκα. Η πιο ανησυχητική ερώτηση είναι γιατί εσείς συμφωνείτε», καταλήγει ο Λίβνε.

Ο Γιγκάλ Μπρόνερ, λοχίας Τεθωρακισμένων, κοινοποίησε στους ανωτέρους του την απόφασή του να μην παρουσιαστεί στη θέση του για την ετήσια υπηρεσία του με μια επιστολή με τα λόγια του Μπέρτολτ Μπρεχτ: «Στρατηγέ, το τανκ σου είναι ένα ισχυρό όχημα, ισοπεδώνει δάση και συνθλίβει εκατοντάδες ανθρώπους. Αλλά έχει ένα μειονέκτημα: χρειάζεται έναν οδηγό. Στρατηγέ, ο άνθρωπος είναι πολύ χρήσιμος. Μπορεί να πετάξει, μπορεί να σκοτώσει. Αλλά έχει, επίσης, ένα μειονέκτημα: μπορεί να σκεφτεί... Εγώ σκέφτηκα. Εσείς;».