«Οι λαοί δεν έχουν να μοιράσουν μεταξύ τους τίποτα, οι άνθρωποι αγαπούν ο ένας τον άλλον, όμως υπάρχουν άλλοι παράγοντες που οδηγούν σε οξύτητα τις σχέσεις των λαών». Αυτά είπε προχτές ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Χριστόδουλος, στη διάρκεια της επίσκεψής του στους Φούρνους. Και δεν μπορείς, παρά να συμφωνήσεις μαζί του. Αναρωτιόμαστε, όμως, αν συμπεριλαμβάνει στους άλλους παράγοντες και όσους καλλιεργούν, με τον έναν ή άλλον τρόπο, τις γνωστές αλυτρωτικές και επιζήμιες αντιλήψεις, περί «χαμένων πατρίδων», κλπ., κλπ.

Είπε και κάτι άλλο, όμως, στην ίδια ομιλία του ο κ. Χριστόδουλος, με το οποίο δε θα συμφωνήσουμε. «Οι πόλεμοι που κάναμε ήταν αμυντικοί» τόνισε. Τόσο, όμως, η συμμετοχή της Ελλάδας, το 1918, στην επέμβαση των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων ενάντια στο νεαρό τότε σοβιετικό κράτος, όσο και η Μικρασιατική Εκστρατεία, όπως και η κατοπινή συμμετοχή της χώρας στον πόλεμο της Κορέας, είχαν σαφή επιθετικά χαρακτηριστικά. Βέβαια, οι ευθύνες βαραίνουν πρωτίστως, τις τότε πολιτικές ηγεσίες και όσους άλλους έσυραν τη χώρα στις πολεμικές αυτές περιπέτειες, αλλά καλό είναι να μην ξεχνάμε τα ιστορικά αυτά γεγονότα και τα ωφέλιμα διδάγματά τους. Για να μην αναφερθούμε και στις σύγχρονες περιπτώσεις των πολέμων ενάντια στη Γιουγκοσλαβία, στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ και τη στάση της επίσημης Ελλάδας.