Στα μέσα Δεκέμβρη έγινε γνωστό ότι η εταιρία παραγωγής τροφίμων «Παρμαλάτ», η όγδοη μεγαλύτερη εταιρία της Ιταλίας και μια αληθινή πολυεθνική δύναμη με 36.000 εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο, χρεοκόπησε. Η χρεοκοπία φυσικά κίνησε την περιέργεια πολλών αναλυτών αφού η εταιρία για πολλά χρόνια ήταν ένα από τα «αστέρια» του ιταλικού καπιταλισμού. Τις αμέσως επόμενες βδομάδες ακολούθησε μια χιονοστιβάδα αποκαλύψεων που δικαίωσε τους φόβους για ατασθαλίες στη λειτουργία της εταιρίας και οδήγησε στη σύλληψη και στην προφυλάκιση του ιδρυτή και ιδιοκτήτη της, Καλίστο Τάντσι, όπως και 7 ακόμη ατόμων που εμπλέκονται στο σκάνδαλο.

Η αρχή του τέλους ξεκίνησε στις αρχές Δεκέμβρη, όταν η εταιρία δεν κατάφερε να πληρώσει ομολογία ύψους 150 εκατομμυρίων ευρώ. Πώς ήταν δυνατόν μια εταιρία που φαινόταν να διαθέτει περισσότερα από 4 δισεκατομμύρια ευρώ σε μετρητά και ρευστά περιουσιακά στοιχεία να μην μπορεί να εξοφλήσει τις οφειλές της; Οι επενδυτές άρχισαν να πανικοβάλλονται περισσότερο όταν η εταιρία παραδέχτηκε ότι δεν μπορούσε να αποδεσμεύσει περισσότερα από 500 εκατομμύρια ευρώ, που ήταν «παγιδευμένα» σε αμοιβαία κεφάλαια στα νησιά Κέιμαν. Ο «ειδικός στις αναδιαρθρώσεις», Ενρίκο Μπόντι, κλήθηκε να αναλάβει τις τύχες του ομίλου, αφού οι τράπεζες επέβαλαν την απομάκρυνση του Καλίστο Τάντσι, και από εκείνη τη στιγμή η κρίση άρχισε να βαθαίνει καθώς έγινε φανερό ότι τα περιουσιακά στοιχεία τα οποία η εταιρία σκόπευε να πουλήσει προκειμένου να αποπληρώσει τα ομόλογά της απλά δεν υπήρχαν.

Οι ιταλικές αρχές ξεκίνησαν σχετικές έρευνες και πολύ γρήγορα έγινε γνωστό ότι υψηλά στελέχη της «Παρμαλάτ» μαζί με στελέχη της εταιρίας που πραγματοποιούσε τους λογιστικούς ελέγχους, δηλαδή της «Γκραντ Θόρτον», συμμετείχαν σε μια συστηματική παραποίηση λογαριασμών και ισολογισμών προκειμένου να καλύπτουν τις μεγάλες τρύπες της ιταλικής εταιρίας. Το αποκορύφωμα της υπόθεσης ήταν η αποκάλυψη στα τέλη Δεκέμβρη ότι τα περίπου 4 δισεκατομμύρια ευρώ που υποστήριζε πως διέθετε η θυγατρική της «Παρμαλάτ» στα νησιά Κέιμαν, «Μπονλάτ», δεν υπήρχαν. Απλά, τα στελέχη της εταιρίας είχαν πλαστογραφήσει έγγραφο που έφερε το λογότυπο της Τράπεζας της Αμερικής και διαβεβαίωνε ότι η «Μπονλάτ» είχε τα χρήματα. Μάλιστα, οι υπεύθυνοι για την απάτη πέρασαν πολλές φορές το έγγραφο από φαξ για να δείχνει πιο αυθεντικό...

Πίσω από την απάτη βρισκόταν, όπως και στην περίπτωση της αμερικανικής «Ενρον», η σύμπραξη της διοίκησης της εταιρίας με τα ανώτερα στελέχη της εταιρίας λογιστικών ελέγχων. Η «Γκραντ Θόρτον» ήταν η εταιρία που έλεγχε τα βιβλία της «Παρμαλάτ» από το 1990 μέχρι το 1999, οπότε και άρχισαν να συσσωρεύονται τα χρέη (κυρίως από τις δραστηριότητες της «Παρμαλάτ» στη Βραζιλία). Σύμφωνα όμως με την ιταλική νομοθεσία, μετά από 9 χρόνια κάθε εταιρία οφείλει να αλλάξει λογιστική εταιρία. Προκειμένου λοιπόν οι τρύπες της «Παρμαλάτ» να μη βγουν στην επιφάνεια η διοίκηση αποφάσισε να διατηρήσει την «Γκραντ Θόρτον» υπεύθυνη για τους ελέγχους σε πολλές από τις θυγατρικές της (σε φορολογικούς παραδείσους), μεταξύ των οποίων και η «Μπονλάτ». Τα χρήματα που φαίνονταν ότι υπήρχαν στις θυγατρικές κάλυπταν τις τρύπες της «Παρμαλάτ» και κρατούσαν την εταιρία στην επιφάνεια. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τις πληροφορίες, 4 φορές το χρόνο οι «αρμόδιοι» πλαστογραφούσαν έγγραφα που έδειχναν ότι η «Μπονλάτ» διέθετε μεγάλα αποθέματα σε μετρητά, ενώ υπάρχουν καταγγελίες ότι πλαστογραφούνταν και οι πωλήσεις πολλών θυγατρικών έτσι ώστε να παρουσιάζουν μεγάλα κέρδη.

Σύμφωνα με τους εισαγγελείς που ερευνούν την υπόθεση, τα φανταστικά περιουσιακά στοιχεία ανέρχονται σε 8 δισεκατομμύρια ευρώ. Παράλληλα, οι εισαγγελείς υποστηρίζουν ότι ο Τάντσι καταχράστηκε περίπου 800 εκατομμύρια ευρώ της εταιρίας. Ο ίδιος ο Τάντσι παραδέχτηκε ότι καταχράστηκε 500 εκατομμύρια, τα οποία διοχέτευσε σε άλλες εταιρίες της οικογένειάς του.

Φυσικά η «Γκραντ Θόρτον» υποστηρίζει ότι εξαπατήθηκε, αλλά κανείς δε φαίνεται να την πιστεύει. Ανάμεσα στους 7 συλληφθέντες είναι και ο πρόεδρος της ιταλικής θυγατρικής της «Γκραντ Θόρτον», Λορέντζο Πένζα. Ακόμη, ανάμεσα στους συλληφθέντες είναι και ο πρώην οικονομικός διευθυντής της «Παρμαλάτ», Φάουστο Τόνα (δεξί χέρι και προστατευόμενος του Τάντσι) και ο νομικός σύμβουλός Τζιανπάολο Ζίνι, που μαζί με τον Τάντσι επέβλεπαν τις παράνομες δραστηριότητες. Ο Τόνα, μάλιστα, στη διάρκεια των πρόσφατων ανακρίσεων παραδέχτηκε ότι συμμετείχε και στην πλαστογράφηση του εγγράφου της Τράπεζας της Αμερικής.

Τώρα, βέβαια, όλοι φαίνονται πρόθυμοι να κυνηγήσουν την «Παρμαλάτ». Πέρα από τις ιταλικές αρχές, και η Αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει ξεκινήσει ανεξάρτητη έρευνα αφού Αμερικανοί επενδυτές διαθέτουν ομόλογα της «Παρμαλάτ» αξίας 1,5 δισ. δολαρίων. Επίσης, οι ολλανδικές αρχές εξετάζουν την έκδοση ομολόγων αξίας 4,45 δισ. ευρώ και στη δική τους αγορά ενώ και οι υπεύθυνοι της βραζιλιάνικης κεφαλαιαγοράς ανακοίνωσαν ότι θα ερευνήσουν τις εκεί επιχειρήσεις. Ωστόσο, όλα τα χρόνια που η ηγεσία της εταιρίας πραγματοποιούσε τις απάτες κανείς δε φαινόταν να υποψιάζεται τίποτα. Αλλωστε, τράπεζες-κολοσσοί, όπως η Τράπεζα της Αμερικής, η Ντόιτσμπανκ, ανέλαβαν την ασφαλιστική κάλυψη των ομολόγων της εταιρίας. Τώρα όλοι προσπαθούν να τα ρίξουν στο διεφθαρμένο «αφεντικό» που μόνος του, λένε, σχεδίασε τα πάντα και ξεγέλασε τους πάντες. Αλλά το σίγουρο είναι ότι στη χώρα του Σίλβιο Μπερλουσκόνι η διαφθορά και η εξαπάτηση δεν έχουν να κάνουν μόνο με τον Τάντσι...

Η ιταλική κυβέρνηση με έκτακτη νομοθεσία προστάτευσε τη χρεοκοπημένη εταιρία από τους πιστωτές της και ανάγκασε τράπεζες να της δανείσουν βραχυπρόθεσμα κεφάλαια προκειμένου να πληρώσει τους χιλιάδες προμηθευτές γάλατος (σε Ιταλία, Αυστραλία και Βραζιλία). Παράλληλα, διόρισε μοναδικό διαχειριστή της εταιρίας τον Ενρίκο Μπόντι και του ανέθεσε να αναδιαρθρώσει την εταιρία μέσα σε 180 μέρες. Στόχος του Μπόντι πλέον θα είναι να σπάσει την εταιρία σε αρκετά κομμάτια πουλώντας τα περισσότερα και να διατηρήσει μια βασική γαλακτοκομική επιχείρηση υπό την «Παρμαλάτ». Τα σίγουρα θύματα και αυτής της βρώμικης υπόθεσης θα είναι οι χιλιάδες από τους 36.000 εργαζόμενους που θα χάσουν τις δουλιές τους στη διάρκεια της αναδιάρθρωσης.