Η Αλέκα Παπαρήγα στη δευτερολογία της και αφού ο πρωθυπουργός και η υπουργός Παιδείας είχαν προδιαγράψει τον «εθνικό διάλογο» για την Παιδεία, απάντησε σε μία σειρά από ζητήματα που αφορούν τη χρηματοδότηση, την προωθούμενη «αξιολόγηση», το ζήτημα της πρόσβασης στα ΑΕΙ και ΤΕΙ.

Τόνισε χαρακτηριστικά: «Είναι φανερό ότι ο διάλογος που διεξάγεται είτε μέσα στη Βουλή, είτε έξω από τη Βουλή, ανάλογα πού θέλει ο καθένας να συνεισφέρει, έχει προαποφασισμένα πλαίσια και ο διάλογος θα πραγματοποιηθεί σε ζητήματα σημαντικά αλλά δευτερεύοντα σε σχέση με τα βασικά πλαίσια. Και προαποφασισμένα είναι η Μπολόνια, η Λισαβόνα και ο ενιαίος χώρος εκπαίδευσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης που σωστά η κυρία υπουργός είπε ότι προς το παρόν δεν έχει απολύτως υποχρεωτικό χαρακτήρα. Διατηρείται το δικαίωμα σε εθνικό επίπεδο να χαράσσει κανείς και κάτι το διαφορετικό, όμως από τα ίδια τα πράγματα έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα από τη στιγμή που ζούμε σε συνθήκες πλήρους απελευθέρωσης της αγοράς, ανατροπής των εργασιακών σχέσεων και επομένως απαιτούνται αναγκαίες αναπροσαρμογές στην Παιδεία απ' αυτούς βεβαίως που συμφωνούν με αυτές τις βασικές αρχές της ευρωπαϊκής αγοράς.

Ο διάλογος λοιπόν έχει προαποφασισμένα πλαίσια. Εγώ θέλω να βάλω ένα ερώτημα και είναι ρητορικό. Δε θέλω να απαντήσω γιατί κατά τη γνώμη μου απαντήσαμε και θα απαντήσουμε και στην πορεία ακόμη πιο αναλυτικά.

Αναφορικά με τη σύνδεση της Παιδείας με την αγορά τόνισε: «Από τη στιγμή που θέλουμε να συνδέσουμε την παιδεία με την αγορά πιο αποφασιστικά και μέσα στις σύγχρονες συνθήκες, μπαίνει το εξής εύλογο ερώτημα. Αγορά σημαίνει ότι τα πάντα ρυθμίζονται με βάση όχι γενικά τους επιχειρηματίες αλλά με βάση τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, τους μονοπωλιακούς ομίλους οι οποίοι αποφασίζουν πού και πότε θα επενδύσουν, για πόσο διάστημα θα επενδύσουν στην Ελλάδα, πότε θα φύγουν από την Ελλάδα και θα διακινήσουν τα κεφάλαια τους στο εξωτερικό κλπ. Αυτό σημαίνει, δηλαδή, μία πολιτική που αναπόφευκτα έρχεται σε σύγκρουση με την πολιτική της πλήρους απασχόλησης και με την πολιτική που έχει κριτήριο την προστασία του εγχώριου πλούτου που έχουμε στον τόπο μας και έρχεται σε αντίθεση με αυτό που λέμε ότι στην Ελλάδα βάζουμε σε κίνηση και αναπτύσσουμε όλες εκείνες τις δυνατότητες που υπάρχουν. Πώς, λοιπόν, αυτή η αγορά και αυτοί οι επιχειρηματίες θα διασφαλίσουν μία Παιδεία η οποία θα καταργήσει τις ταξικές ανισότητες και διαφορές; Αυτό είναι αδύνατον. Το αντίθετο θα γίνει. Την Παιδεία θα την προσαρμόσουν ακόμη περισσότερο στις δικές τους επιδιώξεις, αφού αυτή η πολιτική έχει επακόλουθο την ανεργία. Δηλαδή, πώς είναι δυνατόν η λογική της αγοράς να συνδυάζεται με την Παιδεία χωρίς ταξικούς φραγμούς και διακρίσεις; Αυτό θα είναι πια ελληνική πρωτοτυπία σε παγκόσμιο επίπεδο. Πουθενά δεν έγινε».

Εκτενή αναφορά έκανε η Αλ. Παπαρήγα στην ιδιωτικοποίηση της Παιδείας και τις δηλώσεις του πρωθυπουργού και του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την ίδρυση «μη κρατικών πανεπιστημίων». Είπε χαρακτηριστικά: «Οταν λέτε "μη κρατικά πανεπιστήμια" ντρέπεστε να πείτε "ιδιωτικά"; Λέτε "μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά". Καλά, ποιοι θα κάνουν αυτά τα πανεπιστήμια; Οι καλοί Σαμαρείτες; Μα, είναι αδύνατον να μην έχουν κέρδος τα πανεπιστήμια. Και μόνο να αναπαράγουν τη γνώση, την έρευνα, πρέπει να έχουν κέρδος. Δηλαδή, θα είναι δωρεάν, μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά; Για να καταλάβω: Δηλαδή, θα πάει κάποιος δωρεάν; Θα πληρώνει. Αρα, είναι ιδιωτικά.

Βεβαίως και στη δημόσια Παιδεία περνάει η ιδιωτικοποίηση. Εχει αρχίσει να καταργείται η δωρεάν σίτιση και στέγαση. Θα πάμε στο να πληρώνουν τα συγγράμματα. Τα μεταπτυχιακά πληρώνονται, εξ ου και γίνονται κινητοποιήσεις. Εμείς δεν το πάμε μακριά ότι θα καταργηθεί πλήρως αυτό που λέγεται «δημόσια Παιδεία». Διότι οι ιδιώτες δε θέλουν να κάνουν πλήρεις επενδύσεις στον τομέα της Παιδείας αφού μπορούν, παραδείγματος χάρη, τα δημόσια ή μη δημόσια Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα για τη δική τους έρευνα, κορόιδα είναι να πάρουν την ευθύνη εκείνοι; Αφού άλλος θα πληρώνει κι άλλος θα γεύεται. Επομένως, όπως και στην Υγεία, έτσι και στην Παιδεία θα υπάρχει ένας τομέας δημόσιας μεν, που θα κοστίζει, και ο οποίος θα μπαίνει στην υπηρεσία των ιδιωτών».

Αναφορικά με το θέμα των δαπανών για την Παιδεία, τόνισε: «Για τον προϋπολογισμό για την Παιδεία, εμείς κατ' αρχήν δε θα συνηγορήσουμε και δε στηρίζουμε ούτε προγράμματα σύγκλισης, ούτε σταθερότητας, ούτε τις λογιστικές απογραφές που έκανε το ΠΑΣΟΚ ή η Νέα Δημοκρατία, θεωρούμε ότι η αποτίμηση της χρηματοδότησης, το 5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, δε γίνεται τυχαία. Χάνεις το μπούσουλα με το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν. Και μέσα εκεί μπορεί να δίνεις το 5% από το ΑΕΠ αλλά να μειώνονται οι κρατικές επιχορηγήσεις. Το σίγουρο για να ελέγξεις μία κυβέρνηση είναι να δώσει το ποσοστό επί του κρατικού προϋπολογισμού. Εμείς όχι για συμβολικούς λόγους, αλλά από μελέτη που έχει γίνει - όχι μόνο από εμάς - υποστηρίζουμε το 15% από τον κρατικό προϋπολογισμό, το οποίο μπορούμε να το ελέγξουμε, διότι το άλλο δεν ελέγχεται».

Για το εξεταστικό, σημείωσε τα εξής: «Εμείς υποστηρίζουμε την κατάργηση των πανελλήνιων εξετάσεων και στη Γ' Λυκείου και την πλήρη αποδέσμευση του Λυκείου από την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο. Ομως, όσα μέχρι τώρα έχουμε ακούσει επισήμως γι' αυτό που λέγεται "ελεύθερη πρόσβαση" στο πανεπιστήμιο, στην πραγματικότητα δεν είναι ελεύθερη πρόσβαση. Τουλάχιστον αυτά που έχουμε ακούσει επισήμως από τη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ. Δεν είναι πραγματικά ελεύθερη πρόσβαση. Ελεύθερη πρόσβαση είναι να γράφομαι με το απολυτήριο του Λυκείου. Αλλά και ελεύθερη πρόσβαση είναι να μην έχω εγκατάλειψη του σχολείου νωρίτερα, διότι η τάση είναι να αυξάνεται ο ρυθμός αυτών που εγκαταλείπουν.

Εμείς θεωρούμε ότι δεν πρέπει να καταργηθούν οι εξετάσεις. Πρέπει να αποδεσμευτούν εντελώς από το Λύκειο και πρέπει να υπάρχει ένα εξεταστικό σύστημα πανελλήνιο και όχι κατά πανεπιστήμιο. Εδώ πια κι αν πάμε στις επιλογές οι οποίες θα καθορίζονται όχι τάχα από τη γραφειοκρατία του κράτους, αλλά από την τοπική γραφειοκρατία του πανεπιστημίου.

Και το κυριότερο είναι το εξής: Ακόμα και αν κάνουμε ελεύθερη την πρόσβαση στο πανεπιστήμιο, υπάρχουν άλλες διελκυστίνδες που κόβουν τα παιδιά από το πρώτο στο δεύτερο έτος, πολύ περισσότερο που έχουμε τους τρεις κύκλους σπουδών που οι ταξικοί φραγμοί θα υπάρχουν μέσα. Σε ορισμένες χώρες της Ευρώπης, από όσο ξέρω, ελεύθερη πρόσβαση στο πανεπιστήμιο υπάρχει, αλλά από το πρώτο στο δεύτερο έτος πάνε πολύ λιγότεροι και από εκεί και πέρα πολύ λιγότεροι. Το σύστημα έχει τρόπους να "ψαλιδίζει", να αναπαράγει τους ταξικούς φραγμούς και να τους οξύνει».

Για την «αξιολόγηση» σημείωσε τα εξής: «Δεν μπορεί να απορρίψει κανείς την αξιολόγηση με την έννοια ότι αποτελεί κοινωνική λειτουργία που όμως εξαρτάται από το κοινωνικό σύστημα και τους στόχους του. Σε ένα κοινωνικό σύστημα που έχει σκοπό το κέρδος, η όποια αξιολόγηση δεν μπορεί παρά να είναι υποταγμένη σε αυτό. Σημασία έχει με ποιες αρχές και αξίες και για ποιο σκοπό αξιολογεί κανείς.

Ο Σύνδεσμος Ελλήνων Βιομηχάνων και άλλοι εργοδοτικοί φορείς ζητούν την καθιέρωση της πιστοποίησης των απολυτηρίων των πτυχίων με βάση δικούς τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, πράγμα που σημαίνει ότι αναιρείται η πανεπιστημιακή διαδικασία και το πτυχίο που δίνουν τα πανεπιστήμια και εισάγεται ένας άλλος κρίκος εξέτασης που έχει να κάνει με τον ιδιώτη. Από τη στιγμή που παίρνεις πτυχίο από το πανεπιστήμιο, σημαίνει ότι υπάρχει δυνατότητα να αναζητήσεις δουλιά. Αλλο πράγμα τώρα είναι αν βρίσκεις.

Βεβαίως, υπάρχει θέμα τα πτυχία να εναρμονίζονται στο επιστημονικό αντικείμενο. Εδώ υπάρχει μεγάλη αντίφαση ανάμεσα στο επίπεδο των γνώσεων και στο επιστημονικό αντικείμενο - αυτή είναι μια άλλη ιστορία - αλλά η πιστοποίηση, η διαδικασία δηλαδή του ιδιωτικού φορέα, του επιχειρηματικού και η παρέμβασή του στην πιστοποίηση των πτυχίων, σημαίνει το εξής πράγμα: θα έχουμε απόφοιτους με πτυχία, αλλά ούτε καν το τυπικό επαγγελματικό δικαίωμα να αναζητήσουν δουλιά».