Στις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚ Ελλάδας στο 17^ο Συνέδριο, αποτυπώνονται και αναλύονται, γενικά με επιτυχία, τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, σε επίπεδο εθνικό, αλλά και παγκοσμιοποιημένο. Ωστόσο, και στο πιο καλογραμμένο και σχολαστικά προσεγμένο κείμενο είναι δυνατόν να γίνουν βελτιώσεις, να διαπιστωθούν παραλείψεις ή να κριθεί αναγκαία η εξαγωγή κάποιου συμπεράσματος.

Θα αναφερθώ, λοιπόν, στις σελ. 16-17, τις σχετικές με την ανάλυση της ελληνικής βιομηχανίας και των ειδικών της προβλημάτων. Παρ' όλο ότι οι διαπιστώσεις είναι ορθές, θα έκρινα σκόπιμο να προσθέσω τα ακόλουθα:

Α) Να τονιστεί περισσότερο το γεγονός ότι η Ελλάδα ουδέποτε αποπεράτωσε την προσπάθεια εκβιομηχάνισής της, γι' αυτό και η διαδικασία «αποβιομηχάνισης», στην περίπτωσή της, είναι σχήμα πρωθύστερο, ανώμαλο και απρόβλεπτων συνεπειών.

Β) Να διερευνηθεί, με βάση το από Α) η δυνατότητα της ελληνικής οικονομίας να αναπτύξει με επιτυχία και αποτελεσματικότητα τον τομέα των υπηρεσιών της (κυρίως, της πληροφορικής), παρά το γεγονός ότι η βιομηχανική της ανάπτυξη έχει παραμείνει (και θα παραμείνει ημιτελής). Ερωτάται, δηλαδή, αν μπορεί μια οικονομία να περάσει στο μεταβιομηχανικό στάδιο ανάπτυξης και να αξιοποιήσει με επιτυχία τις δυνατότητες που αυτή προσφέρει, χωρίς να έχει προηγουμένως διανύσει αυτό της βιομηχανικής ανάπτυξης.

Γ) Είναι εμφανές ότι η ελληνική οικονομία, με τις παραπάνω αυτές συνθήκες, είναι εξαιρετικά ευάλωτη στις συνέπειες που εμφανίζει η ωρίμανση της «παγκοσμιοποίησης» και ειδικότερα το φαινόμενο της μετεγκατάστασης των επιχειρήσεων. Συνοπτικά, τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα δε φαίνεται να είναι αρκετά για την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων, σε άξιο λόγο βαθμό, ενώ αντίθετα οι ελληνικές επιχειρήσεις θα έχουν πολλούς λόγους να μεταναστεύσουν στις γειτονικές - πρώην σοσιαλιστικές οικονομίες.

Δ) Θα μπορούσε να υποστηριχτεί ότι το φαινόμενο - πρόβλημα της μετεγκατάστασης των επιχειρήσεων σηματοδοτεί την αρχή του τέλους αυτής της μορφής «παγκοσμιοποίησης», επειδή αποδεικνύεται το ανέφικτο του ανταγωνισμού στο σύνολο του πλανήτη, αλλά και γιατί οι συνέπειες της παγκοσμιοποίησης στρέφονται, ήδη, εναντίον των ανεπτυγμένων οικονομιών.

Μέτρα; Προσπάθεια ενίσχυσης της εγχώριας ενεργού ζήτησης, με τη βοήθεια αναδιανομής του εισοδήματος προς όφελος των φτωχότερων, που όμως προϋποθέτει κάποιο σχετικό περιορισμό της ανεξέλεγκτης ελευθερίας των συναλλαγών.

Μαρία Νεγρεπόντη - Δελιβάνη

Πρ. Πρύτανης και Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο

Μακεδονίας

Πρόεδρος του «Ιδρύματος Δελιβάνη»