Η υποχρηματοδότηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης οδηγεί τα Ιδρύματα στην αναζήτηση πόρων από ιδιωτικές πηγές κι αυτό δεν αποτελεί αναγκαίο κακό, αλλά είναι στόχος της κυβερνητικής πολιτικής, που ασκείται εδώ και χρόνια τόσο από τη ΝΔ όσο και το ΠΑΣΟΚ.

Χτες ο «Ρ» αποκάλυψε ότι στο ΤΕΙ Κρήτης έχουν ήδη δρομολογηθεί επαφές με επιχειρήσεις που θα χρηματοδοτούν ουσιαστικά το Ιδρυμα. Σήμερα φέρνουμε στο φως της δημοσιότητας το πώς εμπορευματοποιείται η ερευνητική παραγωγή του ΤΕΙ Αθήνας, σύμφωνα με πρόταση για δημιουργία εταιρίας μέσα στο Ιδρυμα, που θα πουλά «υπηρεσίες» σε τρίτους.

Βεβαίως, η εμπορευματοποίηση της έρευνας και άλλων λειτουργιών των Ιδρυμάτων έχει προχωρήσει ήδη στα πανεπιστήμια, ωστόσο και τα ΤΕΙ, που στενάζουν πολύ περισσότερο κάτω από το βάρος της υποχρηματοδότησης, προσπαθούν να ανοίξουν ανάλογους δίαυλους επικοινωνίας με ιδιωτικούς φορείς.

Αυτό το σκοπό φαίνεται ότι εξυπηρετεί και η συζήτηση που έχει ξεκινήσει εδώ και κάποιους μήνες στο ΤΕΙ Αθήνας για τη «διερεύνηση των δυνατοτήτων παροχής υπηρεσιών προς τρίτους από το ΤΕΙ».

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Το Συμβούλιο του ΤΕΙ Αθήνας αποφάσισε τον Ιούνη του 2004 τη σύσταση επιτροπής (με πρόεδρο τον καθηγητή Π. Λύτρα) γι' αυτό το σκοπό και η επιτροπή, στο πόρισμά της, εισηγείται τη δημιουργία εταιρίας μέσω της οποίας το ΤΕΙ θα αναπτύξει δημόσιες σχέσεις, θα διαφημίσει τις υπηρεσίες του και τελικά... θα τις πουλάει.

Σύμφωνα με το πόρισμα της επιτροπής, η εταιρία θα έχει τίτλο «Μονάδα Υπηρεσιών Εκπαίδευσης, Τεχνολογίας και Ερευνας» (ΜΥΕΤΕ), θα λειτουργεί στα πλαίσια του Ειδικού Λογαριασμού. Οι Ειδικοί Λογαριασμοί δημιουργήθηκαν ακριβώς γι' αυτό το σκοπό, για να εξυπηρετήσουν δηλαδή, την «ανάγκη» σύνδεσης των ερευνητικών και άλλων δραστηριοτήτων των πανεπιστημίων και ΤΕΙ με τις απαιτήσεις των επιχειρήσεων ή πιο απλά για να μπορούν οι επιχειρήσεις να παραγγέλνουν στα Ιδρύματα τα ερευνητικά προϊόντα που επιθυμούν ώστε να αβγαταίνουν τα κέρδη τους. Ετσι, η Επιτροπή στην οποία προεδρεύει ο Π. Λύτρας προτείνει την ίδρυση της ΜΥΕΤΕ, πατώντας στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των Ειδικών Λογαριασμών (Προεδρικό Διάταγμα ΚΑ/679/22.8.96, ΦΕΚ 829) που δίνει τη δυνατότητα πλήρους εμπορευματοποίησης δραστηριοτήτων των ΑΕΙ και ΤΕΙ, αλλά και στον Οδηγό Χρηματοδότησης Ερευνητικών Προγραμμάτων του ΤΕΙ Αθήνας, όπου ορίζεται ότι το ΤΕΙ μπορεί να παράσχει για λογαριασμό τρίτων, ερευνητικές, επιστημονικές και τεχνολογικές υπηρεσίες που έχουν αναπτυχθεί ή θα αναπτυχθούν κατ' απαίτηση από εργαστήρια του ΤΕΙ ή μεμονωμένα μέλη του εκπαιδευτικού προσωπικού (ΕΠ) του ΤΕΙ.

Σύμφωνα με το πόρισμα της Επιτροπής, η ΜΥΕΤΕ θα παρέχει υπηρεσίες εκπαίδευσης - κατάρτισης και επιμόρφωσης ενηλίκων, εκπαίδευσης εκπαιδευτικών, σχεδιασμού και ανάπτυξης εκπαιδευτικών, ιατροβιολογικών, νοσοκομειακών, ερευνητικών, βιομηχανικών, καλλιτεχνικών και λοιπόν υπηρεσιών, σχεδιασμού και ανάπτυξης πληροφορικών, μηχανολογικών, ηλεκτρολογικών, ηλεκτρονικών και άλλων συστημάτων. Παράλληλα, σημειώνεται ότι θα μπορεί να κάνει μετρήσεις, πιστοποιήσεις διαδικασιών, αναλύσεις, να διεξάγει κοινωνικές έρευνες, στατιστική ανάλυση δεδομένων, μοντελοποίηση κ.ά.

Το κόστος λειτουργίας της ΜΥΕΤΕ αναμένεται να καλυφθεί αρχικά από το ΤΕΙ, με τη μορφή δανείου, που θα το ξοφλήσει η ΜΥΕΤΕ όταν αρχίσει να έχει κέρδη. Μάλιστα προτείνεται η γραμματειακή υποστήριξη της μονάδας να καλυφθεί από μια υπάλληλο και 3 φοιτητές ή φοιτήτριες που θα κάνουν την πρακτική τους άσκηση.

Προτείνεται η οικονομική διαχείριση των δραστηριοτήτων της ΜΥΕΤΕ να ανατεθεί στον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Ερευνας του ΤΕΙ και επί του συνολικού προϋπολογισμού που αναλαμβάνει το Κέντρο (παροχές υπηρεσιών κλπ.) να γίνεται παρακράτηση του 12%, το οποίο θα κατανέμεται ως εξής: 4% στον Ειδικό Λογαριασμό για έξοδα διαχείρισης, 5% στο εργαστήριο που παρέχει την υπηρεσία για δημιουργία αποθεματικού στο εργαστήριο (για αγορά αναλώσιμων, συντήρηση και αναβάθμιση εξοπλισμού κλπ.) και 3% στο Κέντρο για δημιουργία αποθεματικού που θα διαχειρίζεται το Κέντρο για να χρηματοδοτεί δραστηριότητες όπως συνέδρια, διοικητικές δαπάνες, μετακινήσεις, πιστοποίηση εργαστηρίων κλπ.

Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι προϋπολογίζεται ένα ποσό για την ίδια την εύρυθμη λειτουργία των εργαστηρίων, η οποία όπως είναι γνωστό δεν εξασφαλίζεται από την τακτική χρηματοδότηση των Ιδρυμάτων. Ετσι, η συγκεκριμένη πρόταση υπολογίζεται να λειτουργήσει δελεαστικά για τα ίδια τα εργαστήρια, ώστε να συνδεθούν με τη ΜΥΕΤΕ και να δεχτούν να πουλούν τις υπηρεσίες τους για να μπορέσουν να «επιβιώσουν». Αυτό φαίνεται και από την πρόβλεψη που υπάρχει παρακάτω και λέει: «Θα ήταν σκόπιμο μετά από εύλογο χρονικό διάστημα ο Ειδικός Λογαριασμός, να αποδίδει ένα ποσοστό της τάξης 20- 30% σε κάθε εργαστήριο παροχής υπηρεσιών για την περαιτέρω αναβάθμισή του». Γίνεται έτσι εύκολα κατανοητό αυτό που επισημάναμε από την αρχή, ότι η εμπορευματοποίηση λειτουργιών των Ιδρυμάτων έρχεται να καλύψει τα τεράστια κενά που δημιουργεί η κρατική υποχρηματοδότηση. Μάλιστα, αυτή η πρακτική μπορεί να οδηγήσει και σε κατηγοριοποίηση των εργαστηρίων ή ακόμα και στον οικονομικό μαρασμό των εργαστηρίων που δε θα υποταχτούν στη λογική ανάπτυξης υπηρεσιών προς πώληση.

Η Επιτροπή προτείνει να δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων όπου θα καταγραφούν με τα βιογραφικά τους τα μέλη του προσωπικού του ΤΕΙ και τα τμήματα, ενώ στο πλαίσιο αυτό, θα τους ζητηθεί να «κοστολογήσουν όσες από τις δραστηριότητές τους είναι δυνατό να κοστολογηθούν». Η σκέψη είναι να εκδοθούν αυτά τα δεδομένα για να ενημερωθούν οι ενδιαφερόμενοι κι αντίστοιχα να δημιουργηθεί στη συνέχεια μια βάση δεδομένων με υποψήφιους χρήστες των Υπηρεσιών της ΜΥΕΤΕ.

Γενικά η διαφήμιση του Ιδρύματος στις επιχειρήσεις και την «κοινωνία», μέσω της ΜΥΕΤΕ, είναι μαζί με τον οικονομικό, ένας βασικός στόχος που τίθεται. Στα συμπεράσματα του πορίσματος της Επιτροπής αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι το ΤΕΙ έχει να αποκομίσει οφέλη από τη Μονάδα «σε επίπεδο κοινωνικής και οικονομικής αναγνώρισης», στοιχεία που θα μετρήσουν θετικά εξάλλου και σε μια μελλοντική αξιολόγηση του Ιδρύματος...