Σ' αυτό το ερώτημα πρέπει να προβληματιστούμε για να καθορίσουμε τη στάση μας και τη δημιουργική κριτική μπροστά στο 17ο Συνέδριο. Να αξιολογήσουμε εάν οι Θέσεις απαντούν στα ώριμα και επίκαιρα ζητήματα της κομματικής οικοδόμησης και του εργατικού κινήματος.

Προκύπτει ζήτημα, λοιπόν, από την εμμονή της ΚΕ να «γενικεύσει την πείρα της ανασυγκρότησης που ξεκίνησε το 14ο Συνέδριο και συνεχίστηκε τα επόμενα χρόνια», για να ερμηνεύσει την οργανωτική καθυστέρηση του Κόμματος. Περιορίζει αυθαίρετα την ανάλυση των αιτιών στη μετά 1991 εποχή, το οποίο φαινομενικά αποτελεί μεθοδολογικό λάθος. Δεν είναι έτσι όμως. Αφού στην ουσία επαναλαμβάνει πάγια επιλογή της να μην επιμερίσει τις ευθύνες που αναλογούν στην περίοδο από το 1974 και μέχρι την κρίση. Η αντίφαση αυτής της στάσης κορυφώνεται από κάποιες απόπειρες που κάνουν οι Θέσεις να ανοίξουν το ζήτημα, όπως από τη Θέση 15: «Διαμορφωμένες αντιλήψεις και πρακτικές στην πολιτική και μαζική δράση από την περίοδο της μεταπολίτευσης...». Ή ένα βήμα παραπέρα η Θέση 13 όπου «... το καθήκον της ανασυγκρότησης... δε στόχευε στην επιστροφή του Κόμματος στην προ του 1989 - 91 κατάσταση», αναφερόμενη στο 14ο Συνέδριο. Αυτές οι διαπιστώσεις όμως δεν αποτελούν και κάποια τομή στην παραπέρα ανάλυση. Η ουσιαστική συζήτηση για το καθεστώς της κομματικής οικοδόμησης από τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, σε συνθήκες αστικής νομιμότητας, για τις συνέπειες της διαταξικότητας των κριτηρίων ανάδειξης στελεχών εκείνης της εποχής, δεν άνοιξε ποτέ. Η υποχώρηση απέναντι στην ελληνική σοσιαλδημοκρατία όπως εκφράστηκε από την απόφαση - παρέκκλιση του 11ου Συνεδρίου (πραγματική αλλαγή) και τα πρώτα αποτελέσματα κάμψης του Κόμματος (1984) ειδικότερα στις εργατικές - λαϊκές περιοχές, δεν ερμηνεύτηκαν ποτέ. Οι απόψεις για «ενότητα πάνω στο πρόβλημα» στο συνδικαλιστικό κίνημα απότοκο οπορτουνιστικών αντιλήψεων που κυριάρχησαν για μεγάλο διάστημα, συνέπεια αυτής της σοσιαλδημοκρατικής κυριαρχίας, καθυστέρησαν να διαγραφούν από τα ντοκουμέντα και την πρακτική του Κόμματος, παρά μόνο με την ίδρυση του ΠΑΜΕ το 1999.

Την ουσία αυτής της ανεπάρκειας των Θέσεων της ΚΕ, εκφράζει η σχηματική αντίληψη μιας ανάλυσης που βασίζεται περισσότερο στο διοικητικό, εμπειρικό μέρος και δε βοηθάει το στόχο της ισχυροποίησης του ΚΚΕ στις σημερινές συνθήκες. Αντίθετα το συνέδριο πρέπει να προσανατολίσει την αποτίμηση αυτής της γενικευμένης πείρας πάνω στην αντίληψη ότι το θέμα είναι κοινωνικοταξικό. Αποτέλεσμα της ιστορικής διαμόρφωσης του ΚΚΕ και των τοποθετήσεων που έχει κάνει κατά καιρούς.

Η συζήτηση σε μια τέτοια βάση θα απελευθερώσει πολλές δυνάμεις, θα ζωντανέψει τη λειτουργία του Κόμματος και θα δώσει τις δυνατότητες για μια κομματική οικοδόμηση που θα ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες. Αραγε, η ανάπτυξη της ταξικής συνείδησης των μελών και στελεχών μπορεί να επιβληθεί με διοικητικά μέσα;

Σημαντικός κρίκος στην ισχυροποίηση του ΚΚΕ αποτελεί και η συζήτηση για τον σοσιαλισμό που γνωρίσαμε στην Ευρώπη τον 20ού αιώνα. Είναι, πέρα από κάθε αμφιβολία, γνωστό ότι ασκείται ισχυρή επίδραση στους λαούς από τις εξελίξεις στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και δυσχεραίνει την απαγκίστρωση των μαζών από πρακτικές μοιρολατρίας και συμβιβασμούς.

Η υπόθεση του σοσιαλισμού παραμένει επίκαιρη για το Κόμμα και αυτό είναι θετικό. Παραμένει, όμως, στάσιμη η επεξεργασία των αιτιών της αντεπανάστασης και συγκεκριμένα στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του 1995. Απόψεις όπως «για ιστορική συνέχεια του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε (Θέση 7) δε διευκολύνουν τη συζήτηση και σίγουρα συνδέονται με μια γενικότερη αντίληψη ήπιας προσέγγισης ενός θέματος με τεράστια απήχηση. Υπάρχουν οι δυνατότητες για βαθύτερη ανάλυση του σοσιαλισμού, του κοινωνικοπολιτικού σχηματισμού, που οικοδομήθηκε κατά τον 20ό αιώνα στην Ευρώπη. Ειδικότερα, στο πεδίο της οικονομίας τα στοιχεία για σοβαρή δεξιά παρέκκλιση από τα μέσα της δεκαετίας του '60 είναι συντριπτικά. Οι μεταρρυθμίσεις Κοσίγκιν το 1965 καθόρισαν: α) τη χρηματική αυτονομία των επιχειρήσεων, β) την αύξηση των δικαιοδοσιών των διαχειρισιών - διευθυντών, γ) την καθιέρωση του κέρδους ως κριτήριο οικονομικής αποτελεσματικότητας και άνοιξαν τον δρόμο της παραοικονομίας (ΚΟΜΕΠ, 6/2002). Συνέβαλαν στη δραστική τεχνολογική και οικονομική καθυστέρηση των επόμενων δεκαετιών και στη δημιουργία ενός κοινωνικού στρώματος που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αντεπανάσταση.

Σοβαρά συμπεράσματα υπάρχουν για το νόμο της αξίας και το νόμο της αξίας χρήσης στο σοσιαλισμό καθώς και για το ξεπέρασμα της εμπορευματικής παραγωγής. Αλλά και σ' άλλους τομείς όπως φιλοσοφία - εκπαιδευτικό σύστημα ακόμα και στην αντίληψη π.χ. για τη γενετική μηχανική, υπάρχουν στοιχεία ικανά να συστηματοποιήσουν νέες επεξεργασίες. Βασικό καθήκον για τη νέα ΚΕ πρέπει να αποτελέσει η σύγκληση 2ης Πανελλαδικής Διάσκεψης για το Σοσιαλισμό που θα αποτελέσει ένα ανοιχτό βήμα διαλόγου για την ανάλυση των κοινωνικοπολιτικών σχηματισμών της Ευρώπης και της ΕΣΣΔ του 20ού αιώνα και την παραπέρα προοπτική του σοσιαλισμού.

Η ισχυροποίηση του ΚΚΕ δεν αποτελεί βέβαια εσωτερικό κομματικό πρόβλημα, αφορά την εργατική τάξη και τους συμμάχους της. Από την πολιτική συσπείρωση και συνεργασία για την οικοδόμηση του ΑΑΔΜ θα αντλήσει το Κόμμα δυνάμεις, λειτουργώντας αμφίδρομα, αφού και θα δώσει. Επομένως θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ορισμένα ζητήματα, ώστε να γίνει πιο μελετημένη και επιστημονική αυτή η διαδικασία. Συγκεκριμένα: α) Η υπόθεση του σοσιαλισμού είναι στόχος ζύμωσης και προοπτικής ή άμεσος στόχος; β) Η θέση της Ελλάδας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα παραμένει ενδιάμεση και εξαρτημένη ή αφού «ενισχύθηκαν βασικά γνωρίσματα του ιμπεριαλιστικού σταδίου του ελληνικού καπιταλισμού» (Θέση 9) είναι κάτι παραπάνω; Αυτό θα καθορίσει - αν ισχύει - διαφορετικά τους συμμάχους μας και την άμεση προοπτική του ΑΑΔΜ;

γ) Παλεύουμε για σοσιαλισμό μιας πλατιάς και αόριστης έννοιας του λαού ή της σύγχρονης εργατικής τάξης που διευρύνεται:

δ) Ο αντιμονοπωλιακός αγώνας είναι αυτόματα αντικαπιταλιστικός; Το ΑΑΔΜ θα δώσει τη μάχη για να σώσει τη μικρομεσαία παραγωγή από τη νομοτέλεια της συντριβής της από το μεγάλο πολυεθνικό κεφάλαιο;

Χόχολης Δημήτρης

Αχτίδα Μεταφορών - ΚΟΑ