Γρηγοριάδης Κώστας

«Εμποροι ελπίδων ξεπουλάνε

της καρδιάς σου τα όνειρα»

Η συντριπτική πλειοψηφία των διανοουμένων μακριά από τους κοινωνικούς αγώνες βρίσκεται μέσα στο «τριπ» των δημοσίων σχέσεων και της διεκδίκησης κονδυλίων από τα ευρωπαϊκά προγράμματα, που φυσικά περνούν από τα γραφεία κάποιων υπουργείων με όλα τα συμπαρομαρτούντα. Σ' αυτό το θλιβερό τοπίο το να ανακαλύπτεις ότι υπάρχει ακόμα στρατευμένη διανόηση η οποία συστoιχίζεται με το εργατικό κίνημα ίσως είναι το πιο αισιόδοξο μήνυμα της εποχής.

Ο Γιάννης Σκαλόπουλος, ένας σεμνός εργάτης του πνεύματος, ζει στη Μυτιλήνη δίνοντας κάθε βδομάδα το παρόν του στην εφημερίδα Νέο Εμπρός εδώ και πολλά χρόνια, με επιφυλλίδες κοσμήματα κριτικάροντας τα κακώς κείμενα πάντα με πυξίδα τα δίκαια των εργαζομένων και με όραμα το σοσιαλισμό. Οι παροικούντες γνώριζαν την ενασχόλησή του με την ποίηση. Αυτή τη φορά είδαν τυπωμένα τα πονήματά του σε μια καλαίσθητη έκδοση με τίτλο «Ποίηση». Χωρίς βαρύγδουπους τίτλους και τα γνωστά καραγκιοζιλίκια κάποιων που μεταξύ συνδιαλλαγών με τους Χατζηαβάτηδες της εξουσίας και συνεστιάσεων, γράφουν (ή νομίζουν πως γράφουν) ποίηση (ο όρος με εισαγωγικά στις περισσότερες των περιπτώσεων), αποφάσισε να μας κάνει κοινωνούς μέρους της δουλιάς του και να προσπαθήσει να δείξει ότι δεν είναι όλοι ισοπεδωμένοι και «αργυρώνητοι».

Η ποίηση του Γ.Σ. είναι λιτή, χωρίς περιττά φτιασιδώματα τα οποία συχνά χρησιμοποιούν αυτοί που δεν έχουν να πουν τίποτα. Με σαφείς επιρροές των ποιητών που σημάδεψαν τα ελληνικά Γράμματα και κατόρθωσαν υπηρετώντας την τέχνη να ανεβάσουν ψηλότερα το φρόνημα του λαού μπαίνοντας μπροστάρηδες στους κοινωνικούς αγώνες, όπως ο Κ. Βάρναλης, ο ποιητής προσπαθεί να αναδείξει πλευρές που είναι σκεπασμένες σήμερα με το μαύρο πέπλο της σιωπής, προϊόν της σήψης και της συναλλαγής των ημερών. Η συλλογή είναι χωρισμένη σε τρία μέρη: «της Αγάπης», «του Αγώνα», «της Ζωής». Κρίνουμε ότι θα μπορούσε να μην υπήρχε αυτή η ταξινόμηση, γιατί ο αγώνας χωρίς την αγάπη για τη ζωή δε θα υπήρχε. Εξάλλου ακόμα και στις δυο ενότητες τα ποιήματα που δεν έχουν ενταχθεί σ' αυτά του «Αγώνα», μια δεύτερη ανάγνωση νοηματοδοτεί μια διαφορετική στάση και αναβλύζουν μηνύματα που στρέφουν τη σκέψη σε μια άλλη κοινωνία, όπου κυρίαρχα στοιχεία είναι η αδελφοσύνη, η αλληλεγγύη και η ισότητα.

Ο Γ.Σ. αρνείται πεισματικά το πολυθρύλητο και βλακώδες ιδεολόγημα περί του «τέλους της ιστορίας» ακόμα κι αν περιγράφει καταστάσεις, πρόσωπα και πράγματα, ξεκλειδώνει με μοναδικό τρόπο ένα αισιόδοξο αύριο που περνά από ένα αγωνιστικό σήμερα. Μακριά από αυτόν ο πεσιμισμός και η «πολυφορεμένη» ήττα. Μια πίκρα σε ορισμένες περιπτώσεις διαπερνά κάποιους στίχους για πολλά που δεν έγιναν ή χάθηκαν στην πορεία. Ομως η ελπίδα έρχεται να αντικαταστήσει τους όποιους προβληματισμούς και την άποψη ότι τίποτα δεν πάει χαμένο. Και οι πιο βαθιές πληγές κάποτε κλείνουν. Τα θεμέλια υπάρχουν.

Πεζοπόρος σε πλακόστρωτο και ταξιδιώτης στου πλοίου την κουβέρτα, για να θυμηθούμε τον Ναζίμ Χικμέτ, ο ποιητής ταξιδεύει και παρατηρεί μεταφέροντας παράλληλα τις εντυπώσεις του, ταυτόχρονα με τα οράματά του, σ' όλους εμάς μακριά από ελιτίστικες συμπεριφορές. Είναι σαφές γι' αυτόν ότι η τέχνη πρέπει να απευθύνεται στον άνθρωπο και δεν είναι κάτι ξεκομμένο και απόμακρο.

Η νίκη είναι θέμα χρόνου. Είναι γνωστό ότι ο χειμώνας προηγείται της άνοιξης, όπως και μετά τις φουρτούνες έρχεται η απανεμιά. Τ' αηδόνια θα εξακολουθούν να κελαηδούν και τα κυκλάμινα ν' ανθίζουν. Το δίκιο νομοτελειακά θα υπερισχύσει της αδικίας, όπως και το ψέμα θα συντριβεί από την αλήθεια. Κάποτε θα θερίσουμε τις θυσίες των μαρτύρων μας. Σ' αυτό τον αγώνα δεν μπορεί παρά εμείς να είμαστε οι νικητές. Οπως έλεγε ο μεγάλος μας ποιητής ΓιάννηςΡίτσος «Γιατί εμείς δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε από τον κόσμο, εμείς τραγουδάμε για να ενώσουμε τον κόσμο». Αυτό κάνει κι ο Γ.Σ. Από τις πολύ καλές στιγμές της ελληνικής ποίησης - που εορτάστηκε πριν με την απουσία των πραγματικών ποιητών και την παρουσία των δημοσιοσχετών που την εκπροσωπούν. Θεσμικά τουλάχιστον.