Το Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο, μπροστά στην Εργατική Πρωτομαγιά, καλεί σε ολομέτωπη σύγκρουση με το σύνολο της αντιλαϊκής πολιτικής. Αναδεικνύει σαν κυρίαρχο στον φετινό ταξικό γιορτασμό το αίτημα για 7ωρο - 5ήμερο - 35ωρο για όλους τους εργαζόμενους και το σταμάτημα της προωθούμενης απελευθέρωσης του ωραρίου. Στόχοι πάλης απόλυτα ρεαλιστικοί και αναγκαίοι, σε μια περίοδο που το κεφάλαιο και οι πολιτικοί εκφραστές του εντείνουν την επίθεση στα δικαιώματα των εργαζομένων. Αιχμή της νέας επίθεσης είναι η παραπέρα υπονόμευση του σταθερού ημερήσιου χρόνου εργασίας και η παράλληλη μείωση, έως και μηδενισμός, του κόστους των υπερωριών.

Ο «κοινωνικός διάλογος» για το Εργασιακό βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη στο πλαίσιο της Εθνικής Επιτροπής για την Απασχόληση και θέτει επιτακτικά το ζήτημα της ετήσιας διευθέτησης του χρόνου εργασίας και την αναμόρφωση του ισχύοντος νομικού πλαισίου για το κόστος των υπερωριών. Αποτελεί συνέχεια των αντεργατικών μεθοδεύσεων και νόμων των προηγούμενων κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Οι ρυθμίσεις στο Εργασιακό προς όφελος του μεγάλου κεφαλαίου προωθούνται παράλληλα με τη νέα αντιασφαλιστική επίθεση που εξαπολύει η κυβέρνηση, με την παρότρυνση και την ανοιχτή στήριξη της αντιπολίτευσης και του προέδρου της ΓΣΕΕ Χ. Πολυζωγόπουλου.

Παρά τις δημαγωγικές, δήθεν αντιπολιτευτικές, κορόνες, τόσο το ΠΑΣΟΚ, όσο και η συμβιβασμένη πλειοψηφία της ΓΣΕΕ συμφωνούν με τον πυρήνα των εργοδοτικών απαιτήσεων για παραπέρα μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης, μέσα από την παράταση της υπερεργασίας. Ο ΣΥΝ, έχοντας ψηφίσει τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, το θεμέλιο λίθο του σημερινού καπιταλιστικού οικοδομήματος της ΕΕ, χύνει κροκοδείλια δάκρυα για τις προωθούμενες αντεργατικές ρυθμίσεις, τις νομοτελειακές δηλαδή συνέπειες της πολιτικής που νομιμοποίησε με την ψήφο του στο Κοινοβούλιο το 1992. Η συμβολή του στο στέριωμα του «κοινωνικού εταιρισμού» ήταν μεγάλη. Ενώ και σήμερα δεν αμφισβητεί την ουσία του διαλόγου με τους νεκροθάφτες των εργατικών δικαιωμάτων, αλλά τη μορφή που πρέπει να έχει αυτός ο διάλογος.

Οι αλλαγές που προωθούνται θα επιφέρουν ένα ακόμα ισχυρό πλήγμα στο κατακτημένο με αίμα και σκληρούς ταξικούς αγώνες οχτάωρο. Το τρίπτυχο «8 ώρες δουλιά, 8 ώρες ελεύθερος χρόνος, 8 ώρες ανάπαυση» αποτελεί βαρίδι για το ευρωενωσιακό κεφάλαιο, που νομοτελειακά επιδιώκει να αυξήσει την κερδοφορία του και να βελτιώσει τη θέση του στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Περισσότερη απλήρωτη δουλιά, όποτε και όπως επιβάλλουν οι ανάγκες της καπιταλιστικής παραγωγής, σημαίνει μεγαλύτερα κέρδη για τους εργοδότες και βάθεμα της εκμετάλλευσης για τους εργαζόμενους.

Η ετήσια διευθέτηση του χρόνου εργασίας πηγαίνει χέρι χέρι με τη μείωση του κόστους των υπερωριών. Ερχεται σαν συνέχεια των αντεργατικών νομοθετικών ρυθμίσεων που ήδη από το 1993 υποσκάπτουν την εργατική κατάκτηση του οκτάωρου. Ο χρόνος εργασίας αποτελούσε πάντα σημείο σύγκρουσης ανάμεσα στην εργατική τάξη και το κεφάλαιο. Στα πλαίσια των προωθούμενων καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, οι κεφαλαιοκράτες και οι κυβερνήσεις τους οργανώνουν με όλο και πιο ασύδοτους όρους το χρόνο εργασίας των εργαζομένων.

Ενώ το ελληνικό Εργατικό Δίκαιο όριζε ρητά ότι χρόνος εργασίας είναι «κάθε περίοδος κατά τη διάρκεια της οποίας ο εργαζόμενος βρίσκεται στην εργασία στη διάθεση του εργοδότη», το 1993 η ευρωπαϊκή οδηγία 93/104/ΕΚ επέβαλε την προσθήκη «και ασκεί (ο εργαζόμενος) τη δραστηριότητα ή τα καθήκοντά του». Ανοιξε έτσι ο δρόμος για την καταστρατήγηση του οχτάωρου, αφού σταδιακά δινόταν το δικαίωμα στον εργοδότη κατά βούληση να κρίνει αν στο τέλος της ημέρας ο εργαζόμενος δούλεψε ολόκληρο το οκτάωρό του και να το παρατείνει αν εκτιμούσε το αντίθετο.

Δέκα χρόνια μετά, η ευρωπαϊκή οδηγία 2003/88/ΕΚ ήρθε να επεκτείνει την εργοδοτική ασυδοσία στο ζήτημα της οργάνωσης του χρόνου εργασίας. Στο Αρθρο 3 προβλέπεται ότι «τα κράτη -μέλη θεσπίζουν τα αναγκαία μέτρα, ώστε κάθε εργαζόμενος να διαθέτει, ανά εικοσιτετράωρο, περίοδο ανάπαυσης ελάχιστης διάρκειας ένδεκα (11) συναπτών ωρών».

Η παραπάνω ρήτρα οδηγεί και στον σταδιακό ενταφιασμό του οκτάωρου. Η κατάκτηση του «8 ώρες δουλιά, 8 ώρες ελεύθερος χρόνος, 8 ώρες ανάπαυση» μετατρέπεται σε «όλη μέρα δουλιά και μόλις 11 ώρες ανάπαυση». Επί της ουσίας, το κεφάλαιο μπορεί πλέον να απασχολεί τον εργαζόμενο μέχρι και 13 ώρες την ημέρα. Στην πενθήμερη εργασία αυτό μεταφράζεται σε 65 ώρες (5Χ13) δουλιά την εβδομάδα και στην εξαήμερη σε 78 ώρες (6Χ13) δουλιάς την εβδομάδα. Με την υπό συζήτηση οδηγία [έγγραφο COM (2004) 0607] και στη βάση της ετήσιας διευθέτησης του χρόνου εργασίας που μεθοδεύεται, για ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων η εργάσιμη εβδομάδα θα μπορεί να φτάσει ακόμα και τις 89 ώρες!

Το σχέδιο της νέας οδηγίας [COM (2004) 0607] αναμένεται να εγκριθεί μεθαύριο Τρίτη από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Οπως απέδειξε και η συζήτηση στις αρμόδιες επιτροπές της ΕΕ, σοσιαλδημοκράτες, Φιλελεύθεροι και Λαϊκό Κόμμα, παρά τις επιμέρους «διαφωνίες» τους, αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα να αλλάξει το ευρωπαϊκό πλαίσιο που ρυθμίζει την οργάνωση του χρόνου εργασίας στα κράτη - μέλη, στην κατεύθυνση να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι τη βρώμικη δουλιά για τη σύνταξη της συμβιβαστικής έκθεσης σχετικά με την οδηγία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την ανέθεσε σε ένα σοσιαλδημοκράτη, τον Ισπανό Αλεξάντρο Σέρκας.

Το κύριο χαρακτηριστικό της νέας οδηγίας είναι ότι βαθαίνει ακόμα περισσότερο την εκμετάλλευση των εργαζόμενων μέσα από την παράταση του χρόνου εργασίας. Ανεξάρτητα από τη μορφή που θα πάρουν οι διατυπώσεις στο τελικό κείμενο, η οδηγία προβλέπει:

• Τη διάκριση του χρόνου της εφημερίας σε «ενεργό» και «ανενεργό» περίοδο, με το παράλληλο δικαίωμα του εργοδότη υπό προϋποθέσεις να χαρακτηρίζει την «ανενεργό περίοδο» σαν μη εργάσιμο χρόνο και άρα να μην τον πληρώνει.
• Την ουσιαστική αποδυνάμωση των συλλογικών συμβάσεων, αφού δίνει το δικαίωμα στον εργοδότη να διαπραγματεύεται πλέον απευθείας με τον εργαζόμενο τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας.
• Τη διατήρηση της λεγόμενης «εθελούσιας παράτασης του μέσου εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας». Ρήτρα που δίνει τη δυνατότητα στον εργοδότη να επιβάλει εκβιαστικά στον εργαζόμενο δουλιά μέχρι τελικής πτώσης κατά τη διάρκεια της εβδομάδας.
• Τη δυνατότητα της ετήσιας διευθέτησης του χρόνου εργασίας, καθώς η περίοδος αναφοράς για το μέσο εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας μπορεί να παραταθεί στον ένα χρόνο από τους 4 ή 6 μήνες που ισχύει σήμερα.

Δεν είναι τυχαίο ότι στην Ελλάδα οι «κοινωνικοί εταίροι» συζητούν τα ίδια ακριβώς πράγματα. Στην ατζέντα του λεγόμενου διαλόγου για το Εργασιακό, πρώτο θέμα είναι η ετήσια διευθέτηση του χρόνου εργασίας. Οπως και η μείωση του κόστους των υπερωριών, η επέκταση του διευθυντικού δικαιώματος πέραν της 41ης και 42ης ώρας, η αύξηση των τζάμπα υπερωριών που δικαιούται σήμερα (σύμφωνα με νόμο του ΠΑΣΟΚ) η εργοδοσία, στα πλαίσια της διευθέτησης του χρόνου εργασίας.

Η συμβιβασμένη πλειοψηφία της ΓΣΕΕ, που τώρα καμώνεται πως αντιδρά στα σχέδια της κυβέρνησης, έχει συμφωνήσει με το ΣΕΒ για την επέκταση του διευθυντικού δικαιώματος από τις τελευταίες ακόμα διαπραγματεύσεις για την υπογραφή της διετούς ΓΣΣΕ 2004-2005. Μέσα στα ίδια πλαίσια, ο γγ του υπουργείου Εργασίας Δ. Κοντός, σε πρόσφατη συνέντευξή του στον Τύπο, έκανε ανοιχτά λόγο για παράκαμψη της Συλλογικής Σύμβασης όσον αφορά στη διευθέτηση του χρόνου εργασίας.

Το καμπανάκι του κινδύνου για τους εργαζόμενους έχει χτυπήσει προ πολλού. Οι αντιδραστικές αλλαγές στο Εργασιακό θα πλήξουν πρώτα και κύρια την καθημερινότητα της εργατικής τάξης. Η ανάπαυση, η ψυχαγωγία, η οικογενειακή ζωή, η πολιτική και συνδικαλιστική δράση συρρικνώνονται ακόμα περισσότερο, όσο επεκτείνεται ο ημερήσιος χρόνος εργασίας. Αντιστρόφως ανάλογη πορεία θα ακολουθήσουν τα κέρδη των εργοδοτών. Η επέκταση των ελαστικών μορφών απασχόλησης (τρίωρα - τετράωρα, εποχιακή απασχόληση) και η απλήρωτη εργασία θα προσθέσει νέα έσοδα στο πουγκί τους.

Η πανεργατική αντίδραση στα προωθούμενα μέτρα είναι επιβεβλημένη. Ενα μαζικό, ταξικά προσανατολισμένο εργατικό κίνημα μπορεί να βάλει φραγμό στα σχέδια κυβέρνησης - κεφαλαίου και να αποσπάσει κατακτήσεις. Η 11η Μάη είναι μια καλή ευκαιρία για χιλιάδες εργάτες και εργάτριες να εκφράσουν την αντίδρασή τους στη νέα αντεργατική επέλαση και στο σύνολο της πολιτικής του κεφαλαίου. Να προτάξουν τα αιτήματα των σύγχρονων και πραγματικών αναγκών τους. Να διαμορφώσουν με τα δικά τους μέτρα και σταθμά τα αιτήματα και τις μορφές της πάλης τους, υιοθετώντας το διεκδικητικό πλαίσιο του ΠΑΜΕ.

Κι ακόμα παραπέρα. Να βάλουν στους αγώνες του σήμερα στέρεες βάσεις για την ολομέτωπη ταξική αντεπίθεση. Να πολιτικοποιήσουν τη δράση τους και να στρέψουν τα βέλη τους ενάντια στο κεφάλαιο και τους πολιτικούς και συνδικαλιστικούς εκφραστές του. Ο απεγκλωβισμός από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ, η καταδίκη της πολιτικής του ΣΥΝ, η απομόνωση των εργοδοτικών - κυβερνητικών συνδικαλιστικών παρατάξεων και η συμπόρευση με το ΚΚΕ, αποτελούν προϋποθέσεις για την απελευθέρωση της εργατικής τάξης από τα δεσμά της εκμετάλλευσης. Αυτό είναι και το πραγματικό νόημα της Πρωτομαγιάς, με αυτή την ταξική ορμή πρέπει την Τετάρτη να μην πέφτει καρφίτσα στις απεργιακές συγκεντρώσεις του ΠΑΜΕ.