Οι 960 συμμετέχοντες στην 4η Συνάντηση Αγώνα του Ημισφαιρίου κατά της ALCA (Ζώνη Ελεύθερου Εμπορίου της Αμερικής), που πραγματοποιήθηκε από τις 27 μέχρι τις 30 του Απρίλη στην Αβάνα, αποφάσισαν να προβάλουν αντίσταση όχι μόνο στην ALCA αλλά και σε οποιοδήποτε άλλο, ακόμα και «εξασθενημένο», σχέδιο ελεύθερου εμπορίου.

Οι ΗΠΑ, μετά από την αποτυχία του σχεδίου τους να θέσουν την ALCA σε ισχύ την 1η του Γενάρη του 2005, σοφίστηκαν άλλους τρόπους. Μπροστά στην αντίσταση που συνάντησαν, δρομολόγησαν την εναλλακτική τους στρατηγική των διμερών συμφωνιών «ελεύθερου εμπορίου», που δεν είναι παρά μία ALCA σε μικρότερη κλίμακα, καθώς διατηρούν το νεοφιλελεύθερο περιεχόμενο, ενώ αποτελούν ένα είδος ολοκλήρωσης, εξαρτημένη από την οικονομία των ΗΠΑ.

Ο πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής της 4ης Συνάντησης Αγώνα του Ημισφαιρίου κατά της ALCA και διευθυντής του Κέντρου Ερευνών της Παγκόσμιας Οικονομίας (CIEM), οικονομολόγος Οσβάλντο Μαρτίνες, δήλωσε λίγο πριν την έναρξη της Συνάντησης: «Με τις διμερείς συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου οι Ηνωμένες Πολιτείες εφάρμοσαν μια διασπαστική τακτική στα πλαίσια της Λατινικής Αμερικής. Η στρατηγική τους να παρέχουν κάποια προνόμια στις ενδιαφερόμενες χώρες, με τα οποία να προσελκύσουν ή μάλλον να πιέσουν και άλλα κράτη που αντιστέκονται στην εφαρμογή της ALCA, στόχο έχει να πλήξει την αλληλεγγύη στο μέτωπο αντίστασης. Δεν είναι τυχαίο ότι οι διμερείς συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου που έχουν ήδη υπογραφτεί ή βρίσκονται σε φάση διαπραγμάτευσης γίνονται με τις κυβερνήσεις που είναι ιδιαίτερα φιλόφρονες με τις ΗΠΑ, Χιλή, οι κεντροαμερικανικές χώρες, ενώ δρομολογούνται διαδικασίες διαπραγματεύσεων σε χώρες όπως η Κολομβία, το Περού και το Εκουαδόρ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι με τις διμερείς συμφωνίες οι ΗΠΑ έχουν περισσότερες δυνατότητες να πιέσουν σε ειδικά σημεία της ατζέντας συμφερόντων τους, απ' ό,τι σε ένα γενικό σχέδιο, γι' αυτό νομίζω ότι οι διμερείς συμφωνίες έχουν ένα βαθιά αρνητικό χαρακτήρα και είναι ανάγκη η εκστρατεία κατά της ALCA να συνεχίζει να εστιάζει την κριτική της και τη δράση της, όχι μόνο στο σχέδιο ALCA, αλλά και ενάντια στην εναλλακτική ALCA, που αποτελούν οι διμερείς συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου».

Η θεματική της 4ης Συνάντησης περιείχε στρατηγικές για την αντιμετώπιση του λατινοαμερικανικού εξωτερικού χρέους, για τη στρατιωτικοποίηση, καθώς και για την αντίσταση στην πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων. Ακόμα, οι αντιπρόσωποι κατήγγειλαν τον συνεχιζόμενο οικονομικό αποκλεισμό της Κούβας και απαίτησαν την απελευθέρωση των πέντε Κουβανών πατριωτών που κρατούνται στις ΗΠΑ. Επίσης, αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί το Νοέμβρη στο Μαρ ντελ Πλάτα της Αργεντινής η «3η Συνάντηση Κορυφής των Λαών» παράλληλα με την «4η Συνάντηση Κορυφής των Αμερικανικών Κρατών». Εδώ να πούμε ότι στην 1η Συνάντηση Κορυφής των Αμερικανικών Κρατών, το 1999, οι ΗΠΑ είχαν, για πρώτη φορά, προτείνει μία συμφωνία ελεύθερου εμπορίου για ολόκληρη την Αμερική, Βόρεια και Νότια. Ενώ η 5η Συνάντηση αντίστασης θα διεξαχθεί υπό τον τίτλο «Ενάντια στην ALCA και στο ελεύθερο εμπόριο, για μια πραγματική ολοκλήρωση».

Στο τελικό ψήφισμα της Συνάντησης τονίστηκε η σημασία της ALBA (Μπολιβαριανή Εναλλακτική Ενοποίηση για την Αμερική), την οποία έχει προτείνει ο Πρόεδρος της Βενεζουέλας, Ούγκο Τσάβες. Στην έναρξη των τετραήμερων εργασιών είχαν μιλήσει ο Φιντέλ Κάστρο και ο Ούγκο Τσάβες και παρουσίασαν στους αντιπροσώπους από σχεδόν όλες τις χώρες της Λατινικής Αμερικής τα ήδη συγκεκριμενοποιημένα μέτρα της ALBA. 49 συμφωνίες συνεργασίας των δύο χωρών, μεταξύ άλλων στον τομέα της Υγείας, της Παιδείας, των μεταφορών, της ενέργειας, των αερομεταφορών και του αθλητισμού είναι πλέον πραγματικότητα. Εγινε επίσης γνωστό, σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Ενέργειας της Βενεζουέλας, Ραμίρες, ότι η χώρα του προτίθεται να αυξήσει τις πωλήσεις σε πετρέλαιο προς την Κούβα από 53.000 βαρέλια ημερησίως σε 80.000 - 90.000. Σύμφωνα δε με δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικού Εμπορίου της Κούβας, Ραούλ ντε λα Νουές, η Βενεζουέλα, με 1,5 δισ. δολάρια τζίρο, είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της σοσιαλιστικής χώρας. Εκτός αυτού, πρόκειται να ανοίξει ένα γραφείο της κρατικής εταιρίας πετρελαίου PdVSA (Petroleos de Venezuela) στην Αβάνα, οπότε η Κούβα θα γίνει κέντρο των επιχειρήσεων της PdVSA στην Καραϊβική. Η Βενεζουέλα επιθυμεί να προωθήσει τη συνεργασία των χωρών της περιοχής στον ενεργειακό τομέα με την ίδρυση της PetroCaribe.

«Υπάρχει, χωρίς αμφιβολία, μία νέα στιγμή στη Λατινική Αμερική», λέει με έμφαση ο Οσβάλντο Μαρτίνες στη συνέντευξή του, «μια στιγμή που μπορεί να μας φανεί ανεπαρκής γιατί πάντα θέλουμε περισσότερα, που όμως είναι αξιοσημείωτη, αν απλά κοιτάξουμε πέντε χρόνια πίσω και συγκρίνουμε εκείνη την κατάσταση με τη σημερινή. Θα δούμε σημαντικές διαφορές. Μιλώντας για νεοφιλελευθερισμό αναφερόμαστε στην κυριαρχία των ΗΠΑ, που προωθείται και μέσω της ALCA, στη Λατινική Αμερική, σε ακύρωση των δυνατοτήτων αυτόνομης ανάπτυξης αυτής της περιοχής, σε διάλυση της πραγματικής λατινοαμερικανικής ολοκλήρωσης. Κάποτε δε διαφαινόταν ότι όλα αυτά μπορεί να αλλάξουν και σήμερα βλέπουμε έναν νεοφιλελευθερισμό σε κρίση και ένα σύστημα κυριαρχίας των Ηνωμένων Πολιτειών με ρωγμές στη Λατινική Αμερική, βλέπουμε ακόμα ένα πολλά υποσχόμενο μπολιβαριανό σχέδιο, την ALBA, να παίρνει σάρκα και οστά, με τις συμφωνίες κατ' αρχήν μεταξύ Κούβας και Βενεζουέλας, και φυσικά βλέπουμε ως κάτι επίσης πολύ ελπιδοφόρο την πρόσφατα συσταθείσα Νοτιοαμερικανική Κοινότητα Εθνών.

Τέλος, θα έλεγα ότι η ALCA δεν έχει εγκαταλειφθεί οριστικά, προσπαθεί να επιβληθεί με άλλους τρόπους. Η οριστική ήττα της ALCA είναι η οικοδόμηση μιας εναλλακτικής λατινοαμερικανικής ενοποίησης. Είναι ανάγκη, λοιπόν, να εντείνουμε τόσο την αντίσταση και τον αγώνα ενάντια στην ALCA, όσο και τις προσπάθειες για την οικοδόμηση αυτής της εναλλακτικής ενοποίησης της Λατινικής Αμερικής».