Η κυβέρνηση με το σχέδιο του Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ) για τη χορήγηση αδειών ίδρυσης και λειτουργίας των θεραπευτικών κέντρων και συμβουλευτικών σταθμών για τα ναρκωτικά αναγορεύει σε υπέρτατη αξία τα υποκατάστατα των ουσιών και όχι τον ίδιο τον αγώνα για την απεξάρτηση των χρηστών και την πλήρη επανένταξή τους στην κοινωνική ζωή.

Ετσι, αφ' ενός περιθωριοποιεί τους καταξιωμένους φορείς της απεξάρτησης και επιχειρεί να τους μετατρέψει σε ψυχιατρικές κλινικές, ενώ ταυτόχρονα δίνει το δικαίωμα στις ιδιωτικές κλινικές, τον επιχειρηματικό τομέα, να δραστηριοποιηθούν στο πιο πονεμένο κομμάτι των αδιεξόδων των νέων, με σκοπό την κερδοφορία. Το σχέδιο του ΠΔ παραδόθηκε χτες στη Διακομματική Επιτροπή της Βουλής για τα Ναρκωτικά και θα συζητηθεί αύριο.

Η εξέλιξη καταδεικνύει διπλά την υποκριτική πολιτική της κυβέρνησης. Ετσι, την περασμένη Κυριακή ο πρωθυπουργός, Κ. Καραμανλής, παρακολουθώντας αγώνα μπάσκετ ενάντια στα ναρκωτικά έκανε λόγο για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών του φαινομένου των ναρκωτικών, ενώ στις 22 του Ιούνη 2005 ο υπουργός Υγείας Ν. Κακλαμάνης - υπό την εποπτεία του οποίου συντάχτηκε το σχέδιο του ΠΔ - δήλωνε: «Κακά τα ψέματα, όσα παιδιά γλιτώνουν από αυτή την ιστορία, εάν δεν επανενταχθούν κοινωνικά, σχεδόν με μαθηματική ακρίβεια ξαναγυρνούν πίσω από εκεί που ξεκίνησαν και αυτό είναι το χειρότερο απ' όλα».

Εκτός, λοιπόν, του ότι η πρόληψη έχει αποδιοργανωθεί η κυβέρνηση με το σχέδιο του ΠΔ επιχειρεί «το χειρότερο απ' όλα» καθώς έχει διαγράψει απ' αυτό κάθε στοιχείο της κοινωνικής επανένταξης. Ετσι, στο άρθρο 2 του σχεδίου του ΠΔ που αναφέρεται στα είδη των θεραπευτικών κέντρων δεν υπάρχει καμιά αναφορά στην κοινωνική επανένταξη.

Το σχέδιο του ΠΔ περιέχει οχτώ άρθρα.

Το άρθρο 1 αναφέρεται στους «φορείς ίδρυσης και λειτουργίας», οι οποίοι μπορεί να είναι ο ΟΚΑΝΑ (Οργανισμός κατά των Ναρκωτικών), Νοσοκομεία που υπάγονται στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, οι δήμοι και οι κοινότητες, φιλανθρωπικά σωματεία και κοινωφελή ιδρύματα, εφόσον τούτο προβλέπεται από τις καταστατικές τους διατάξεις, εκκλησιαστικοί φορείς, Ανώτατα Εκπαιδευτικά ή Τεχνολογικά Ιδρύματα, Φυσικά ή Νομικά πρόσωπα, που επιδιώκουν συναφείς σκοπούς. Παραδόξως αγνοείται το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) που ίδρυσε την πρώτη θεραπευτική κοινότητα στην Ελλάδα και είχε κατοχυρωθεί αυτός ο θεσμικός ρόλος του με τους νόμους 1729/1987 και 2161/1993.

Το άρθρο 2 αναφέρεται στα είδη των «θεραπευτικών κέντρων», όπου είναι εξόφθαλμη η προτίμηση προς τις μονάδες υποκατάστασης. Αποτελεί πρόκληση το γεγονός ότι δεν υπάρχει ούτε μια αναφορά στην κοινωνική επανένταξη.

Το άρθρο 3 αναφέρεται στην «διαδικασία ίδρυσης και λειτουργίας των μονάδων». Το εκπληκτικό σε αυτό είναι ότι αλλάζει - με αυθαίρετο τρόπο και κόντρα σε παλιότερες διατάξεις - η σύνθεση της Ειδικής Γνωμοδοτικής Επιτροπής του Οργανισμού κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ), η οποία συγκροτήθηκε προσφάτως.

Το άρθρο 4 είναι μια προκλητική αντίφαση ανάμεσα στις δηλώσεις του υπουργού Υγείας, Ν. Κακλαμάνη, που -στα λόγια - καταδικάζει τις «Σπιναλόγκες» για τους τοξικομανείς, αλλά τις θεσμοθετεί με το προσχέδιο του ΠΔ, καθώς προβλέπει ότι για τη χορήγηση άδειας μονάδας χρειάζεται περιβαλλοντική μελέτη (!), λες και μια μονάδα κατά των ναρκωτικών αποτελεί πηγή μόλυνσης.

Ταυτόχρονα, με το άρθρο 4 επιχειρείται η μετατροπή των κλειστών θεραπευτικών προγραμμάτων σε ψυχιατρικές κλινικές καθώς ορίζει ρητά ότι «πρέπει να πληρούνται και οι προϋποθέσεις του νόμου περί λειτουργίας των ψυχιατρικών κλινικών».

Το άρθρο 5 αναφέρεται στη «διάρκεια ισχύος της άδειας ιδρύσεως και λειτουργίας και προϋποθέσεις ανάκλησής της».

Η άδεια ίδρυσης και λειτουργίας είναι προσωρινή. Μετά την πάροδο ενός έτους από τη χορήγησή της και αφού λάβει χώρα αξιολόγηση (προβλέπεται στο άρθρο 9) του επιτελούμενου έργου από την Ειδική Γνωμοδοτική Επιτροπή του ΟΚΑΝΑ, δύναται να καταστεί οριστική, με νέα απόφαση του υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Αν, δηλαδή, ισχύσει αυτή η διάταξη, τότε το ΚΕΘΕΑ θα πρέπει να πάρει άδεια για την ίδρυση της πρώτης μονάδας, την «Ιθάκη», που ίδρυσε το 1983 στην Ελλάδα. Αυτά τα εξωφρενικά πράγματα γίνονται στο όνομα της αξιολόγησης των υπηρεσιών Υγείας, όπως προβλέπει σχετικό νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας που κατατέθηκε ήδη στη Βουλή για την προσαρμογή στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Μ' άλλα λόγια, η πολιτική της κυβέρνησης παρουσιάζει «πρωθύστερο σχήμα». Ετοίμασε, δηλαδή, ένα σχέδιο ΠΔ με βάση ένα νόμο που θα ψηφιστεί (!) ενώ θα έπρεπε πρώτα να ψηφιστεί ο νόμος και μετά να εκδοθεί το ΠΔ.

Αυτό όμως δείχνει ότι η πρόνοια - και η πρόληψη της κυβέρνησης - έχει να κάνει με τις επιταγές των Βρυξελλών και όχι με τις πραγματικές ανάγκες των νέων που βρίσκονται σε αδιέξοδο.

Το άρθρο 6 αναφέρεται στους όρους λειτουργίας των μονάδων και το βασικό είναι ότι δεν υπάρχει καμιά αναφορά στα συμβουλευτικά κέντρα - δηλαδή την πρόληψη. Μάλιστα, φαίνεται ότι με τις διατάξεις επιχειρείται ο έλεγχος των τοξικομανών μέσω του εξειδικευμένου Κέντρου Επιλογής του ΟΚΑΝΑ ή μονάδας του ΕΣΥ.

Το άρθρο 7 αναφέρεται στο αλκοόλ και στη νοσηρότητα, που αποδεικνύει ότι η κυβέρνηση ιατρικοποιεί το πρόβλημα των ναρκωτικών.

Το άρθρο 8 περιλαμβάνει την εποπτεία και το άρθρο 9 την αξιολόγηση, το οποίο μεταξύ των άλλων οδηγεί στην ακόμα μεγαλύτερη γραφειοκρατικοποίηση των δομών με τις διατάξεις για την οικονομική διαχείριση.

Κι όλες αυτές οι επιλογές της κυβέρνησης θα έχουν την ημερήσια αποζημίωση που θα καθορίζεται με κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Υγείας και Απασχόλησης και θα την καταβάλλουν τα ασφαλιστικά ταμεία.