Associated Press

Η επίθεση κατά του Χρυσού Τεμένους στη Σαμάρα προκάλεσε την οργή των σιιτών εντός και εκτός Ιράκ

Εχουν προηγηθεί πολλοί μήνες μεθοδικής «καλλιέργειας» εχθρότητας μεταξύ σουνιτών και σιιτών. Σε σουνίτες αντάρτες αποδίδονται επιθέσεις κατά σιιτών αμάχων. Σε μέλη σιιτικών παραστρατιωτικών ομάδων που έχουν παρεισφρήσει στις δυνάμεις ασφαλείας αποδίδονται τα βασανιστήρια και οι εκτελέσεις σουνιτών πολιτών.

Αυτή βέβαια είναι η μία πλευρά. Η άλλη είναι ότι, ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες, ακόμη και οι αξιωματούχοι των κατοχικών δυνάμεων παραδέχονται ότι πλέον στις γραμμές της αντίστασης έχουν περάσει και πολλοί σιίτες, οπότε σουνίτες και σιίτες συνεργάζονται. Επίσης, πολλάκις, η πλειοψηφία των ανταρτικών οργανώσεων, με εξαίρεση όσες πρόσκεινται στην οργάνωση - φάντασμα «αλ Κάιντα», έχουν χαρακτηρίσει προβοκάτσια τις επιθέσεις κατά τόπων λατρείας σιιτών και αμάχων.

Παρότι το «παζλ» αποδεικνύεται εξαιρετικά πολύπλοκο, ένα ασφαλές πρώτο συμπέρασμα είναι ότι όσοι κρύβονται πίσω από τις, εκατέρωθεν, προκλήσεις με αποκορύφωμα αυτήν στο Χρυσό τέμενος της Σαμάρα επιδιώκουν μια εμφύλια σύρραξη. Η απλή κοινή λογική λέει ότι οι πραγματικές ανταρτικές οργανώσεις, όποιο και αν είναι το πολιτικό τους στίγμα, δεν έχουν συμφέρον από έναν εμφύλιο. Αντίθετα, όπως έχουν διακηρύξει άλλωστε, στοχεύουν στη μέγιστη δυνατή ενότητα που θα πληθύνει τις τάξεις τους και θα δυναμώσει τον αγώνα κατά των κατοχικών.

Σε ένα πρώτο επίπεδο, η προοπτική ενός ανεξέλεγκτου εμφύλιου σπαραγμού δε φαίνεται να λειτουργεί ούτε υπέρ των κατοχικών δυνάμεων. Ηδη, η δράση των ανταρτών έχει προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην Ουάσιγκτον και στα συμφέροντά της. Οι επενδύσεις είναι ελάχιστες εξαιτίας της έλλειψης ασφάλειας, η παραγωγή ιρακινού πετρελαίου αντί να αυξάνεται μειώνεται εξαιτίας των δολιοφθορών, η αιματηρή καταστολή της αντίστασης «σπρώχνει» στην αγκαλιά της ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού, οι «σύμμαχοι» φυλλορροούν.

Φυσικά, για κάθε κατοχική δύναμη, όπως στο παρελθόν και για κάθε αποικιοκρατική, η τακτική του «διαίρει και βασίλευε» αποτελεί δοκιμασμένη συνταγή τελικής κυριαρχίας. Ενα «διαίρει και βασίλευε», όμως, που θα είναι σε όρια ελέγξιμα από τον κατακτητή. Μια εμφύλια σύρραξη, στην παρούσα φάση, στο Ιράκ είναι ξεκάθαρο ότι πολύ δύσκολα θα συγκρατηθεί υπό την «υψηλή επιστασία» των Αμερικανών.

Η ανησυχία αυτή αποτυπώνεται και στις απροκάλυπτες πιέσεις που ασκούνται από την Ουάσιγκτον για σχηματισμό «κυβέρνησης» εθνικής ενότητας και με τους σουνίτες. Στις πιέσεις αυτές «είδαν», αρχικά, την αιτία της επίθεσης στο τέμενος της Σαμάρα οι ηγεσίες δύο ισχυρότατων σιιτικών οργανώσεων (του Μοκτάντα Σαντρ και του Ανώτατου Συμβουλίου για την Ισλαμική Επανάσταση στο Ιράκ), που εκτίμησαν ότι οι Αμερικανοί «έδωσαν περιθώρια στους τρομοκράτες, καλώντας τους και στην κυβέρνηση». Και οι δύο ηγεσίες, που έδρευαν μέχρι πρότινος στην Τεχεράνη, υπαναχώρησαν από την αρχική απειλή της «εκδίκησης κατά των σουνιτών» και καλούν, πλέον, σε ενότητα.

Γεγονός είναι ότι η αρχική τους αντίδραση προκάλεσε σύγχυση. Οπως, επίσης, φαίνεται να είναι γεγονός ότι - όπως υποστήριζε σιίτης υπουργός της κυβέρνησης Τζαφάρι - η βομβιστική επίθεση στο τέμενος για να προετοιμαστεί χρειάστηκε τουλάχιστον 12 ώρες, κατά τις οποίες οι δράστες ήταν μέσα στο τέμενος ανενόχλητοι και μάλιστα πριν φύγουν φρόντισαν να απομακρύνουν όλα τα ιερά κειμήλια που βρέθηκαν στον εξωτερικό χώρο. Και όλα αυτά, ενώ είναι γνωστό ότι τα σιιτικά τεμένη φρουρούνται από ενόπλους σιίτες.

Ολα αυτά τα ερωτήματα, φυσικά, δε θα βρουν απάντηση, τουλάχιστον άμεσα. Είναι, όμως, όπως γίνεται αντιληπτό, κομβικότατης σημασίας για τον ιρακινό λαό να μην υποκύψει στις προβοκάτσιες και να διατηρήσει την ενότητά του. Πόσο μάλλον, που μια σύγκρουση σιιτών - σουνιτών ξεφεύγει κατά πολύ από τα όρια του Ιράκ και αγγίζει πολλές άλλες μουσουλμανικές χώρες.