Πρεμιέρα στις κινηματογραφικές αίθουσες αυτήν τη βδομάδα και για δύο ελληνικές ταινίες. Την «Αγρύπνια» του Ν. Γραμματικού και το «Γαλάζιο φουστάνι» του Γ. Διαμαντόπουλου. Εχουμε λοιπόν:

ΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΣ

Αγρύπνια

Να ξεκινήσω από τα θετικά. Ο Νίκος Γραμματικός κίνησε την ιστορία του μέσα σε εξαιρετικούς δραματουργικά χώρους. Ο φακός του, πραγματικά, έκανε τις καλύτερες δυνατόν επιλογές. Κάθε πλάνο ήταν και μια μεστή κινηματογραφική λέξη. Στα θετικά, επίσης, και η επιμονή του στα νυχτερινά. Τη νύχτα οι άνθρωποι, και τα αντικείμενα, παίρνουν μια άλλη διάσταση. Μιλάνε πιο καθαρά. Οι φωνές τους είναι πιο συγκεκριμένες! Και όλα αυτά με καινούρια, και όχι απόλυτα δοκιμασμένα μέσα καταγραφής.

Θα πρόσθετα στα θετικά και την ίδια την ιστορία της ταινίας. Παρότι είναι, κάπως, κατασκευασμένη. Κατασκευασμένη όχι τόσο στο κύριο θέμα της (δυο αδέρφια, δυο εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες, ανάμεσα στα άλλα «προσωπικά» που τους συμβαίνουν, αγαπάνε και την ίδια γυναίκα), όσο στα ...σχήματα. Η δράση έφαγε την ουσία. Οι χαρακτήρες είναι όλοι προβλέψιμοι! Και είναι προβλέψιμοι, γιατί είναι σχηματικοί. Δεν έχουμε να κάνουμε με μια «εσωτερική» ταινία, αλλά με μια περιπέτεια.

Ο Νίκος Γραμματικός μάλλον έπεσε θύμα των αμερικάνικων ταινιών δράσης. Στις οποίες υπάρχει η ιστορία, η πλάτη που πάνω της ακουμπάει η ταινία, και από εκεί και πέρα αρχίζει το πιστολίδι. Στην προκειμένη περίπτωση, και για λόγους οικονομικούς, το «πιστολίδι» γίνεται στο ...μιλητό. Ο κεντρικός ήρωας τρέχει χωρίς να τρέχει. Κρύβεται χωρίς να τον καταδιώκει κανείς.

Η ιστορία: Μια λαϊκή οικογένεια. Ο πατέρας πεθαίνει. Ο μεγάλος αδερφός (αστυνομικός) αναλαμβάνει τη φροντίδα του μικρού αδελφού, ο οποίος γίνεται ...παπάς! (Αποφεύγω να «διαβάσω» σημειολογικά τα επαγγέλματα! Περιορίζομαι, απλώς, να πω, πως είναι ακραία)! Ο μικρός θα σταθεί αγνώμων! Ο αστυνομικός, σε μια κρίση ζήλιας, πυροβολεί με το περίστροφό του τη γυναίκα του. Από εδώ και πέρα αρχίζουν οι υπερβολές. Εκείνη στο νοσοκομείο, αυτός στην ατέλειωτη γύρα, για να βρει διαβατήριο και να φύγει στο εξωτερικό. (Δεν έχει ακούσει ο Νίκος Γραμματικός ότι τώρα, πια, δεν υπάρχει «εξωτερικό». Παντού σε πιάνουν και παντού σε εκδίδουν).

Με αφορμή, λοιπόν, την αναζήτηση διαβατηρίου τα δυο αδέρφια έρχονται, μετά από χρόνια, σε στενότερη επαφή. Και λύνουν, κουβεντιαστά, τις διαφορές τους. Διαφορές που τους χώριζαν όλα αυτά τα χρόνια. Ομως, παρ' όλες τις προσπάθειες, οι διαφορές δεν ήταν τέτοιες που να δικαιολογούν τη ρήξη.

Στα μείον της ταινίας θα πρέπει να προσθέσουμε με έμφαση την κακή εκφορά του λόγου. Ενώ εξωτερικά όλοι οι ηθοποιοί είναι πειστικοί, όταν αρχίζουν να μιλούν, μιλούν, ειδικά ο κεντρικός ήρωας (αλλά και οι άλλοι, με εξαίρεση τη Μαλικένζου - μάνα - και τον Τσουρουνάκη - παπάς) πολύ δυνατά και με στόμφο, με αποτέλεσμα να χάνεται η αγωνία και ο χυμός των λέξεων. Ο δυνατός ήχος χαλάει την ατμόσφαιρα των ηχοχρωμάτων. Εξαφανίζει την γκάμα των συναισθημάτων, που βγάζουν οι λέξεις.

Παίζουν: Βαγγέλης Μουρίκης, Μιχάλης Τσουρουνάκης, Αγγελική Δημητρακοπούλου, Ηρώ Λούπη, Ερση Μαλικένζου, Δήμητρα Χατούπη (δε φάνηκε), Ευαγγελία Σαμιωτάκη κ.ά.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ

Γαλάζιο φουστάνι

Οποιοι, και ανάμεσά τους και εγώ, γνωρίζουν την πραγματική ιστορία ή έστω το βιβλίο του Βασίλη Καβαθά, «Ωραίο το Φουστάνι σου Γιώργο μου», και δούνε το «Γαλάζιο Φουστάνι», θα κάνουν πολλή ώρα να συμβιβαστούν.

Το δράμα στη ζωή, και στο βιβλίο του Καβαθά, βρίσκεται στη μάνα, στην «ψυχή» της και στους συγκλονισμούς που δέχεται από τα γεγονότα. Μια λαϊκή γυναίκα που βλέπει το αγόρι της μέρα με τη μέρα να γίνεται γυναίκα. Μέχρι που κάποια στιγμή, εγχειρημένο, πια, σφαγμένο καλύτερα στην Καζαμπλάνκα (μόνον εκεί γίνονταν αυτού του είδους οι εγχειρήσεις εκείνα τα χρόνια), στέκεται μπροστά στον καθρέφτη και προβάροντας ένα φουστάνι τη ρωτάει: Πώς σου φαίνομαι μάνα; Και εκείνη, με τον πόνο της μάνας, με το διχασμό που βίαια της υποβλήθηκε απαντάει αυθόρμητα, αλλά και μητρικά, για να μην τον πληγώσει: ωραίο το φουστάνι σου Γιώργο μου! Τι τραγωδία!

Στην ταινία του Γιάννη Διαμαντόπουλου αυτή η τραγωδία μεταφέρεται από τη μάνα στο αγόρι, που κάποια στιγμή, κάτω από την πίεση των γεγονότων, από τον ταραγμένο χαρακτήρα του, αλλά και από τη ...μόδα της εποχής, αποφάσισε να γίνει γυναίκα! (Η ιστορία είναι 100% αληθινή). Το δράμα δεν είναι λιγότερο εδώ. Και εδώ υπάρχει τραγωδία. Μόνο που εδώ είναι λιγότερη. Ή, τέλος πάντων, στην ταινία φαίνεται λιγότερη. Αφού είναι λίγες έως ελάχιστες οι στιγμές, που ο ήρωας δείχνει να έχει συνείδηση της κατάστασής του. Παρότι έχει σακατευτεί. Παρότι δεν είναι πια τίποτα. Ούτε άντρας ούτε γυναίκα! (Μιλάμε για τα πρώτα χρόνια των εγχειρήσεων).

Η κινηματογραφική γραφή του Γιάννη Διαμαντόπουλου είναι αντιφατική. Τόλμησε στο θέμα δεν τόλμησε στη γραφή. Εχει πολλές καλές στιγμές και άλλες τόσες κακές. Οσες φορές ο σκηνοθέτης άφησε τους «νεορεαλισμούς» και πέρασε στη φαντασία και το όνειρο η ταινία απογειώθηκε. Δυστυχώς, αυτές οι σκηνές ήταν οι λιγότερες. Οι περισσότερες ήταν αυτό που λέμε «κλασική γραφή». Μια γραφή, η οποία, στη συγκεκριμένη περίπτωση, λειτούργησε δεσμευτικά. Εμπόδισε το πέρασμα στην υπέρβαση. Τόσο απαραίτητη για την περίπτωση!

Παίζουν: Ράνια Οικονομίδου, Γιώργος Νανούρης, Μαρία Εγγλεζάκη, Ηλέκτρα Νικολούζου και η τραβεστί Μαρκέλα.