Πέμπτη 29 Ιούνη 2006
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 24
ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΑΙΝΙΩΝ
ΝΤΑΝΙΣ ΤΑΝΟΒΙΤΣ
Η Κόλαση μέσα μας

Ο Ντάνις Τάνοβιτς γεννήθηκε στη Ζένιτσα της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης. Με τον πόλεμο το 1992 έφυγε από το Σαράγιεβο και πήγε στις Βρυξέλλες. Εκεί σπούδασε σκηνοθεσία. Η πρώτη κιόλας μεγάλου μήκους ταινία του, «No Man's Land» απέσπασε το Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας, το βραβείο σεναρίου στις Κάννες, το γαλλικό βραβείο «Σεζάρ» και άλλες διακρίσεις. «Η Κόλαση Μέσα Μας» είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του.

Ο Ντάνις Τάνοβιτς δηλώνει θαυμαστής του Πολωνού σκηνοθέτη Κριστόφ Κισλόφσκι, στον οποίο, άλλωστε, αφιερώνει τη δεύτερη ταινία του. Ο Κισλόφσκι «έβαλε» το χέρι του και στη συγγραφή του σεναρίου (σεναριογράφος ο Κριστόφ Πίσιεβιτζ - σεναριογράφος και του Κισλόφσκι!). Διάχυτος στην ταινία είναι και ο μεταφυσικός αέρας του καλού, αλλά μεταφυσικού, Πολωνού δημιουργού.

Ο Ντάνις Τάνοβιτς θέλοντας να τιμήσει τον μεγάλο Πολωνό σκηνοθέτη, έντυσε τις τρεις πρωταγωνίστριές του με τα γνωστά χρώματα της «χρωματικής» κινηματογραφικής τριλογίας του: Πράσινο, Μπλε, Κόκκινο. Παρ' όλα αυτά, ο Ντάνις Τάνοβιτς δεν είναι κινηματογραφικά ετερόφωτος! Ο θαυμασμός του για τον Κριστόφ Κισλόφσκι περιορίστηκε μόνο στα «φιλοσοφικά» ζητήματα. Στα κινηματογραφικά απέφυγε τη μίμηση. Η ταινία του είναι ολοκληρωτικά και ολόκληρη δική του. Ο καθένας μπορεί να παρατηρήσει πως ο Βαλκάνιος σκηνοθέτης εκπέμπει κινηματογραφική μεσογειακή θερμότητα, παρότι το θέμα του είναι αρκετά «εγκεφαλικό» και «μοιάζει» με τη θεματολογία του «βορειότερου» Κισλόφσκι! Οσο η ταινία του στέκεται σε «γήινα» ερωτήματα και αφηγείται γήινες ιστορίες είναι καλλιτεχνικά αλλά και φιλοσοφικά ισορροπημένη. Οταν, όμως, περνάει σε μεταφυσικές φιλοσοφικές αναζητήσεις αδυνατίζει αισθητά (θα τα πούμε παρακάτω).

Ενα τραγικό δυστύχημα προκάλεσε τη διάλυση μιας οικογένειας. Κάθε μέλος της αντιμετώπισε διαφορετικά το ίδιο γεγονός. Ο πατέρας στη φυλακή, η μητέρα καθηλωμένη σε αναπηρικό καροτσάκι, ανήμπορη να μιλήσει. Τα τρία νεαρά κορίτσια της οικογένειας βαθιά πληγωμένα πέρασαν στην αυτο-απομόνωση. Στη συνέχεια, μεγαλώνοντας, προσπάθησαν, η καθεμιά ξεχωριστά, να οργανώσει τη συναισθηματική και επαγγελματική ζωή της. Με την αποφυλάκιση του πατέρα, θα «αποκαλυφθεί» το «μυστικό», η «παρεξήγηση», που χώρισε τα κορίτσια. Αυτή η νέα πραγματικότητα θα δώσει την ευκαιρία στις νέες γυναίκες, πια, να ανακαλύψουν, τελικά, πως οι «καρδιές» τους είναι γεμάτες από πλούσια συναισθήματα. Και ας πίστευαν ότι είχαν στερέψει (αυτογνωσία)!

Το θέμα της ταινίας είναι εμπνευσμένο από την «Κόλαση» του Δάντη! Την «κόλαση» που κουβαλάμε μέσα μας. Οι τρεις νεαρές γυναίκες, η ανάπηρη μάνα και ο αποφυλακισμένος πατέρας, δίνουν την ευκαιρία στον σκηνοθέτη, με πολύ ενδιαφέροντα κινηματογραφικό τρόπο, να δημιουργήσει μια τοιχογραφία της οικογένειας, των δεσμών της οικογένειας, των ανθρωπίνων σχέσεων, τελικά. Αυτά που φαίνονταν αδύνατα, όταν τα τρία κορίτσια ήταν μικρά, σχεδόν απλοποιήθηκαν ή, σωστότερα, πήραν τις πραγματικές τους διαστάσεις, όταν τα ίδια πρόσωπα, σε άλλη όμως ηλικία, ώριμα πια, καλέστηκαν να τα αντιμετωπίσουν. Ή μάλλον, να τα διαχειριστούν. Ωριμες πια, οι τρεις γυναίκες, με γνώση και με αυτοπεποίθηση (με δική τους βούληση) δε θα το βάλουν στα πόδια. Θα ζητήσουν εξηγήσεις!

Η ταινία βάζει το γνωστό και πανάρχαιο ζήτημα της βουλησιαρχίας! Ομως, δυστυχώς, το βάζει με το γνωστό ιδεαλιστικό τρόπο του υποκειμενισμού. Ο οποίος υποκειμενισμός, και η ταινία βέβαια, αρνούνται την αναγκαιότητα στη φύση και τους κοινωνικούς νόμους. Ο άνθρωπος, το άτομο, η ανθρώπινη βούληση, σύμφωνα με την ταινία, έχει τον πρωταρχικό και αποφασιστικό ρόλο. Οταν η ταινία προσπαθεί να ερμηνεύσει φιλοσοφικά ερωτήματα και φαινόμενα δεν έχει την ίδια σιγουριά και αποτελεσματικότητα με αυτήν που έχει όταν μιλάει για «γήινες», ας τις πούμε απλές συμπεριφορές, όταν ζητάει από τον θεατή να παρακολουθήσει μια πραγματική ιστορία.

Το φιλμ του Ντάνις Τάνοβιτς κινείται σε τρεις διαφορετικές χρονικές περιόδους. Στην παιδική ηλικία, στην ενηλικίωση και την ωριμότητα. Ολα αυτά, βέβαια, «μπερδεμένα». Μπερδεμένα με την έννοια πως η αφήγηση πηγαίνει πίσω - μπρος, ανάλογα με τις ανάγκες της διήγησης. Το ζητούμενο πάντα είναι η έρευνα της «ψυχής» και του νου. Είναι η έρευνα για τις πνευματικές δυνατότητες του ανθρώπου. Η έρευνα πάνω στο αγωνιώδες ερώτημα «αν τα πράγματα είναι αποτέλεσμα κοινωνικών νόμων ή αποτέλεσμα της ανθρώπινης βούλησης». Εδώ, βέβαια, στην ταινία, οι κοινωνικοί νόμοι μεταφράζονται αυθαίρετα σε «μοιραίο», με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται η πραγματικότητα. Θέλουμε να πιστεύουμε, όχι σκόπιμα!

Παίζουν: Εμμανουέλ Μπεάρ, Καρίν Βιάρντ, Μαρί Γκίλιαν, Καρόλ Μπουκέ, Γκιγιόμ Κανέ.


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ