Και εκείνος απαντά, έτσι: «Τάνγκο, αγνοούμενοι Μαραντόνα». Εμείς νομίζαμε ότι γνωρίζαμε κάτι παραπάνω τη στιγμή που παίρναμε στα χέρια μας το βιβλίο: «Το κουιντέτο του Μπουένος Αϊρες» σε μετάφραση Αγγελικής Αλεξοπούλου (εκδόσεις «Καστανιώτη»)

Εμείς, είχαμε την αυταπάτη ότι ξέραμε σχεδόν τα πάντα. Και αυτό διότι είχαμε γοητευτεί από τον Αργεντίνο επαναστάτη Τσε Γκεβάρα, που σημάδεψε τα καλύτερά μας χρόνια, είχαμε διαβάσει όλα τα σχετικά για την Εβίτα Περόν, είχαμε μαγευτεί από την υπέροχη τη φωνή του Γκαρντέλ, είχαμε ενθουσιαστεί από τις μελαγχολικές συνθέσεις του Ντισέπολο, είχαμε παθητικά (;) χορέψει «τάνγκο», είχαμε, νοερά, παραβρεθεί σε παραδοσιακά ασάδος, είχαμε διαβάσει όλα τα βιβλία του Μπόρχες και του Σάμπατο. Γνωρίζαμε αρκετά για τα πραξικοπήματα και τους «βρόμικους πολέμους». Ξέραμε για τις Μαλβίνες και τα Φόκλαντς, παρακολουθήσαμε με... ενδιαφέρον το βίο, το έργο και την πολιτεία του Μένεμ, είχαμε νιώσει την ατμόσφαιρα του Μπουένος Αϊρες της εποχής μέσα από τις δαιδαλώδεις σκηνές της ταινίας «Το διαμέρισμα νούμερο Μηδέν» Στην ουσία όμως, είχαμε πάρει μόνο μια γεύση από ένα... φαγητό που, αλίμονο, δεν είχαμε ποτέ δοκιμάσει. Απλώς μας το είχαν περιγράψει. Και τώρα δεχτήκαμε την επίθεση μιας ακόμη περιγραφής.

Τι είναι σήμερα το Μπουένος Αϊρες; Μια πανέμορφη πόλη, μια πόλη υστερικά εύθυμη από την απερίγραπτη απελπισία στην οποία είναι βυθισμένη. Αυτό μοιάζει να είναι. Ποια είναι η ιστορία που μας αφηγείται με τόση δεξιοτεχνία ο Μονταλμπάν; Μια μητέρα που της έκλεψαν το μωρό της στη διάρκεια του πραξικοπήματος του 1976 και που δεν αναζητά πια το παιδί της γι' αυτό και το βρίσκει, μια όμορφη γυναίκα που έχει αλλάξει ταυτότητα για να απαλλαγεί από τον εαυτό της. Ενας πατέρας, που επέζησε και για είκοσι χρόνια θεωρεί τον εαυτό του αγνοούμενο. Ενας νεκροζώντανος, που είναι αποφασισμένος να πάψει να αγνοεί και να αγνοείται μονάχα σαν βρει την κόρη του που την έχει απαγάγει και υιοθετήσει ένας «Λοχαγός» με πολλά ονόματα και άλλες τόσες... δραστηριότητες. Υπάρχει ακόμη και ένας ιδιωτικός αστυνομικός από την Ισπανία που αναλαμβάνει να εντοπίσει το «χαμένο» του εξάδελφό του, υπάρχει ένας αδίστακτος πλουτοκράτης, αλλά και ένας ανερχόμενος πολιτικός που με φόρα έχει κατέβει όλα τα σκαλοπάτια της ηθικής της Αριστεράς. Υπάρχουν πολλοί ήρωες που κινούνται μέσα σε μια δημοκρατία που υφίσταται χωρίς να έχει κατορθώσει να απαλλαχτεί από το σπέρμα της δικτατορίας που τη γέννησε άλλωστε. Με πολύ σαρκασμό και σκωπτικό χιούμορ, ο Μονταλμπάν περιγράφει της ζωή μιας γοητευτικής χώρας, μιας μελωδικής πόλης όπου οι κάτοικοι είναι τόσο πολύ θλιμμένοι, απογοητευμένοι, απελπισμένοι, φευγάτοι και θανάσιμα πληγωμένοι, που δεν μπορούν να κάνουν τίποτε άλλο από το να διασκεδάζουν καθημερινά τη θλίψη τους και να σπαταλούν το είναι τους σε εφήμερες και κάπως ευτελείς απολαύσεις.

Μα κλέβουν οι στρατιωτικοί μωρά; Γίνονται αυτά τα τερατώδη πράγματα στη σημερινή εποχή ή μήπως φταίει η φαντασία ενός ταλαντούχου συγγραφέα, αναρωτηθήκαμε τελειώνοντας το βιβλίο; Ανατρέχουμε σε παλιές εφημερίδες και διαβάζουμε: «Μπουένος Αϊρες: 30/12/98. Ο πρώην αρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού της Αργεντινής, απόστρατος ναύαρχος Ρούμπεν Φράνκο, συνελήφθη μετά από την κατάθεσή του στο πλαίσιο των ανακρίσεων που συνεχίζονται για τη διαλεύκανση του σκανδάλου κλοπής βρεφών από γυναίκες πολιτικών κρατουμένων, στη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας κατά την περίοδο 1976-1983». Και παρακάτω: «Η τραγική αυτή υπόθεση της οποίας δεν έχουν ακόμη αποκαλυφθεί όλες οι πτυχές, διατηρεί ζωντανό τον εφιάλτη του βρόμικου πολέμου που σύμφωνα με τους υπολογισμούς οργανώσεων προστασίας ανθρώπινων δικαιωμάτων, στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 30 χιλιάδες ανθρώπους».

Ναι, έκλεβαν μωρά, ναι προστατεύονται οι κλέφτες ακόμη, ναι υπάρχει διαφθορά, ναι υπάρχουν νεκροί, χιλιάδες νεκροί και άλλες τόσες χιλιάδες νεκροζώντανοι. Και εμείς δεν μπορούμε όλα αυτά να τα αγνοήσουμε αν, φυσικά, θέλουμε να κατανοήσουμε αυτό το δήθεν αστυνομικό, συναρπαστικό βιβλίο, που και η ακατάσχετη, μερικές στιγμές, φλυαρία του δεν πρέπει να είναι τυχαία. Με αυτόν τρόπο ίσως να θέλει ο συγγραφέας να τονίσει την αγωνία ενός λαού που φοβάται τη σιωπή...