Με τον ψευδεπίγραφο τίτλο «Τοπική Δημοκρατία» εμπλουτίζεται ο νέος Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΔΚ) που ψηφίστηκε πρόσφατα στη Βουλή, σε μια προσπάθεια να πειστεί ο λαός ότι μπορεί να συναποφασίζει για μια σειρά από θέματα που τον αφορούν. Η αλήθεια είναι ότι η λεγόμενη «τοπική δημοκρατία» καταλύεται από τη στιγμή που η εκπροσώπηση των δημοτών στα όργανα του δήμου δεν αντανακλά την ψήφο τους, καθώς διατηρείται το καλπονοθευτικό εκλογικό σύστημα που «δίνει» στην πρώτη σε ψήφους παράταξη τα 2/3 των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου.

Αυτό το δεδομένο, που υποθηκεύει την αντιπροσωπευτικότητα στη λεγόμενη αποτελεσματικότητα στη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων, η όποια «τοπική δημοκρατία» υπόσχεται η κυβέρνηση μέσα από το νέο Κώδικα, παραμένει ανώδυνη για την άσκηση της αντιλαϊκής πολιτικής από τις δημοτικές αρχές. Την πρόθεση αυτή, «έρχεται» να συμπληρώσει το ίδιο το περιεχόμενο των τοπικών δημοψηφισμάτων που εισάγει ο Κώδικας. «Δημοψήφισμα δεν μπορεί να διεξαχθεί για θέματα που αφορούν τον προϋπολογισμό του δήμου ή της κοινότητας ή την επιβολή τελών». Δηλαδή, όπως χαρακτηριστικά είχε υπογραμμίσει ο επικεφαλής της «Συμπαράταξης για την Αθήνα» και υποψήφιος δήμαρχος, Σπύρος Χαλβατζής, «τα τοπικά δημοψηφίσματα είναι για το θεαθήναι», αφού «δεν μπορούν να αφορούν την καρδιά της πολιτικής, την οικονομική».

Στο μεταξύ, καμία βεβαιότητα δεν υπάρχει ότι όντως τα δημοψηφίσματα θα διεξάγονται. Κι αυτό γιατί, σύμφωνα με τον Κώδικα, χρειάζεται η πλειοψηφία των 2/3 των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου. Συγκεκριμένα ορίζεται: «Το τοπικό δημοψήφισμα διεξάγεται μετά από απόφαση του οικείου συμβουλίου που λαμβάνεται με την πλειοψηφία των 2/3 του συνόλου των μελών του, με την οποία διαπιστώνεται η αναγκαιότητα διεξαγωγής του και το ύψος της δαπάνης που θα προκληθεί». Και, όπως συμπληρώνεται, «σε καμία περίπτωση αντικείμενα τοπικών δημοψηφισμάτων δεν μπορεί να είναι θέματα εθνικής πολιτικής, καθώς και εκείνα που συνιστούν περιφερειακές και νομαρχιακές αρμοδιότητες». Με αυτή την έννοια, εύστοχα το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ είχε σχολιάσει: «Τα δημοτικά ψηφίσματα που προβάλλονται, απλά θα χρησιμοποιούνται, εάν και όταν γίνονται για να νομιμοποιούν αντιλαϊκές επιλογές».

Σε αυτό βέβαια συνηγορεί και η πρακτική της ηγεσίας της Κεντρικής Ενωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας (ΚΕΔΚΕ), καθώς ΠΑΣΟΚ και ΝΔ αρνούνται την εφαρμογή της απλής αναλογικής, ενώ ο ΣΥΝ την υπονομεύει, αφού τη συσχετίζει με την άμεση εκλογή του δημάρχου, ενισχύοντας έτσι τον «δημαρχοκεντρισμό».

Είναι προφανές ότι τοπική δημοκρατία με όρους και σε όφελος της διατήρησης της αντιλαϊκής πολιτικής που καλούνται να ασκήσουν οι δήμοι, δεν μπορεί να υπάρχει. Αντίθετα, αποτελεί πρόσχημα για την ενίσχυση αυτής ακριβώς της πολιτικής.