"ΛΗΘΗΝ Τ' ΟΠΙΣΘΕΝ ΟΣ ΙΘΙ ΕΛΕΥΣΕΤΑΙ", έγραφαν οι αρχαίες μαρμάρινες πλάκες που βρέθηκαν στα λουτρά της Υπάτης. Δηλαδή, "όποιος έρθει εδώ, ξεχνάει". Στη θεά της ομορφιάς, την Αφροδίτη, ήταν αφιερωμένα τα λουτρά. Ο θεός Ηφαιστος δημιούργησε, κατά τη μυθολογία, τις πηγές των Θερμοπυλών, για να λούζεται ο Ηρακλής και να ανακτά τις δυνάμεις του μετά από κάθε άθλο του.

Οι αρχαίοι Ελληνες είχαν καταλάβει την αξία των θερμοπηγών και τις είχαν αξιοποιήσει. Οι σύγχρονοί τους, όμως, φαίνεται να τις αγνοούν. Αυτό συμβαίνει διότι το ελληνικό κράτος δεν τις αξιοποιεί στο βαθμό που πρέπει. Εικόνα εγκατάλειψης ή υποβάθμισης, συναντά ο επισκέπτης των ιαματικών πηγών στο Πλατύστομο, στις Θερμοπύλες και τα Λουτρά Υπάτης.

Σε άλλες χώρες, οι λουτροπηγές αποτελούν πόλους έλξης τουριστών και πηγή συναλλάγματος. Εδώ οι αρμόδιοι τις περιφρονούν. Αυτό δε γίνεται τυχαία. Το υπουργείο Ανάπτυξης, που, μέσω του ΕΟΤ, έχει αναλάβει την εκμετάλλευσή τους, είναι αποφασισμένο να τις ιδιωτικοποιήσει. Το υπουργείο Ανάπτυξης σχεδιάζει την προκήρυξη διαγωνισμού για την ανάθεση σε επιχειρηματίες της εκμετάλλευσης των ιαματικών πηγών της Φθιώτιδας. Το πότε θα γίνει είναι θέμα χρόνου.

Το Πλατύστομο είναι από τις πιο ειδυλλιακές τοποθεσίες της Φθιώτιδας. Σε 800 στρέμματα που ανήκουν στον ΕΟΤ, βρίσκεται η ομώνυμη λουτρόπολη. Από δυο πηγές, η μια χρησιμοποιείται για λουτροθεραπεία και η άλλη για ποσιθεραπεία, αναβλύζει το θαυματουργό νερό, όπως μας το περιέγραψαν οι επισκέπτες. Ομως, οι εγκαταστάσεις είναι προπολεμικές, ενώ το προσωπικό σχετικά επαρκεί.

Εξω από το οίκημα με τις βρύσες, απ' όπου τρέχει το ιαματικό νερό, μια παρέα ηλικιωμένων περιμένει. "Είναι 52 χρόνια που έρχομαι εδώ γι' αυτό το νερό", μας είπε ο μπαρμπα - Κώστας από τη Λαμία. "Εχει αλλάξει τη ζωή μου. Δεν υπάρχει τέτοιο σε ολόκληρο τον κόσμο... Περιμένουμε κάποιο υπάλληλο να έρθει. Πληρώνω 50 δραχμές το ποτήρι. Κανονικά έπρεπε να ήταν ανοιχτά, αλλά οι υπάλληλοι εδώ είναι λίγοι και δεν προλαβαίνουν".

Η λουτρόπολη λειτουργεί από την 1η Ιούνη έως τις 15 Οκτώβρη. Το εποχιακό προσωπικό, έντεκα άτομα, προσελήφθη στις 19 Ιούνη για να βοηθήσει τους οκτώ μόνιμους. Τον Αύγουστο, γίνονται 250 λούσεις περίπου τη μέρα.

Το υδροθεραπευτήριο έχει κατασκευαστεί το 1932 και σε λίγα χρόνια θ' αποκτήσει ...αρχαιολογική αξία. Από τις 50 μπανιέρες λειτουργούν οι 30. Ο χώρος θυμίζει εγκατάλειψη. Ενας επισκέπτης καταβάλλει 650 δραχμές για ένα 20λεπτο μπάνιο στην πρώτη θέση. Στη δεύτερη θέση, η τιμή είναι 600 δραχμές. Η πρώτη από τη δεύτερη θέση δεν έχει μεγάλη διαφορά. Το ιατρείο είναι εγκαταλειμμένο και δε διαθέτει ούτε το στοιχειώδη εξοπλισμό. Οι επισκευές είναι απαραίτητες και οι εργαζόμενοι ζητούν νέες σύγχρονες εγκαταστάσεις.

Η εκμετάλλευση των πηγών από το κράτος άρχισε τη δεκαετία του 1970, αλλά ακόμα πληρώνει στις τράπεζες τα χρέη του ιδιώτη. Πριν τέσσερα χρόνια, η "Ιντεραμέρικαν" είχε δείξει ενδιαφέρον για την εκμετάλλευσή τους. Ωστόσο, οι εργαζόμενοι επιμένουν ότι η εκμετάλλευσή τους μπορεί να γίνει κερδοφόρα. Με την αλλαγή πελατείας, για παράδειγμα. Αν δημιουργηθεί η κατάλληλη υποδομή και αξιοποιηθούν σαν τουριστικό θέρετρο. Επίσης η περιοχή προσφέρεται για την κατασκευή αθλητικού κέντρου.

Πιο πάνω από το ξενοδοχείο "Ξενία", που είναι η μόνη σύγχρονη κατασκευή, υπάρχουν τα "λαϊκά". Κατασκευές της δεκαετίας του 1930, "έχουν παραμείνει για να θυμίζουν κάτι από το παρελθόν", μας είπε ειρωνικά ο μπαρμπα - Μήτσος. Εδώ το κρεβάτι τιμάται 2.200 δραχμές. Σε ένα μικρό δωμάτιο, μένει εδώ και δυο βδομάδες μαζί με τη σύζυγό του.

"Τα δωμάτια έχουν τα χάλια τους", προσθέτει, "ας μου έδιναν έναν κουβά να τα ασβεστώσω ο ίδιος. Κανένας δεν ενδιαφέρεται για να βελτιωθεί κάπως η κατάσταση εδώ. Οι περισσότεροι επισκέπτες είναι χαμηλοσυνταξιούχοι με προβλήματα υγείας".

"Ας τα σουλουπώσουν κι ας πληρώναμε κάτι παραπάνω", λέει η κυρά Αγγελική, που επισκέπτεται τα λουτρά εδώ και τριάντα χρόνια. "Οι κοινόχρηστοι χώροι είναι κοινοί και τα μπάνια βγάζουν σκουριά". Πιο δίπλα είναι τα "αστικά". Μικρά ενοικιαζόμενα σπίτια στην ίδια κατάσταση από άποψη υποδομής με τα "λαϊκά". Ηδη, επισκευάζεται μια πτέρυγα με έξι δωμάτια (12 κλίνες). Κόστος 4.300 δραχμές τη μέρα. Το ξενοδοχείο "Ασκληπιός" επισκευάζεται από το 1990...

Η κατάσταση είναι καλύτερη, αλλά στάσιμη, αφού κι εδώ οι ελλείψεις είναι παρούσες. Τα τελευταία έξι χρόνια, τα λουτρά καθυστερούν να λειτουργήσουν, επειδή, από έλλειψη πιστώσεων, δεν ολοκληρώνονται στο χρόνο που πρέπει οι τεχνικές προετοιμασίες, μας κατήγγειλε ο πρόεδρος της Κοινότητας Λουτρών Υπάτης, Θανάσης Σκούρας.

Οι εγκαταστάσεις λειτουργούν από το 1960 και το 1996 είχαν δεχτεί 8.497 άτομα. Η υποδομή που διαθέτουν μπορεί να εξυπηρετήσει ημερήσια 2.500 άτομα. Φέτος οι επισκέπτες του υδροθεραπευτηρίου μέχρι τα μέσα Ιούλη ήταν 2.000 άτομα. Το μπάνιο σε δωμάτιο λουξ κοστίζει 1.400 δραχμές, της πρώτης κατηγορίας 900 και της δεύτερης 750. Τα λουτρά άνοιξαν στις 16 Μάη, αλλά λειτούργησαν κανονικά από τις 2 Ιούνη. Θα μείνουν ανοιχτά έως τις 15 Οκτώβρη.

Αυτό συνέβη γιατί καθυστέρησαν ένα μήνα οι προσλήψεις εποχιακού προσωπικού (24 άτομα). Το 1995 είχε εγκριθεί πίστωση 60 εκατομμυρίων δραχμών για τον καθαρισμό της πηγής, τη στεγανοποίηση της οροφής του υδροθεραπευτηρίου και άλλες εργασίες (π.χ. υποστύλωση δαπέδων) που έχουν να γίνουν 30 χρόνια. Τελικά, δόθηκαν 20 εκατομμύρια κι έγινε μόνο το δεύτερο έργο. Φέτος υπολογίζεται ότι θα τα επισκεφτούν 8.000 άτομα. Υπάρχει η δυνατότητα να εξυπηρετήσουν 17.000 επισκέπτες.

"Η εκμετάλλευση των ιαματικών πηγών πρέπει να δοθεί στην Τοπική Αυτοδιοίκηση", μας επισήμανε ο Θανάσης Σκούρας. "Ηδη, εκπονούνται μελέτες για τη βιωσιμότητα τέτοιων επιχειρήσεων. Αυτό συμβαίνει εδώ και... δυο χρόνια. Το υπουργείο Ανάπτυξης και ο ΕΟΤ θα έπρεπε να είχαν συντάξει τις μελέτες αξιοποίησης. Ομως κωλυσιεργούν. Προσφέρθηκε ο Σύνδεσμος Δήμων και Κοινοτήτων Ιαματικών Πηγών, όμως, έχει οικονομική στενότητα. Αντί ο ΕΟΤ να έχει ως σύμβουλό του το Σύνδεσμο, καταφεύγει σε ιδιωτικές λύσεις. Προβλέπεται ότι το φθινόπωρο ο Σύνδεσμος θα υποβάλει ολοκληρωμένη πρόταση". Στο "πακέτο Ντελόρ" προβλέπονταν 12 δισ. για τις λουτροπόλεις. Από αυτά τα 4,5 δισ. προορίζονταν για τις λουτροπηγές της Φθιώτιδας. Τα χρήματα αυτά χάθηκαν.

Το αποχετευτικό δίκτυο, όπως και η μονάδα βιολογικού καθαρισμού είναι απαραίτητα για την κοινότητα. Κι αυτό διότι τα λύματα από τις εγκαταστάσεις του ΕΟΤ στο χωριό, αλλά και τα ξενοδοχεία διοχετεύονται χωρίς καμιά παρέμβαση στο περιβάλλον. Σε απόσταση 50 μέτρων από το υδροθεραπευτήριο, τα λύματα πέφτουν στον ίδιο χώρο, όπου διοχετεύονται τα νερά των λουτρών κι από εκεί χύνονται στον Σπερχειό.

Εδώ συμβαίνει το εξής παράξενο. Το ξενοδοχείο "Αίγλη", που έχει ανακαινιστεί πριν πέντε χρόνια, παραμένει κλειστό και αναξιοποίητο. Εχει υποδομή να λειτουργεί χειμώνα - καλοκαίρι, αφού διαθέτει λουτήρες.

Οι εγκαταστάσεις έχουν κατασκευαστεί τη δεκαετία του 1940 και παραμένουν από τότε ως έχουν. Κάθε μέρα εξυπηρετούνται 50 - 70 λουόμενοι. Σε περίοδο αιχμής, ο αριθμός πλησιάζει τα 400 άτομα τη μέρα. Η λούση κοστίζει 550 δραχμές στην μπανιέρα και 450 στη δεξαμενή.

Κάποτε απασχολούνταν 30 άτομα και οι ημερήσιες λούσεις έφταναν τις 800. Το προσωπικό και η διαφήμιση είναι αναγκαία για να λειτουργήσουν και θα αποδώσουν στο κράτος πολλαπλάσια τα χρήματα που έχει επενδύσει, μας τόνισαν οι εργαζόμενοι.

Γιώργος ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ