Σε βιομηχανία επιβολής προστίμων και αφαίρεσης πινακίδων αυτοκινήτων, έχει μετατραπεί η Τροχαία Θεσσαλονίκης, προκειμένου να συνετίσει τους οδηγούς και να αποθαρρύνει την παράνομη στάθμευση στο κέντρο της πόλης, ώστε να απαλυνθεί, έστω και λίγο, το οξύ κυκλοφοριακό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η συμπρωτεύουσα. Αρκεί να αναφέρουμε ότι μέσα στο 1995 έχουν αφαιρεθεί περισσότερες από 48.000 πινακίδες από αυτοκίνητα και έχουν επιβληθεί πρόστιμα για παράνομη στάθμευση σε περισσότερους από 42.000 οδηγούς. Βέβαια, είναι προφανές ότι η εισπρακτική - αστυνομική λογική αντιμετώπισης του προβλήματος δεν έχει αποτελέσματα, όσο δε λαμβάνονται άμεσα μέτρα για τη δημιουργία των απαραίτητων προϋποθέσεων.

Μποτιλιάρισμα, κορναρίσματα, εκνευρισμοί, απρεπείς χειρονομίες και αγανακτισμένοι πολίτες στις στάσεις των λεωφορείων, είναι ορισμένα από τα κύρια συνθετικά στοιχεία της εικόνας που επικρατεί στους δρόμους της Θεσσαλονίκης. Στοιχεία, που τείνουν να γίνουν μόνιμα, αφού σχεδόν καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου - εξαίρεση ο μήνας Αύγουστος και κάποια εορταστικά τριήμερα που αδειάζει η πόλη - η Θεσσαλονίκη και οι πολίτες της βρίσκονται αντιμέτωποι με το κυκλοφοριακό χάος που επικρατεί, τόσο στους κεντρικούς δρόμους, όσο και στους περιφερειακούς.

Οι κεντρικοί δρόμοι της Θεσσαλονίκης αποτελούν ταυτόχρονα και τους βασικούς οδικούς άξονες σύνδεσης της ανατολικής με τη δυτική και τη βόρεια περιοχή του πολεοδομικού συγκροτήματος. Σημαντικό ρόλο στην προσωρινή αποσυμφόρηση του κέντρου έπαιξε η δημιουργία του περιφερειακού δρόμου, που έδωσε τη δυνατότητα παράκαμψης της πόλης σε όσους χρησιμοποιούσαν το κέντρο για να πάνε προς την ανατολική περιοχή και τη Χαλκιδική ή, αντίθετα, προς τη δυτική περιοχή και στη συνέχεια να οδηγηθούν στο εθνικό οδικό δίκτυο. Σήμερα, όμως, και ο περιφερειακός της Θεσσαλονίκης - ιδιαίτερα το δυτικό τμήμα - κινδυνεύει με συμφόρηση. Ετσι ξεκίνησε η κατασκευή της εξωτερικής περιφερειακής οδού, που θα συνδέσει την Εθνική Οδό Αθηνών - Θεσσαλονίκης με το δίκτυο προς την Ανατολική Μακεδονία, τη Θράκη και τις βαλκανικές χώρες και θα βοηθήσει στην αποσυμφόρηση, τόσο της δυτικής περιφερειακής, όσο και του αστικού οδικού δικτύου της Θεσσαλονίκης. Μέχρι την ολοκλήρωση όμως του έργου - δεν προβλέπεται συγκεκριμένος χρόνος αποπεράτωσης - θα περάσουν πολλά χρόνια ακόμη. Η υπομονή, όμως, εξαντλείται.

Ολοι, μηδενός εξαιρουμένου, παράγοντες και πολίτες, δηλώνουν αγανακτισμένοι. Καθημερινά τα χιλιάδες ΙΧ αυτοκίνητα, ταξί και λεωφορεία, βρίσκονται σε σκληρές κόντρες, στις κεντρικές οδικές αρτηρίες (Λαγκαδά, Μοναστηρίου, Εγνατία, Τσιμισκή, Αγίου Δημητρίου, Κασσάνδρου, Αγίας Σοφίας, Βενιζέλου, Ι. Δραγούμη, Αριστοτέλους, Αγγελάκη, Εθν. Αμύνης και Λεωφόρου Νίκης). Δρόμοι, πεζόδρομοι και πεζοδρόμια έχουν μετατραπεί σε υπαίθρια πάρκινγκ. Ιδιαίτερα οι πεζόδρομοι, που υποτίθεται πως δημιουργήθηκαν για να γίνει άνετη η προσπέλαση των πεζών στα σημεία της πόλης που είναι απρόσιτα εξαιτίας του κυκλοφοριακού χάους, είναι γεμάτοι από παράνομα σταθμευμένα αυτοκίνητα.

Πού να βρεθεί, λοιπόν, χώρος για τους πεζούς, αυτούς που για να περιμένουν το λεωφορείο πρέπει να βγουν στη μέση του δρόμου, αφού τα αυτοκίνητα έχουν κλείσει τη στάση και τους λεωφορειόδρομους;

Οι αρμόδιοι από την πλευρά τους βλέπουν το πρόβλημα, σηκώνουν όμως ψηλά τα χέρια. Η δημοτική αρχή, αντί να προχωρήσει στη δημιουργία χώρων στάθμευσης, ξεπουλάει και αυτούς που έχει (παράδειγμα, το πάρκινγκ στην Πλ. Ελευθερίας).

Αλλο μεγάλο πρόβλημα είναι και η κατάσταση των αστικών συγκοινωνιών, που προκαλεί μόνιμα πια τις αντιδράσεις πολιτών, αλλά και δημάρχων εναντίον του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (ΟΑΣΘ). Εκτός από το μποτιλιάρισμα στα διάφορα κομβικά σημεία της Θεσσαλονίκης, όπως ο Βαρδάρης, αλλά και στους κεντρικούς δρόμους, που είναι αιτία καθυστέρησης της κυκλοφορίας, από τις αρχές του καλοκαιριού, προστέθηκε και άλλο πρόβλημα, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της ήδη αυξημένης ταλαιπωρίας του επιβατικού κοινού, που επιλέγει τα λεωφορεία του ΟΑΣΘ για της μετακινήσεις του. Ο μικρός αριθμός των λεωφορείων που κυκλοφορούν, αλλά και η μείωση της συχνότητας των δρομολογίων έχουν ως αποτέλεσμα την επιμήκυνση του χρόνου αναμονής στις στάσεις. Ετσι, ενώ πριν οι επιβάτες περίμεναν από 10 - 15 ή, στη χειρότερη περίπτωση, 20 λεπτά, ανάλογα με την περιοχή, εδώ και μήνες, το χρονικό αυτό όριο πολλές φορές φτάνει και ξεπερνά τα 40 λεπτά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται ο αριθμός των επιβατών και να δημιουργείται το αδιαχώρητο στα λεωφορεία. Φυσικό και επόμενο είναι οι εργαζόμενοι στον ΟΑΣΘ να εισπράττουν τα παράπονα και τις γκρίνιες (και όχι πάντα με τον καλύτερο τρόπο) των επιβατών.

Αιτία της άθλιας αυτής κατάστασης είναι η επίμονη άρνηση της διοίκησης του ΟΑΣΘ να προχωρήσει στην πρόσληψη νέων οδηγών για την κάλυψη των 200 και πλέον κενών θέσεων που έχουν δημιουργηθεί από τη συνταξιοδότηση των παλαιότερων. Ετσι, σχεδόν 80 από τα 450 λεωφορεία του στόλου του ΟΑΣΘ έχουν αποσυρθεί από την κυκλοφορία.

Ευθύνες για τη συντήρηση του κυκλοφοριακού προβλήματος έχουν, όμως, και η Τοπική Αυτοδιοίκηση και ο Οργανισμός Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης. Τη μεν πρώτη βαρύνει η ευθύνη της άθλιας κατάστασης των δρόμων, τη δε δεύτερη η προβληματική λειτουργία του δικτύου αποχέτευσης των ομβρίων υδάτων (τα φρεάτια καθαρίζονται το πολύ μια φορά το χρόνο). Ετσι, με την πρώτη δυνατή βροχή οι δρόμοι (π.χ. Εγνατία) μετατρέπονται σε ποτάμια και πολλές φορές είναι αδύνατη η κυκλοφορία ακόμη και των πεζών. Συνολικά, η κατάσταση επιδεινώνεται και από την προβληματική λειτουργία, που παρουσιάζουν οι φωτεινοί σηματοδότες.

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν το κυκλοφοριακό χάος και τα όποια προβλήματα αυτό δημιουργεί, είναι αναπόφευκτο να οξύνεται ή τελικά μπορεί να αμβλυνθεί. Αισιόδοξη είναι η απάντηση που δίνει το μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΕ Κεντρικής Μακεδονίας Κώστας Κατσιάβαλος, ο οποίος, μιλώντας στο "Ρ", ανέφερε ορισμένα από τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν άμεσα: "Πρέπει να προχωρήσει η δημιουργία νέων οδικών αρτηριών, όπως, π.χ., η υποθαλάσσια, που όμως θα πρέπει να συνοδευτεί από παράλληλα έργα στις εξόδους της. Επίσης να δημιουργηθούν χώροι στάθμευσης, ώστε να απελευθερωθεί όλος ο ωφέλιμος χώρος στους δρόμους, να γίνουν έργα βελτίωσης στα οδοστρώματα και να προχωρήσει η αυτοματοποιημένη λειτουργία των σηματοδοτών. Σημαντικό ρόλο θα παίξει η βελτίωση των μέσων μαζικής μεταφοράς με περισσότερα και σύγχρονα οχήματα και αύξηση της συχνότητας των δρομολογίων". Τέλος, ο Κ. Κατσιάβαλος επιμένει ότι μόνη και μακροπρόθεσμη λύση για το κυκλοφοριακό - συγκοινωνιακό πρόβλημα είναι η δημιουργία υπόγειου μετρό.

Αννα ΑΝΑΝΙΑΔΟΥ