"Εχει λυόμενα στην Αθήνα..;". Η ερώτηση του δεκάχρονου αγοριού σε ξαφνιάζει, όμως ο τρόπος που σε κοιτάνε τα μάτια του δεν αφήνει περιθώρια ν' αστειευτείς μαζί του. Και έπειτα συνειδητοποιείς... Καταλαβαίνεις πως η ερώτηση είναι πέρα για πέρα λογική. Καταλαβαίνεις, γιατί αυτό το αγόρι, όπως και εκατοντάδες άλλα παιδιά στην ηλικία του, τέσσερα σχεδόν χρόνια τώρα, συνεχίζουν να ζουν στοιβαγμένα μαζί με τις οικογένειές τους στα κοντέινερ.

Τέσσερα χρόνια, συνεχίζουν να βιώνουν τις συνέπειες του σεισμού που το Μάρτη του 1993 συγκλόνισε τον Πύργο και ολόκληρο το Νομό Ηλείας. Τέσσερα χρόνια μετά, διακόσιες οικογένειες στους τρεις καταυλισμούς συνεχίζουν να πληρώνουν "τα σπασμένα" της εγκληματικής αδιαφορίας των κυβερνήσεων και της πολιτείας.

Πύργος, προσωρινός οικισμός "ΛΕΤΡΙΝΑ",παραμονή Πρωτοχρονιάς του 1997. Μόνο που εδώ επιβεβαιώθηκε, για άλλη μια φορά, πως "ουδέν μονιμότερον του προσωρινού", πολύ περισσότερο όταν βασίζεσαι στις κυβερνητικές εξαγγελίες. Και τέτοιες υπήρξαν άφθονες και για τους σεισμοπαθείς του Πύργου.

"Εδώ, δεν έρχεται κανένας. Ούτε για να μας δώσουν κουράγιο", θα μας πει ο Στάθης Κωτσάκης,φορτοεκφορτωτής. Στο κοντέινερ των 30 τετραγωνικών, ζει η εξαμελής οικογένειά του. Μια σόμπα ξύλου για θέρμανση. Τις προηγούμενες μέρες το κρύο περόνιαζε τα κόκαλα. Οσο για το καλοκαίρι, τα κοντέινερ μετατρέπονται σε πραγματικούς φούρνους.

"Ο νομάρχης τι κάνει; Είμαστε εδώ 117 οικογένειες. Πού είναι οι εργατικές κατοικίες που μας υποσχέθηκαν;", ρωτάνε με επιμονή. Και έπειτα, πολλοί απ' αυτούς δεν έχουν τα απαραίτητα ένσημα, δεν είναι δικαιούχοι ούτε από την Εργατική Εστία. Οχι, βέβαια, γιατί δεν έχουν δουλέψει. Απασχολούνται όμως σε δουλιές περιστασιακές, χωρίς ένσημα. Διπλό το άγχος γι' αυτούς τους οικογενειάρχες. Λείπει όχι μόνο "ένα κεραμίδι" για να βάλουν από κάτω το κεφάλι τους, αλλά και το μεροκάματο.

Η μεγάλη αγωνία τους είναι για τα παιδιά τους. "Πού να διαβάσουν, πού να παίξουν; Το δικό μου μωρό γεννήθηκε μέσα στα λυόμενα και πάσχει από σπαστική βρογχίτιδα", θα μας πει η Κατερίνα.

Αλλά και οι ηλικιωμένοι έχουν τα δικά τους προβλήματα. Η Γεωργία Φωτοπούλου, 63 χρόνων, μητέρα πέντε παιδιών, μας ανοίγει την καρδιά της: "Οταν έγινε ο σεισμός, μπήκαμε σε μια σκηνή που μας έπνιγαν τα νερά. Τώρα πουντιάζουμε μέσα στις λαμαρίνες. Για θέρμανση έχουμε μια σόμπα υγραερίου. Οταν φυσάει, το νερό μπαίνει μέσα στο κοντέινερ. Εχω βρογχικό άσθμα, με μπουκάλα οξυγόνου ζω...".

"Με το σεισμό έπεσε το σπίτι μας, όμως εμείς δεν έχουμε καταθέσεις για να μας δώσουν δάνειο", θα μας πει η κόρη της. Η οργή δε συγκρατιέται πίσω από τα δόντια. "Εχουμε καταθέσει τα χαρτιά μας, στην Τράπεζα της Ελλάδας. Με τη σειρά σου θα πας, μας είπαν. Υποσχέσεις, μόνο αυτές ξέρουν να δίνουν...". Αλλά φαίνεται ότι για τους "μη έχοντες και κατέχοντες", η σειρά αργεί να έρθει. Αλλωστε, ο κρατικός μηχανισμός κινείται με τη γνωστή ταχύτητα της χελώνας. Και αν δε λαδωθεί, τίποτα δε γίνεται. Εχει βουίξει η Ηλεία... Ο κόσμος το έχει τούμπανο... Αλλά οι αρμόδιοι σφυρίζουν κλέφτικα. Οι εποχές αλλάζουν, μαζί και οι κυβερνήσεις, του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, όμως, για τους σεισμοπαθείς και "μη έχοντες" του Πύργου, η άνοιξη δεν έρχεται.

Ορισμένοι έχουν αποδεχτεί τη μοίρα τους. "Δεν ακούγεται η φωνή μας, είμαστε μικροί", είναι η κουβέντα που ακούσαμε πολλές φορές.

Ομως και αυτό εξηγείται: "Οσες φορές διαμαρτυρήθηκα, έμεινα στο δρόμο από δουλιά. Κλείσαν οι πόρτες. Οταν μίλησα, έκανα εφτά μήνες να βρω δουλιά, και έχω τρία παιδιά να θρέψω", καταγγέλλει ο Θοδωρής Κουτσόπουλος.Το τρίτο τους παιδί είναι μόλις δύο μηνών. Από τη μέρα που γεννήθηκε, το τρέχουν στους γιατρούς.

"Ας έρθουν να δουν...". Σ' αυτές τις τέσσερις λέξεις που ξεστομίζει η γυναίκα του η Ελένη, κρύβεται και όλη η πίκρα αυτών των ανθρώπων. "Γιατί δε νοικιάζετε ένα σπίτι;", τολμάμε την ερώτηση. "Πώς να νοικιάσουμε; Πριν το σεισμό, τα νοίκια ήταν σχετικά χαμηλά. Τότε μπορούσαμε. Τώρα κάτω από 80.000 δε βρίσκεις. Και όταν οι δουλιές είναι ελάχιστες, καταλαβαίνεις...".

Ναι καταλαβαίνουμε, όμως αυτό που δεν μπορούμε να καταλάβουμε είναι πώς όλη σχεδόν η κοινωνία του Πύργου, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δημόσιοι και κοινωνικοί φορείς "κατάπιαν" αδιαμαρτύρητα αυτή την κατάσταση. Συμβιβάστηκαν με το γεγονός πως σε μια πόλη 28.000 κατοίκων, διακόσιες οικογένειες, επί το πλείστον πολυμελείς, δηλαδή περίπου χίλιοι συμπολίτες τους, συνεχίζουν να διαβιώνουν στα λαμαρινόκουτα.

Η τετραμελής οικογένεια του Θόδωρου Τζοανόπουλου έχει "βολευτεί" στα 28 τετραγωνικά. Το αγόρι ο Γιώργος πάει στην Α Λυκείου, η Ευγενία στη Γ Γυμνασίου. Το διάβασμα γίνεται στο κρεβάτι. Τι περιμένουν από το νέο έτος; Μα τι άλλο; "Να πάμε στο σπίτι μας...". Σ' ένα σπίτι 65 τετραγωνικών που δεν κατάφεραν να το τελειώσουν ακόμα. "Μας πήραν τα λεφτά με το χαρτοβασίλειο", μας εξήγησε ο Θόδωρος Τζοανόπουλος. Το δάνειο που τους αναλογούσε ήταν 6,5 εκατομμύρια. Απ' αυτά, το ένα εκατομμύριο πήγε για το ΙΚΑ, 700.000 δραχμές για την άδεια. Το γιαπί κόστισε 4 εκατομμύρια και απόμειναν 800.000 για όλα τα υπόλοιπα. Ετσι, πριν μπει η οικογένεια μέσα, τον ερχόμενο Σεπτέμβρη, καλείται να πληρώσει 400.000 δραχμές ως πρώτη δόση.

Μισή κατεψυγμένη γαλοπούλα ήταν η προσφορά του Δήμου για τα Χριστούγεννα. Σ' αυτό εξαντλήθηκε το κοινωνικό έργο του δήμου. Οσο για την κυβέρνηση, το πρόγραμμα που εξάγγειλε ο κ. Λαλιώτης ένα χρόνο μετά τους σεισμούς, για την αποκατάσταση των καταστροφών και την ανάπτυξη της Ηλείας, μπήκε και αυτό στο χρονοντούλαπο της ιστορίας...

Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία, της Υπηρεσίας Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων (ΥΑΣ), από τα 7.460 κατεδαφιστέα σπίτια, έχουν εγκριθεί και χορηγηθεί μόνο 3.242 δάνεια, δηλαδή ούτε τα μισά. Και αυτό βέβαια ήταν αναμενόμενο, τη στιγμή που για ένα σπίτι 120 τετραγωνικών μέτρων το μεγαλύτερο δάνειο ήταν 10 εκατομμύρια. Ετσι, ένας μεγάλος αριθμός πληγέντων δεν εκδήλωσε ούτε καν την επιθυμία να πάρει δάνειο, αφού τα λεφτά δε φτάνουν. Το πρόγραμμα της Εργατικής Εστίας παραπαίει, έχουν κατασκευαστεί μόνο 30 διαμερίσματα για εκατοντάδες δικαιούχους. Οπως μας είπαν στελέχη του Ταμείου Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων, για να διασωθεί το πρόγραμμα, είναι προτιμότερο η Εργατική Εστία να προβεί στην αγορά διαμερισμάτων, αντί να αναλώνεται στην αναζήτηση οικοπέδων και στην οικοδόμηση πολυκατοικιών, όταν μάλιστα στοιχίζουν πιο ακριβά. Για όλα αυτά όμως χρειάζονται χρήματα, χρήματα που δίνονται με το σταγονόμετρο. Ετσι εξηγείται γιατί δεν έχουν γίνει τα έργα υποδομής στο νομό, ή λιμνάζουν σε ημιτελή κατάσταση. Ετσι εξηγείται γιατί το παλιό νοσοκομείο του Πύργου που κρίθηκε διατηρητέο, και χρήζει αναπαλαίωσης, είναι έτοιμο να καταρρεύσει, ενώ το περίφημο κτίριο της Αγοράς - έργο του Τσίλερ - δοκιμάζεται από το χρόνο και την κυβερνητική αδιαφορία, όπως και δεκάδες άλλα νεοκλασικά.

Αν είναι αλήθεια ότι ο Εγκέλαδος δεν έκανε διακρίσεις σε πλούσιους και φτωχούς, άλλο τόσο είναι αλήθεια ότι για τους τελευταίους το χτύπημα ήταν ολοκληρωτικό. Το κοινωνικό χάσμα που υπήρχε, μετά το σεισμό, διευρύνθηκε ακόμα περισσότερο και παραμένει αγιάτρευτο. Οι "έχοντες" χρήματα, αλλά και "προσβάσεις" πορεύτηκαν... Τα κεντρικά σημεία του Πύργου ανοικοδομήθηκαν, αλλά οι καταυλισμοί με τα κοντέινερ παραμένουν, όσο η κυβερνητική πολιτική παραμένει προσανατολισμένη στην εξυπηρέτηση των λίγων. Οσο η άσκηση κοινωνικής πολιτικής θα αφήνεται στις τράπεζες και στα περίφημα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.

Δυστυχώς, και στην περίπτωση αυτή, επιβεβαιώθηκε η προειδοποίηση της ΝΕ Ηλείας του ΚΚΕ, που, εκτός από μια σειρά μέτρων που πρότεινε, σημείωνε πως: "Μόνο η πάλη του λαού μπορεί να φέρει γρήγορο και θετικό αποτέλεσμα. Το πρόβλημά μας σήμερα δεν είναι μόνο "να μάθουμε να ζούμε με τους σεισμούς" όπως λέγεται, αλλά να ζούμε σε σίγουρη αντισεισμική φτηνή κατοικία σε ανθρώπινες πόλεις και χωριά".