Το σχολείο του 2000, σύμφωνα με τον υπουργό Μπερλίγκουερ και την κυβέρνηση Πρόντι, θα βρίσκεται σε συνάρτηση με την επιχείρηση. Ξεπερνάει την οργάνωση του πρωτοβάθμιου μέσου σχολείου (12 - 14 χρόνων) που παρότι χρήζει βελτιώσεων, έχει την αξία να είναι υποχρεωτικό και ανοιχτό σε όλους και αντιπροσωπεύει ένα όργανο μαζικής εκπαίδευσης. Αυτό είναι αλήθεια, στο σχέδιο, βάζει τέλος στη διαίρεση του βασικού σχολείου, του οποίου η υποχρέωση αρχίζει στα 5 χρόνια.

Είναι πολύ μακριά, το εν λόγω σχέδιο, από τους στόχους των κομμουνιστών, αλλά και πολλών ειδικών στην παιδαγωγική: ένα σχολείο βασισμένο σε κύκλους και σε στόχους ζωής, παιδική ηλικία, εφηβεία, νεότητα, με υποχρεωτικό χαρακτήρα από 5 χρόνων μέχρι 16 χρόνων, ένα μοναδικό δευτεροβάθμιο σχολείο μέχρι τα 16 που μετά θα διαρθρώνεται σε κατευθύνσεις με μερικά πειράματα σχολείου - δουλιάς, που θα προβλέπει μία εκπαίδευση πολυπολιτιστική στην προοπτική της μείωσης του ωραρίου χωρίς ταυτόχρονη μείωση του μισθού. Ενας στόχος, συνεπώς, ενός υποκειμένου πλήρους και μόνιμα καταρτισμένου. Η πρόταση για το νέο σχολείο βασίζεται ιδιαίτερα στην ολέθρια συμφωνία για την εργασία, του Σεπτέμβρη του 1996 που υπογράφτηκε από την κυβέρνηση και το ομοσπονδιακό συνδικάτο, αφού το σχέδιο επιμένει στη σχέση σχολείο - επιχείρηση και χαρακτηρίζει το δεύτερο μέρος του σχολείου με τον υποχρεωτικό χαρακτήρα και με ολόκληρη τελική τριετία, σαν σχολείο προσανατολισμού που έχει στόχο την υποταγή του σχολείου στις απαιτήσεις του παραγωγικού συστήματος και της αγοράς εργασίας, αγνοώντας ότι το δημόσιο σχολείο, το οποίο πληρώνεται απ' όλους δεν μπορεί να χρησιμεύει στον καταρτισμό εργατικού δυναμικού. Αλλά με την ιδιοποίηση του σχολείου ανασχεδιάζεται ένα πρότυπο κοινωνίας στην οποία όλα είναι υποταγμένα στην παγκοσμιοποίηση των αγορών, στην οποία οι άνδρες και οι γυναίκες θεωρούνται εμπορεύματα ανταλλαγής για ένα σύστημα εργασίας προσωρινό και ευλύγιστο και τότε το σχολείο παίρνει τον χαρακτήρα της επιχείρησης.

Το σχολείο, από την εποχή των κυβερνήσεων Αμάτο και Τσιάμπι, υπήρξε στόχος μέσω των προϋπολογισμών όλο και μεγαλυτέρων περικοπών και τώρα, με την αντιμεταρρύθμιση Μπερλίγκουερ, η κυβέρνηση Πρόντι χωρίς να της στοιχίζει τίποτα, δίνει ένα όλο και μικρότερο τμήμα των δημοσίων δαπανών στα σχολεία προβλέποντας περικοπές σχολικών τάξεων, άνοδο του αριθμού μαθητών κατά τάξη. Η Ιταλική Δημοκρατία ενδιαφέρεται όλο και λιγότερο για το σχολείο, παραχωρώντας αυτονομία στον καθένα για να φροντίσει οικονομικά τον εαυτό του, αλλά θα δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος: όλο και λιγότερα κονδύλια, όλο και λιγότερες ικανότητες ανάπτυξης του εκπαιδευτικού ρόλου. Από την άλλη πλευρά: όλο και μεγαλύτερος χώρος στα ιδιωτικάσχολεία γι' αυτούς που πρόκειται να είναι οι μελλοντικοί ηγέτες, με κεφάλαια των επιχειρήσεων, που συνεπώς θα καθορίζουν τα προγράμματα. Ακριβώς γι' αυτό το ιδιωτικό σχολείο που χρηματοδοτείται από το κράτος, εισάγει την αντίληψη μιας κοινωνίας βασισμένης στην ανισότητα, στην ιεραρχία, διαιρεί τοποθετώντας τους μεν ενάντια στους δε, καθιερώνοντας μία συνταγματική υποχρέωση και μέσα από αυτήν. Το Σύνταγμα που γεννήθηκε από την Αντίσταση είναι στο άρθρο 33 σαφέστατο: οι ιδιώτες είναι ελεύθεροι να ιδρύουν νέα σχολεία, αλλά χωρίς επιβάρυνση του κράτους. Στην Ιταλία, για να φτάσουμε στους δείκτες του Μάαστριχτ, το κοινωνικό κράτος διαλύεται κομμάτικομμάτι, κοινωνική πρόνοια, υγεία, αμοιβές και συντάξεις. Ωστόσο, η κυβέρνηση της "Ελιάς" προβλέπει την παραχώρηση οικονομικών ενισχύσεων στα ιδιωτικά ιδρύματα επειδή τίθεται θέμα ποιότητας, κοινωνικής επιλογής και ιδεολογικής συμβατότητας.

Οι εκπαιδευτικοί με 35 χρόνια προϋπηρεσίας φεύγουν από ένα σχολείο που θα διαιρεί την κατηγορία σε εκπαιδευτικούς ειδικευμένους στην οργάνωση και στον διδακτικό επιμορφωτικό και χρηματοδοτικό προγραμματισμό, που θα έχουν συνεπώς διευθυντικές λειτουργίες στηρίζοντας τον επικεφαλής του ιδρύματος. Προτείνεται και πάλι ακριβώς στα σχολεία ο τεϊλοριστικός καταμερισμός εργασίας (εκπαιδευτικοί προγραμματιστές, εκπαιδευτικοί εκτελεστές) αλλά στη ζημιά προστίθεται και ο εμπαιγμός και οι μισθοί παραμένουν οι πιο χαμηλοί στην Ευρώπη.

Ροσάνα Μοντεκιάνι (Εθνική Πολιτική Επιτροπή του Κόμματος της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης)