ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ -

Η διαμάχη που ξέσπασε μεταξύ ιχθυεμπόρων και παραγωγών με αφορμή τη δημιουργία δεύτερης ιχθυαγοράς στη Δ. Θεσσαλονίκη έφερε στην επιφάνεια την αθέατη πλευρά της εμπορίας των ψαριών, που μόνιμα έχει θύματα τον καταναλωτή και τον μικρό παραγωγό. Το κύκλωμα διάθεσης παραμένει σε λίγα χέρια που ρυθμίζουν τις τιμές του προϊόντος και θησαυρίζουν, ενώ το ψάρι φτάνει να πουλιέται στην τριπλάσια τιμή από αυτή που τη δίνει ο παραγωγός στον έμπορο. Παράλληλα, οι προσπάθειες που γίνονται για εξυγίανση του κυκλώματος σκοντάφτουν σε πολύ μεγάλα συμφέροντα. Και σ' όλα αυτά το κράτος και οι υπηρεσίες του λάμπουν διά της απουσίας τους. Τριάντα πέντε μεσάζοντες ελέγχουν τη διακίνηση των ψαριών στη Θεσσαλονίκη αποτελώντας ισχυρή οικονομική και πολιτική δύναμη. Το αποτέλεσμα είναι στη χώρα, που η θάλασσα αποτελεί στοιχείο της ζωής και του πολιτισμού των κατοίκων της, οι περισσότεροι Ελληνες να "τρώνε" τα ψάρια μόνο με τα μάτια. Παράλληλα, η υπεραλίευση οδηγεί στην εξαφάνιση ειδών και στον περιορισμό ποσοτήτων που φθάνουν στην αγορά με συνέπεια ο στυγνός νόμος της προσφοράς και της ζήτησης να κάνει το προϊόν ακόμη πιο απλησίαστο.

Από το καλοκαίρι του '95 και μετά τις αντιδράσεις των ιχθυεμπόρων η ιχθυαγορά έφυγε από το λιμάνι και άρχισε να λειτουργεί στη Μηχανιώνα σε σύγχρονες εγκαταστάσεις, που στοίχισαν μέχρι σήμερα 3 δισ. δρχ. Το υπουργείο Γεωργίας, όμως, σχεδιάζει τη δημιουργία δεύτερης ιχθυαγοράς στη Μενεμένη, τη διαχείριση της οποίας διεκδικεί η νομαρχία Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Δήμο Μενεμένης. Οι ιχθυέμποροι υποστηρίζουν ότι στη Μηχανιώνα θα πρέπει να λειτουργεί μόνο η ιχθυόσκαλα και ότι η ιχθυαγορά δε θα πρέπει να είναι τόσο μακριά από τη Θεσσαλονίκη, γιατί τα προϊόντα επιβαρύνονται οικονομικά.

"Αν φύγει η ιχθυαγορά θα αχρηστευτεί και ο θεσμός της ιχθυόσκαλας", πιστεύει ο αντιδήμαρχος της Μηχανιώνας. Οι ιχθυέμποροι δε θέλουν να είναι η ιχθυαγορά στη Μηχανιώνα, γιατί εδώ βρίσκονται κάτω από το μάτι του παραγωγού. Να σημειωθεί ότι στην πόλη μας υπάρχει ο μεγαλύτερος αλιευτικός στόλος στην Ελλάδα και από εδώ τροφοδοτείται με νωπά αλιεύματα κατά 80% η ιχθυαγορά της Θεσσαλονίκης". Πολλοί στη Μηχανιώνα έχουν τη γνώμη ότι οι ιχθυέμποροι θα υποχρεώσουν τους παραγωγούς να πηγαίνουν τα αλιεύματά τους στην ιχθυαγορά της Μενεμένης και στο τέλος οι δεύτεροι θα υποκύψουν στις πιέσεις, γιατί το ψάρι είναι ευπαθές προϊόν.

Στη Μηχανιώνα, αν και ξοδεύτηκαν 3 δισ. για να γίνει μία σύγχρονη ιχθυόσκαλα αυτή σκόπιμα υπολειτουργεί, κάτι που υπαγορεύουν, φαίνεται, τα μεγάλα συμφέροντα. Εδώ που υποτίθεται θα υπήρχε μεγαλύτερη διαφάνεια στην εμπορία των ψαριών συνεχίζει να υπάρχει το παλιό καθεστώς που επικρατούσε στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. "Ούτε η ΕΤΑΝΑΛ (φορέας διαχείρισης ιχθυαγορών), ούτε το υπουργείο, αλλά ούτε και οι παραγωγοί είναι έτοιμοι να εφαρμόσουν το νέο καθεστώς", λέει ο πρόεδρος του σωματείου αλιεργατών Θ. Κλούρης."Οι παραγωγοί πρέπει πρώτα να εκσυγχρονιστούν και ύστερα να αρχίσει η διαδικασία δημοπράτησης", συμπληρώνει. "Με τον εκσυγχρονισμό εννοούμε ότι π. χ. θα πρέπει να κάνουν το διαχωρισμό ως προς την ποιότητα των ψαριών που παραδίδουν για δημοπράτηση". Υπάρχει, όμως, και μια άλλη πτυχή. "Οι έμποροι θέλουν να φύγουν από τη Μηχανιώνα, επειδή στον ειδικό χώρο δημοπρατηρίου θα λειτουργεί ηλεκτρονικό σύστημα δημοπράτησης των ψαριών και έτσι δε θα μπορούν να φοροδιαφεύγουν με την ίδια ευκολία που το κάνουν σήμερα", μας δηλώνουν αλιεργάτες. Από την πλευρά των υπαλλήλων της ΕΤΑΝΑΛ υποστηρίζεται, πως "καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες κάποιων πραγμάτων που καταλήγουν στην εξαπάτηση του καταναλωτή με το όλο σύστημα εμπορίας που υπάρχει". Με την υπάρχουσα δομή πώλησης, υποστηρίζουν, δε διασφαλίζεται ο καταναλωτής από άποψη ποιότητας του προϊόντος. "Μόνο οι ιχθυολόγοι ξέρουν τι τρώνε", λένε χαρακτηριστικά. "Ο έλεγχος δεν είναι ουσιαστικός, καμία κτηνιατρική ή αστυιατρική υπηρεσία δε βγαίνει να βεβαιώσει την ποιότητα των ψαριών", λέει ο πρόεδρος του σωματείου αλιεργατών. "Τα μισά ψάρια στην ιχθυαγορά είναι εισαγωγής, στην πορεία όμως "βαφτίζονται" ελληνικά", προσθέτει.

Οι νόμοι και τα διατάγματα στο χώρο αυτό υπάρχουν για να καταπατούνται. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ιχθυαγοράς Μηχανιώνας το 70% των ποσοτήτων του γαύρου δεν περνάει από τις ιχθυόσκαλες της χώρας. Η υπεραλίευση οδηγεί στην εξαφάνιση πολλών ειδών. Παρ' όλα αυτά, ενώ η αλίευση της σαρδέλας ορισμένους μήνες απαγορεύεται, αυτή πωλείται ανοιχτά στις ιχθυόσκαλες κάτω από την ανοχή των αρχών. Επίσης, αν και πέντε μέρες το μήνα πρέπει τα γρι γρι να σταματούν για προστασία, αυτό από τους περισσότερους ιδιοκτήτες των καϊκιών δεν τηρείται.

Λάκης ΝΙΚΟΛΑΟΥ