Η παράδοση της Αρχαίας Ελλάδας, όπου παράλληλα με τους αθλητικούς αγώνες οργανώνονταν διαγωνισμοί τέχνης, επηρέασε θετικάτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες. "Ο αθλητισμός είναι μέσον πολιτισμού κι η τέχνη πρέπει να συνυπάρχει με τον αθλητισμό" σύμφωνα με τον Πιερ Ντε Κουμπερτέν, ο οποίος στις 23 Μάη 1906 οργάνωσε στο Παρίσι σύσκεψη με θέμα "τέχνες - γράμματα - αθλητισμός". Ο Γάλλος οραματιστής, υπογραμμίζοντας ότι "οι τέχνες και τα γράμματα μπορούν να συμμετάσχουν στην τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων, με στόχο να ωφελήσουν και να εξευγενίσουν τα αθλήματα", πρότεινε στην ομιλία του την καθιέρωση πέντε διαγωνισμών ανά τετραετία: αρχιτεκτονικής, γλυπτικής, ζωγραφικής, μουσικής και φιλολογίας, με ανέκδοτα έργα εμπνευσμένα από τον αθλητισμό.

Οι διαγωνισμοί επρόκειτο να αρχίσουν το 1908 στο Λονδίνο. Η αδυναμία των διοργανωτών να ανταποκριθούν στις ανάγκες, μετέθεσαν την έναρξη για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1912 στη Στοκχόλμη.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ: Οι διαγωνισμοί αναφέρονταν σε σχέδια κατασκευής αθλητικών σταδίων. Κορυφαία εργασία, που τιμήθηκε με χρυσό μετάλλιο πολεοδομίας, του Γερμανού Βέρνερ Μαρτς το 1936 με θέμα το στάδιο του Βερολίνου. Το δεύτερο βραβείο αρχιτεκτονικής στον ίδιο διαγωνισμό κέρδισε ο Αμερικανός Τσαρλ Λι με το σχέδιό του "το ναυτικό πάρκο του Μπρούκλιν".

ΓΛΥΠΤΙΚΗ: Οι διαγωνισμοί διεξήχθησαν ανελλιπώς από το 1912 έως το 1948. Το 1924 το πρώτο βραβείο κέρδισε ο Ελληνας Κωνσταντίνος Δημητριάδης για το άγαλμα με την ονομασία "ο δισκοβόλος".

ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ: Στη Στοκχόλμη νικητής αναδείχτηκε ο Ιταλός Πελεγκρίνι με τρεις μετόπες, με τον τίτλο "χειμερινά σπορ". Μέχρι το 1928 οι διαγωνισμοί ήταν ελεύθεροι. Εκτοτε δημιουργήθηκαν τρεις υποομάδες. α) Ελαιογραφίες κλασικού τύπου. β) Υδατογραφίες και σχέδια. γ) Εργα γραφικής τέχνης. Τελευταίος νικητής το 1948 ο Γάλλος χαράκτης Α. Ντεκαρί με χαλκογραφία υπό τον τίτλο "κολυμβητήριο".

ΜΟΥΣΙΚΗ: Ο Ολυμπιακός ύμνος τον οποίο έγραψε ο Κ. Παλαμάς και συνέθεσε ο Σπ. Σαμάρας το 1895, είναι το κορυφαίο μουσικό αθλητικό έργο όλων των εποχών. Το μουσικό βραβείο το 1912 κατέκτησε ο Ιταλός Ρ. Μπαρτελεμί που συνέθεσε το "Θριαμβευτικό ολυμπιακό εμβατήριο". Τα 1924, 1928 και 1932 δεν απονεμήθηκε κανένα βραβείο, όπως και το 1948 στο Λονδίνο. Ενδιάμεσα το 1936 με το χρυσό βραβείο τιμήθηκε ο Γερμανός Ρ. Χόφερ, για το χορωδιακό του έργο "ο ολυμπιακός όρκος". Να σημειώσουμε ότι για λογαριασμό της Ολυμπιάδας του 1992 στη Βαρκελώνη ο Μίκης Θεοδωράκης συνέθεσε το "Κάντο Ολίμπικο".

ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ: Στη Στοκχόλμη το χρυσό μετάλλιο δόθηκε στο Γάλλο Ζορζ Χόροντ και στον Γερμανό Μάρτιν Εσμπαχ για το έργο τους "Ωδή στα Σπορ". Στην πραγματικότητα πίσω από τα δύο ψευδώνυμα κρύβονταν ο ίδιος ο Πιερ Ντε Κουμπερτέν. Οι λόγοι που δε χρησιμοποίησε το όνομά του, εκτιμάται ότι έχουν να κάνουν με τη σεμνότητα που διέκρινε το χαρακτήρα του. Κατ' άλλους επέλεξε τα ονόματα από δύο "εχθρικά" τότε κράτη, θέλοντας να εκφράσει την ανησυχία του για τις καμπάνες πολέμου που ηχούσαν ήδη στη γηραιά ήπειρο.

Από το 1948 για λόγους που έχουν να κάνουν με τις δυσκολίες στη συγκρότηση ορχηστρών, στη μεταφορά των γλυπτών, αλλά και εξαιτίας ενός πνεύματος εκσυγχρονισμού, οι διαγωνισμοί καταργήθηκαν. Οι οργανωτικές επιτροπές του Ελσίνκι και της Μελβούρνης, προτίμησαν να διοργανώσουν εκθέσεις έργων τέχνης και επιδείξεις μπαλέτων. Το 1960 οι Ιταλοί έδωσαν ένα μορφωτικό τόνο στους αγώνες, χρησιμοποιώντας για ορισμένους ολυμπιακούς διαγωνισμούς το αρχιτεκτονικό πλαίσιο των ρωμαϊκών μνημείων. Το 1964 οι Ιάπωνες πέτυχαν να ενθουσιάσουν με την αρχιτεκτονική των ολυμπιακών τους εγκαταστάσεων, με κορυφαίο το κολυμβητήριο, το οποίο χαρακτηρίστηκε "πραγματικός αθλητικός Καθεδρικός Ναός". Από το 1968 στο Μεξικό καθιερώνεται το πολιτιστικό πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων, με στόχο την προπαγάνδιση των ολυμπιακών ιδεών, της φιλίας, της ισότητας, της ειρηνικής συνύπαρξης, τη συνεργασία των λαών και τη γνωριμία των αθλητών και τουριστών με την πολιτιστική ζωή της χώρας που οργανώνει τους αγώνες.

Τα περισσότερα από τα έργα που εμπνεύστηκαν καλλιτέχνες από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, βρίσκονται συγκεντρωμένα στο Μουσείο της ΔΟΕ στη Λωζάνη.