"Η αυτοκρατορία αντεπιτίθεται"! Αν σας θυμίζει κάτι ο τίτλος, σίγουρα η πρώτη σκέψη έχει να κάνει με κινηματογραφική ταινία. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, όμως, η φράση αυτή έχει πάρει ένα πολύ συγκεκριμένο νόημα τους τελευταίους μήνες. Αναφέρεται στην επανεμφάνιση ρατσιστικών οργανώσεων και ιδιαίτερα της Κου Κλουξ Κλαν, καθώς και στη σωρεία εμπρησμών κατά εκκλησιών των μαύρων ενοριών του Νότου.

Η συχνότητα των εμπρηστικών επιθέσεων στις Νότιες Πολιτείες των ΗΠΑ δεν αφήνει πια περιθώρια στους ιθύνοντες να μιλούν για "ατυχήματα" ή για "μεμονωμένα περιστατικά". Η έλλειψη αποδείξεων ύπαρξης ευρύτερης σύνδεσης των περιστατικών δεν είναι καθησυχαστική, αφού καθιστά ακόμα δυσκολότερη την ανεύρεση των ενόχων και το κλείσιμο της υπόθεσης.

Ο ρατσισμός αναβιώνει στις ΗΠΑ, σχολιάζουν οι πολιτικοί αναλυτές. Μάλλον δεν πέθανε ποτέ και απλώς μεταλλάχτηκε, θα μπορούσαμε να προσθέσουμε. Η Κου Κλουξ Κλαν δεν έπαψε, ουσιαστικά, να υπάρχει ποτέ. Οσο για τα ιδεολογήματά της, είναι κάπως προσαρμοσμένα στην εποχή, καθώς αφορούν πλέον και τους μετανάστες από την Κεντρική και Λατινική Αμερική.

Τι υποστηρίζουν όλοι αυτοί οι κύριοι που αυτοαποκαλούνται "Λόρδοι του Χάους" και άλλα συναφή, και υποστηρίζουν ότι υπερασπίζονται την "Τιμή και την Περηφάνια"; Αυτοπροβάλλονται ως δίκαιοι κριτές της κοινωνίας των ΗΠΑ, που διαβρώνεται, λένε, ολοένα και περισσότερο από τη μαύρη φυλή κατά κύριο λόγο και - κατά δεύτερο - από όλους τους υπόλοιπους. Διακηρύττουν ότι επιθυμούν την κοινωνική ισότητα των φυλών, ότι η μαύρη φυλή καταπιέζει τη λευκή στις ΗΠΑ (!), ότι οι έγχρωμοι, επικαλούμενοι και εκμεταλλευόμενοι το παρελθόν, καλύπτουν τις περισσότερες εργασιακές θέσεις, καρπώνονται την ευτυχία των λευκών χωρίς να τους αξίζει, και με δύο λόγια, έχουν γίνει εκμεταλλευτές παίζοντας το ρόλο του "θύματος".

Τη στιγμή που τα κηρύγματα αυτά βλέπουν το φως της δημοσιότητας, πληθαίνουν καθημερινά τα κρούσματα ρατσιστικής βίας, καθώς και τα εγκλήματα με ρατσιστικό κίνητρο. Αν και τα επίσημα ομοσπονδιακά ποσοστά δεν είναι ενδεικτικά της έντασης, υπολογίζεται ότι περίπου 40.000 εγκλήματα ετησίως έχουν ρατσιστικές ρίζες και καλύπτουν το 60% του συνόλου των ποινικών αδικημάτων. Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι η ευθύνη μοιράζεται σε μαύρους και λευκούς, κάτι που δείχνει ακόμα περισσότερο το χάσμα που συνεχίζει να διχάζει την αμερικανική κοινωνία.

Στο σημείο αυτό, θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί, ποια είναι, τελικά, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ρατσιστικής έκφρασης του σήμερα. Το πλέον ανησυχητικό, όπως υποστηρίζει ο καθηγητής εγκληματολογίας, Μπράιαν Λεβίν,είναι ότι οι ρατσιστές είναι άνθρωποι καθημερινοί, είναι "τα παιδιά της διπλανής πόρτας", είναι οι γείτονές μας, είναι "κλασικοί εκπρόσωποι του μέσου όρου της κοινωνίας του σήμερα". Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η 5μελής συμμορία των "Λόρδων του Χάους", που εξαρθρώθηκε πριν από μερικούς μήνες. Οι "Λόρδοι του Χάους" κατηγορούνται για κλοπή, ένοπλη ληστεία και για τη δολοφονία ενός καθηγητή μέσης εκπαίδευσης, που είχε ανακαλύψει το σχέδιό τους να μεταμφιεστούν σε ήρωες του Ντίσνεϊ και να δολοφονήσουν όσους έγχρωμους έβρισκαν στο δρόμο τους. Συνελήφθησαν μία μέρα πριν πραγματοποιήσουν το σχέδιό τους και άφησαν άφωνη την κοινωνία του Ορλάντο. Γιατί; Γιατί "οι Λόρδοι του Χάους" δεν είχαν ποτέ δημιουργήσει πρόβλημα, αλλά αντίθετα ήταν υποδειγματικοί, αποτελούσαν παράδειγμα προς μίμηση για τους συντοπίτες τους και, όπως ομολογεί ο διευθυντής του σχολείου τους, "έκαναν όλα αυτά που ο κάθε γονιός θέλει να κάνει το παιδί του". Συνεπώς, δικαιώνεται ο καθηγητής Λεβίν, που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου υποστηρίζοντας ότι - δυστυχώς - οι ρατσιστές δεν είναι περιθωριακοί, αλλά εκφράζουν μια διάχυτη κοινωνική νοοτροπία.

Ισως γι' αυτόν ακριβώς το λόγο υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη τέτοιων εγκλημάτων. Σύμφωνα με μια πρόχειρη κατάταξη των ομοσπονδιακών αστυνομικών αρχών, το 60% των ρατσιστικών εγκλημάτων διαπράττεται από νεαρά άτομα, που δεν ανήκουν σε καμία σχετική οργάνωση, και άξαφνα βρίσκουν ιδιαίτερα διασκεδαστικό να βάλουν φωτιά σε μια εκκλησία μαύρων ή να επιτεθούν σε κάποιο συμπολίτη τους διαφορετικής φυλής. Το 35% των ρατσιστικών εγκλημάτων διαπράττεται από άτομα, που πάλι δεν ανήκουν σε κάποια σχετική οργάνωση, αλλά "αυτοβαφτίζονται" υπερασπιστές "των παραδόσεων και των αξιών" και μόλις το 5% διαπράττεται από μέλη ρατσιστικών οργανώσεων. Αλλωστε, επανειλημμένως, οι απανταχού ηγέτες της Κου Κλουξ Κλαν και άλλων παρομοίων σχημάτων (οι οποίοι συντηρούν όπως και παλιότερα τα αξιώματά τους όπως "μεγάλος δράκος των Χριστιανών Ιπποτών" κλπ.) σπεύδουν να τονίσουν ότι οι ίδιοι ουδέποτε έχουν δώσει εντολή για βίαιες πράξεις. Βέβαια, δεν απαντούν στο σχόλιο ότι όλοι αυτοί οι νεαροί, που κάποια στιγμή ένιωσαν την ανάγκη να κάνουν μια ηρωική πράξη για την "περηφάνια και την τιμή", παρακινήθηκαν έντονα και δέχτηκαν τις συμβουλές τους.

Ακριβώς η διάχυση του ρατσισμού ως υποβόσκουσα κοινωνική νοοτροπία, που ενσταλάζεται εμμέσως στις ψυχές και στην αντίληψη ακόμη και των μικρών παιδιών, κάνει, πιθανώς, το φαινόμενο πολύ πιο επικίνδυνο και ανησυχητικό από ό,τι εκτιμήθηκε στο παρελθόν. Οι εκκλήσεις της εκάστοτε αμερικανικής κυβέρνησης για ειρηνική συνύπαρξη και αρμονία δεν μπορούν παρά να πέφτουν στο κενό, για μια κοινωνία και ένα πολιτειακό σύστημα, που φαίνεται πλέον σήμερα πιο ξεκάθαρα από ποτέ, ότι ποτέ δεν απαλλάχτηκε ουσιαστικά από το ρατσισμό. Η εντυπωσιακή επανεμφάνιση της Κου Κλουξ Κλαν, με τις άσπρες στολές και τις τελετές της, δεν μπορεί παρά να προκαλεί ανατριχίλα. Οι διαβεβαιώσεις περί ήρεμης αντιπαράθεσης δεν πείθουν, ιδιαίτερα μετά τα πρόσφατα περιστατικά. Ο ρατσισμός δεν έπαψε ποτέ να υφίσταται στη "χώρα της ελευθερίας και των ισότιμων ευκαιριών" και τώρα εκφράζεται και πάλι αρχέγονα μέσα από τη φωτιά και το θάνατο. Το αμερικανικό όνειρο έχει γίνει εφιάλτης. Οι μαύρες κοινότητες του Νότου ανταπαντούν με το ίδιο το σύνθημα της Κου Κλουξ Κλαν: "Εάν είναι εδώ για να μείνουν, το ίδιο ακριβώς θα κάνουμε και εμείς"!

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ