Τη "θανατική καταδίκη" του 61χρονου αμερικανικού κράτους κοινωνικής πρόνοιας υπέγραψε πριν λίγες ημέρες ο Πρόεδρος Κλίντον έχοντας υπόψη του, τόσο ο ίδιος όσο και εκατομμύρια Αμερικανοί, ένα πράγμα ως σίγουρο: την αβεβαιότητα. Οι νέες ρυθμίσεις, οι οποίες είναι αναμφιβόλως ρεπουμπλικανικής έμπνευσης, αλλά υιοθετήθηκαν από τον Αμερικανό Πρόεδρο για λόγους καθαρά προεκλογικούς, δεν κατακερματίζουν μόνον το κράτος πρόνοιας, αλλά θα στιγματίσουν τις ζωές εκατομμυρίων ενήλικων και ανήλικων, σε μία εποχή όπου η αβεβαιότητα είναι το σχεδόν μόνιμο χαρακτηριστικό του τομέα της εργασιακής απασχόλησης.

Το πολιτικό στίγμα του "πνεύματος" του νόμου διαφαίνεται από την ονομασία του, καθώς αποκαλείται "Νόμος προσωπικής υπευθυνότητας καιεργασιακής ευκαιρίας". Ιδού, λοιπόν, μερικά από τα νευραλγικά στοιχεία του νόμου που ψηφίστηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων με 328 ψήφους υπέρ και 101 κατά, και φέρει ήδη τη "βούλα" του Προέδρου Κλίντον:

• Τα επιδόματα κοινωνικής πρόνοιας, τα οποία πριν δίνονταν χωρίς χρονικούς περιορισμούς, έχουν πλέον διάρκεια "ζωής" πέντε χρόνων. Αυτό σημαίνει ότι κάθε Αμερικανός που μένει άνεργος ή είναι δικαιούχος των επιδομάτων κοινωνικής πρόνοιας μπορεί να είναι αποδέκτης αυτών των κονδυλίων συνολικά μόνον για πέντε χρόνια μέσα στη διάρκεια της ζωής του. Από κει και πέρα... "ας πρόσεχε"!
• Ο "αρχηγός της οικογένειας" (σ.σ. προφανώς οι νομοθέτες αναφέρονται στην περίπτωση που εργάζεται μόνον ο ένας από τους δύο γονείς) που παίρνει επιδόματα κράτους κοινωνικής πρόνοιας έχει την υποχρέωση να βρει δουλιά το πολύ μέσα σε δύο χρόνια από την ημερομηνία που θα μείνει άνεργος. Ειδάλλως θα χάσει τα επιδόματα. Εξαιρούνται μόνον οι γυναίκες - αρχηγοί της οικογένειας, οι οποίες δεν έχουν τρίτο πρόσωπο να τις βοηθήσει στη φροντίδα των παιδιών, εφόσον η ηλικία των τελευταίων δεν ξεπερνά τα 11 χρόνια.
• Οι πολιτείες έχουν κάθε νόμιμο δικαίωμα να αρνηθούν τις κοινωνικές υπηρεσίες τους σε ανήλικες εγκυμονούσες! Επίσης, μπορούν να αρνηθούν τις υπηρεσίες τους σε πρόσωπα που έχουν διαπράξει οποιοδήποτε αδίκημα, με εξαίρεση τις εγκυμονούσες ή ενήλικες που συμμετέχουν σε προγράμματα απεξάρτησης από τα ναρκωτικά.
• Οι εγκυμονούσες που αρνούνται να κάνουν γνωστή στις δημόσιες υπηρεσίες την πατρότητα του παιδιού τους, μπορεί να χάσουν το 25% των χρημάτων που θα τους καταβληθούν ως επίδομα κοινωνικής πρόνοιας.
• Οι υπηρεσίες του κράτους κοινωνικής πρόνοιας θα παρέχονται σε μετανάστες μόνον όταν θα έχουν εξασφαλίσει επίσημα την αμερικανική υπηκοότητα.
• Το οικονομικό κόστος των προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας δεν το έχουν πλέον οι ομοσπονδιακές αρχές, αλλά μετατοπίζεται στις πλάτες των κυβερνητών των πολιτειών. Για παράδειγμα, σε περίπτωση που τα προγράμματα κοινωνικών υπηρεσιών ξεπεράσουν τον προϋπολογισμό της πολιτείας, οι ομοσπονδιακές αρχές δε "συμπληρώνουν" τα "κενά" (όπως έκαναν στο παρελθόν) αλλά πολύ απλά... δηλώνουν αδύναμες να βοηθήσουν, λόγω έλλειψης ρευστών!

Ολες οι παραπάνω διατάξεις του νόμου "Προσωπικής Υπευθυνότητας" είναι χαρακτηριστικές του τρόπου με τον οποίο οι συντηρητικοί Αμερικανοί πολιτικοί (Ρεπουμπλικάνοι αλλά και Δημοκρατικοί) λειτουργούν χωρίς να σκέπτονται τις πραγματικές ανάγκες και τα προβλήματα του μέσου Αμερικανού εργαζόμενου ή άνεργου. Πολλά από τα 328 μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων, που προσυπέγραψαν το περιεχόμενο του νόμου "περί προσωπικής ευθύνης και εργασιακής ευκαιρίας", έπραξαν ό,τι έπραξαν, είτε υποκινούμενοι από τα λόμπι των εύλογων συμφερόντων του κυρίαρχου κεφαλαίου είτε και από την απλή παρόρμηση προκαταλήψεων, που θέλουν τους άνεργους και άστεγους να είναι άξιοι της τύχης τους, δήθεν εξαιτίας της τεμπελιάς και της ανευθυνότητάς τους. Αλλοι, πάλι, επικαλέστηκαν ακόμη και τη "Χριστιανική Ηθική" για να τσεκουρέψουν μέχρι θανάτου το πάλαι ποτέ κράτος πρόνοιας. Υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι με την άρνηση των κοινωνικών υπηρεσιών σε ανύπαντρες και ανήλικες μητέρες θα επιστρέψουν οι Αμερικανοί στους "παλιούς καλούς" θεσμούς της οικογένειας και της εργασίας!

Ορισμένοι προέβαλαν ως βασικό επιχείρημα ότι η περικοπή των κοινωνικών κονδυλίων και η μετατόπιση του βάρους της κοινωνικής πρόνοιας από τις ομοσπονδιακές αρχές στις πλάτες των πολιτειών θα "εξυπηρετήσει" τον "ιερό" σκοπό που ακούει στο όνομα της συρρίκνωσης των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού. Η μπακαλίστικη λογική των υποστηριχτών αυτού του επιχειρήματος βγάζει μάτι από μερικά αριθμητικά στοιχεία που συνοδεύουν το νόμο:

- Με το συγκεκριμένο νόμο υποστηρίζεται ότι θα αποταμιευτούν 55 εκατομμύρια δολάρια μέσα στα πέντε επόμενα χρόνια.

- Με την άρνηση των κοινωνικών υπηρεσιών στους ξένους μετανάστες, που δεν έχουν πάρει επίσημα την αμερικανική υπηκοότητα (κάτι που δεν μπορούν να πετύχουν χωρίς να μείνουν τουλάχιστον για πέντε χρόνια στις ΗΠΑ!) εκτιμάται ότι θα "αποταμιευτούν" άλλα 18.000.000 δολάρια. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των χρημάτων θα συγκεντρωθεί από τον τερματισμό της παροχής κουπονιών διατροφής σε ξένους μετανάστες (πρόκειται για τα περίφημα "food stamps").

Ετσι, λοιπόν, τα μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων, ψήφισαν ένα νόμο που ουσιαστικά κάνει στάχτη το μέχρι πρότινος κράτος πρόνοιας που λειτουργούσε ως δίχτυ ασφαλείας για εκατομμύρια Αμερικανούς και ξένους μετανάστες από το 1935, οπότε ο Πρόεδρος Φράνγκλιν Ρούσβελτ υπέγραψε το Νέο Συμβόλαιο (γνωστό ως "New Deal") για τη σύσταση του κράτους κοινωνικής πρόνοιας.

Μετά από όλα αυτά, οι απαισιόδοξες σκέψεις για ένα μάλλον μελανό και ταραχώδες μέλλον της αμερικανικής κοινωνίας παύουν να είναι σενάρια "επιστημονικής" φαντασίας. Ιδίως εάν κανείς συλλογιστεί ότι μέχρι σήμερα πάνω από 26.000.000 Αμερικανοί ήταν οι άμεσοι αποδέχτες των κουπονιών διατροφής από τις τοπικές υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας, ότι άλλα 13.000.000 φτωχοί οικογενειάρχες εξαρτιώνταν άμεσα από τα επιδόματα για την επιβίωση της φαμίλιας τους, ενώ 6.000.000 άλλοι, κυρίως ηλικιωμένοι ή άτομα με ειδικές ανάγκες, ήταν αποδέχτες ειδικής οικονομικής βοήθειας! Οι περισσότεροι και πιο άτυχοι απ' αυτούς κινδυνεύουν να μείνουν κυριολεκτικά στο δρόμο και να επιβιώσουν σε μία κοινωνία που, όπως πολλές άλλες, ταλανίζεται από τους γνωστούς εφιάλτες της φτώχειας, της κοινωνικής αναλγησίας, του ρατσισμού, της ανεργίας, της εγκληματικότητας, των ναρκωτικών.

Το πάλαι ποτέ αμερικανικό κράτος κοινωνικής πρόνοιας δεν ήταν από τα καλύτερα. Ηταν όμως ένα κάποιο δίχτυ ασφαλείας που προστάτευε τρόπον τινά εκατομμύρια εργαζόμενους και άνεργους. Το κράτος πρόνοιας απεβίωσε. Οσονούπω διασκορπίζονται στον αέρα και οι στάχτες του, ενώ μέσα στα επόμενα 10-20 χρόνια θα διαπιστώσουμε, και μακάρι να διαψευστούμε, ότι αυτό το επικίνδυνο πείραμα με το κράτος αντι- κοινωνικής πρόνοιας θα ταράξει συθέμελα και βίαια την αμερικανική κοινωνία...

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ