Στη χώρα μας, μετά την ένταξή της στην ΕΟΚ (σήμερα Ευρωπαϊκή Ενωση) και με ιδιαίτερη οξύτητα τα τελευταία χρόνια, παρατηρούμε μια όλο και μεγαλύτερη καθυστέρηση στις παραγωγικές μας δομές, ενώ ταυτόχρονα και στις υπηρεσίες δε βλέπουμε να αναπτύσσονται σύγχρονες υπηρεσίες, απαραίτητες για τις ανάγκες του λαού μας. Ετσι, διαπιστώνουμε δραστική μείωση της βιομηχανίας μας (και σε εργαζόμενους και σε όγκο παραγωγής), εγκατάλειψη της γης από σημαντικό ποσοστό αγροτών, μείωση της βιοτεχνικής παραγωγής και γενικότερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, επικίνδυνη τάση μείωσης του τουρισμού με ταυτόχρονη απομύζησή του από τους διεθνείς "τουρ - οπερέιτορς", μη αξιοποίηση σε υπηρεσίες και εφαρμογές υψηλής τεχνολογίας του μεγάλου ανθρώπινου επιστημονικού δυναμικού της χώρας μας.

Η εκάστοτε κυβέρνηση (είτε ΠΑΣΟΚ, είτε ΝΔ) μας έχει συνηθίσει να διαφημίζει ότι σε αντιστάθμισμα όλων αυτών των άσχημων εξελίξεων, έχουμε τα "μεγάλα έργα", που με τη χρηματοδότησή τους από την ΕΕ, θα αναβαθμίσουν την οικονομία μας και θα μπάσουν, όπως λένε, την Ελλάδα στην οικογένεια των αναπτυγμένων χωρών της Ευρώπης. Εκτός από το ΚΚΕ, τα κόμματα που βρίσκονται στην αντιπολίτευση, είτε συμφωνούν και ψηφίζουν στη Βουλή τις σχετικές συμβάσεις, είτε διαφωνούν με επιμέρους επιλογές της κυβέρνησης, υπηρετώντας συνήθως κάποια μεγάλα πολυεθνικά συμφέροντα, που χάνουν τη δουλιά από άλλο μεγάλο ανταγωνιστή τους.

Ας δούμε όμως τι σχέση έχει με την πραγματικότητα ο παραπάνω ισχυρισμός των κυβερνήσεων για τα "μεγάλα έργα".

Κατ' αρχήν πρέπει να σημειώσουμε ότι η επιλογή των "μεγάλων έργων" και η έγκρισή τους από τις Βρυξέλλες, βασίζεται κύρια στην εκτίμηση της χρησιμότητάς τους, με κριτήρια ωφελιμότητας για την ΕΕ και όχι εθνικά κριτήρια. Αυτό δεν το λέμε εμείς, αλλά καθορίζεται και στα περιβόητα Πακέτα Ντελόρ. Αλλωστε η ίδια η ζωή το επαληθεύει. Για παράδειγμα, αναλογικά τα έργα στα νησιά του Αιγαίου έχουν πολύ μικρότερο βάρος από έργα που εξυπηρετούν τη διακίνηση προϊόντων της Δυτικής Ευρώπης προς χώρες της Μέσης Ανατολής ή των Βαλκανίων και του Εύξεινου Πόντου. Ετσι, ακόμα κι αν η όλη μελέτη και εκτέλεση των έργων είναι τέλεια, δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντα της χώρας μας σε μεγάλο βαθμό.

Ταυτόχρονα, έχουμε επιλογές έργων που δεν εξυπηρετούν τις ανάγκες της χώρας, αλλά προωθούνται γιατί το απαιτούν τα μεγάλα πολυεθνικά μονοπώλια και τα αντίστοιχα ιμπεριαλιστικά κέντρα της ΕΕ. Εχουμε π.χ. το αεροδρόμιο των Σπάτων, που και περιβαλλοντικά είναι ανεπίτρεπτο, αλλά και δεν είναι απαραίτητο, αφού τα τελευταία χρόνια η αύξηση της κυκλοφορίας στο Ελληνικό δεν είναι ουσιαστική (κι έτσι μπορούσε να αναβληθεί η κατασκευή του αεροδρομίου), αλλά και με ελάχιστα κεφάλαια η ανάδοχος εταιρία θα μας ρουφάει τεράστια εισοδήματα από την εκμετάλλευση του νέου αεροδρομίου.

Παρόμοια χαρακτηριστικά έχει και το έργο Ρίου - Αντιρρίου, που επιπλέον σχεδιάστηκε χωρίς πρόβλεψη για μελλοντική διέλευση σιδηροδρομικής γραμμής, που θα μπορούσε να διευκολύνει την ανάπτυξη της Ηπείρου.

Αντίθετα, έργα που αποτελούν το θεμέλιο λίθο για ανάπτυξη ολόκληρων περιοχών, που όμως δεν εντάσσονται στα συμφέροντα των πολυεθνικών της ΕΕ, είτε απαγορεύονται, είτε καθυστερούνται με διάφορες δικαιολογίες από το Διευθυντήριο των Βρυξελλών. Τέτοιο έργο είναι, για παράδειγμα, η εκτροπή του Αχελώου, που ουσιαστικά μετά 15 περίπου χρόνια δεν έχει ξεκινήσει. Η τυχόν αναγγελία της ανάθεσης της σήραγγας εκτροπής, μόνο προεκλογικές σκοπιμότητες θα εξυπηρετεί, αφού αποτελεί ελάχιστο μέρος του όλου έργου (και μάλιστα μειωμένου μεγέθους), αλλά και τίποτα δεν αποκλείει την εμπλοκή της σε διαδικασίες νομικές, που μπορεί στη συνέχεια να ακυρώσουν την ανάθεση.

Ο τρόπος δημοπράτησης και γενικά εκτέλεσης των "μεγάλων έργων", υποτάσσεται στις απαιτήσεις των μεγάλων εργολαβικών εταιριών και μάλιστα πολλών ξένων πολυεθνικών. Ετσι, ο τρόπος δημοπράτησης, μελέτη - κατασκευή, διευκολύνει τη συμμετοχή μόνο μεγάλων εταιριών, ενώ ταυτόχρονα υποβαθμίζει την ποιότητα του έργου, αφού κριτήριο της μελέτης δεν είναι η μακροπρόθεσμη ποιότητά του, αλλά το μέγιστο κέρδος του μεγαλοεργολάβου. Βλέπουμε ακόμα ότι όλο και σε μεγαλύτερο βαθμό υποχωρεί η συμμετοχή ελληνικών εταιριών, ενώ αυξάνει η ανάληψη έργων από πολυεθνικά μονοπώλια (βλέπε Σπάτα, Ρίο - Αντίρριο, μετρό κλπ.). Η όλη εικόνα συμπληρώνεται από την υπερεκμετάλλευση που κάνουν οι μεγάλες εργολαβικές εταιρίες στους ξένους εργάτες, με αποτέλεσμα τόσο την εξαθλίωσή τους, όσο και τη δημιουργία ανεργίας και χαμηλού μεροκάματου στη χώρα μας.

Μεγάλης σημασίας παράγοντας για τη στασιμότητα και γενικότερα την αντιαναπτυξιακή πορεία της χώρας μας, είναι η κατανομή των κονδυλίων των Πακέτων Ντελόρ ανάμεσα σε "μεγάλα έργα" και παραγωγικές μονάδες. Βλέπουμε, δηλαδή, ότι τη "μερίδα του λέοντος" την απορροφούν τα "μεγάλα έργα", ενώ οι ενισχύσεις για παραγωγικές μονάδες είναι πολύ μικρό ποσοστό του συνόλου. Θα μπορούσε να ρωτηθούμε: "καλά, δε χρειάζονται υποδομές, μεγάλα έργα"; Ασφαλώς και χρειάζονται, όμως πρέπει παράλληλα να υπάρχει και παραγωγική ανάπτυξη. Ας μην ξεχνάμε ότι οι παραγωγικές μονάδες μπορούν μετά την κατασκευή τους να λειτουργούν και να αποδίδουν νέους πόρους για την ανάπτυξη της χώρας. Αντίθετα, τα "μεγάλα έργα" (μάλιστα ορισμένα από αυτά πολύ πιο έντονα) μετά την κατασκευή διευκολύνουν ορισμένες δραστηριότητες (π.χ. μεταφορές), όμως πολύ λίγο συνεισφέρουν στη συγκέντρωση νέων πόρων για παραπέρα ανάπτυξη. Γίνεται φανερό ότι η επιλογή των "μεγάλων έργων" οφείλεται στο ότι αυτό εξυπηρετεί το μεγάλο πολυεθνικό κεφάλαιο της ΕΕ.

Από την εικόνα που δώσαμε γίνεται φανερό ότι τα "μεγάλα έργα" στην Ελλάδα δεν είναι πανάκεια, όπως ισχυρίζονται οι θιασώτες του Μάαστριχτ, αλλά γίνονται με κριτήρια εξυπηρέτησης των μεγάλων μονοπωλίων της ΕΕ και των ιμπεριαλιστικών της κέντρων, προωθώντας μάλιστα την ακόμα μεγαλύτερη υποτέλεια και εξάρτηση της χώρας μας από τις Βρυξέλλες.

Και στον τομέα αυτό, λοιπόν, χρειάζεται να δράσει το αντιμονοπωλιακό αντιιμπεριαλιστικό δημοκρατικό μέτωπο, ώστε να ανατραπούν οι αρνητικές επιλογές των Βρυξελλών. Αλλά για να δημιουργηθεί αυτό το μέτωπο, είναι αναγκαία η μεγάλη ενίσχυση του ΚΚΕ στις εκλογές της 22 Σεπτέμβρη.

Νίκος ΜΠΑΤΙΣΤΑΤΟΣ

Μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υποψήφιος βουλευτής του Κόμματος στην Α Αθήνας

Ο τρόπος δημοπράτησης και γενικά εκτέλεσης των "μεγάλων έργων", υποτάσσεται στις απαιτήσεις των μεγάλων εργολαβικών εταιριών και μάλιστα πολλών ξένων πολυεθνικών. Ετσι, ο τρόπος δημοπράτησης, μελέτη - κατασκευή, διευκολύνει τη συμμετοχή μόνο μεγάλων εταιριών, ενώ ταυτόχρονα υποβαθμίζει την ποιότητα του έργου