Οι κυβερνήσεις, οι πρόεδροι και γενικώς τα τρέχοντα πολιτικά πρόσωπα αλλάζουν κατά καιρούς σε όλες τις χώρες. Αυτό που φαίνεται ότι έχει διαχρονική αξία και διάρκεια, ανεξαρτήτως χώρας και κυβέρνησης, είναι οι μυστικές υπηρεσίες και ιδίως ο τομέας παρακολούθησης των, κατά τα άλλα, ελευθέρων και ανεξαρτήτων πολιτών.

Καμία έκπληξη δεν προκάλεσε το άνοιγμα των αρχείων και των φακέλων της Υπηρεσίας Γενικών Πληροφοριών, πριν από μερικές μέρες, στη γαλλική πρωτεύουσα. Το υπουργείο Εσωτερικών, στο οποίο ανήκει η συγκεκριμένη υπηρεσία, δεν έκανε κανένα σχόλιο για το θέμα, ούτε καν για τα γνωστά και φημισμένα ονόματα που συγκαταλέγονται ανάμεσα στους πολίτες, που έχουν παρακολουθηθεί, κατά καιρούς, από τις αρχές του αιώνα έως σήμερα. Αυτό που, ίσως, φανεί σε κάποιον ιδιαίτερα περίεργο είναι ότι η αποκάλυψη των φακέλων δεν αναστάτωσε κανέναν, αφού, όπως φάνηκε, όλοι ήξεραν τις δραστηριότητες των "Γενικών Πληροφοριών".

Αν κάτι παρουσιάζει ενδιαφέρον στην όλη υπόθεση δεν είναι η παρακολούθηση πολιτών ως τακτική του συγκεκριμένου πολιτικοκοινωνικού συστήματος, αλλά ο τρόπος με τον οποίο οι εκάστοτε υπηρέτες "της τάξης και της ασφάλειας της χώρας" αντιλαμβάνονται την "επικίνδυνη συμπεριφορά". Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία που περιέχονται στους φακέλους των γνωστών ηθοποιών Σιμόν Σινιορέ και Υβ Μοντάν, του φιλοσόφου Ζαν Πολ Σαρτρ και της συγγραφέως Σιμόν ντε Μποβουάρ.

"Στους κινηματογραφικούς κύκλους δίνει την εντύπωση ότι έχει επαφές με το Κομμουνιστικό Κόμμα", γράφει χαρακτηριστικά ο φάκελος της Σινιορέ με ημερομηνία 1952, ενώ το 1957 συμπληρώνεται ότι η ηθοποιός είναι συνδρομητής της εφημερίδας "Λιμπερασιόν", η οποία "έχει τάσεις αριστερίστικες με μαοϊστική κατεύθυνση". Ως ιδιαίτερα χαρακτηριστικό της "επικινδυνότητας" της Σιμόν Σινιορέ, ο υπεύθυνος παρακολούθησής της αναφέρει το γεγονός ότι "σε όλες τις ταινίες ενσαρκώνει γυναίκες φιλελεύθερες, "εύκολες" και "ελαφρές", γνωρίσματα που, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, έχει και στην ιδιοσυγκρασία της εκτός οθόνης"!

Ανάλογες παρατηρήσεις και περιγραφές συγκεντρώνει και το πρόσωπο του Υβ Μοντάν. "Παρακολουθώντας μια θεατρική παράσταση, ο Υβ Μοντάν άφησε να εννοηθεί ξεκάθαρα, μιλώντας σε γνωστούς του, ότι είναι ενάντια στο σχέδιο Μάρσαλ", σημειώνεται στο φάκελο του ηθοποιού με ημερομηνία 1952, ενώ και στην περίπτωσή του θεωρείται ιδιαίτερα επιβαρυντικό το γεγονός ότι "έχει αδυναμία στο γυναικείο φύλο".

Ενας, όμως, από τους ανθρώπους που "ταλαιπώρησε" αφάνταστα την Υπηρεσία Γενικών Πληροφοριών και ανάγκασε τους υπαλλήλους της να ασχολούνται επί χρόνια μαζί του ήταν ο γνωστός φιλόσοφος και συγγραφέας Ζαν Πολ Σαρτρ. Μάλιστα, θα μπορούσε κανείς να πει ότι, αν η σπουδαιότητα ενός δημιουργού κρίνεται από τις σελίδες που του έχουν αφιερώσει οι μυστικές υπηρεσίες, τότε, αναμφιβόλως, ο Σαρτρ συγκαταλέγεται στους πλέον σημαντικούς συγγραφείς του αιώνα, αφού περισσότερες από 500 σελίδες, βάρους 1 κιλού, και με την ένδειξη "άκρως εμπιστευτικό", αφιερώνονται στο άτομό του.

Η παρακολούθησή του έχει, ήδη, ξεκινήσει από το 1945, όταν εκδίδεται το πρώτο του βιβλίο "Μοντέρνοι καιροί", το οποίο δεν κρίνεται ανησυχητικό, "αν και έχει κάποιες τάσεις αντικομφορμισμού που καθιστούν αναγκαία την παρακολούθηση της πορείας του". Οι φιλοσοφικές αναζητήσεις του Σαρτρ "πονοκεφαλιάζουν" τη γαλλική Ασφάλεια, καθώς ο εκάστοτε άτυχος αστυνομικός αναγκάζεται να εξηγήσει μέσα σε ελάχιστες γραμμές τη φιλοσοφία των Κίκεργκάαρντ και Χάιντεγκερ, των οποίων ούτε το όνομα δεν έχει καταφέρει να γράψει σωστά. Συνεχίζοντας το ψυχογράφημα του συγγραφέα, ο υπεύθυνος αστυνομικός τον χαρακτηρίζει "παραπεταμένο από τους υγιείς πνευματικούς κύκλους της Γαλλίας, καθώς τα έργα του είναι γεμάτα από "σκουπίδια" και η συμπεριφορά του είναι ιδιαίτερα περίεργη, αφού διακατέχεται από "κακή πίστη" και προσπαθεί να περιφρονεί και να κριτικάρει αρνητικά τα πάντα και τους πάντες "εξαιτίας της κακής του πίστης" και της προσπάθειάς του να "απελευθερωθεί" από αυτήν".

Επιπλέον, ο Σαρτρ κρίνεται ως ανήθικος, καθώς "δε βάζει όρια στο αλκοόλ και συχνάζει σε μέρη υπόγεια, όπου βρίσκονται πολλοί νέοι με ασυνήθιστη αμφίεση και όπου συνήθως επικρατεί περίεργο κλίμα". Το πλέον γελοίο της υπόθεσης Σαρτρ, όπως παρουσιάζεται στα αρχεία της Υπηρεσίας Γενικών Πληροφοριών, είναι ότι πολλά από τα στοιχεία που αναφέρονται στις συνήθειές του, στα μέρη που σύχναζε, στις δραστηριότητές του κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής, αλλά και στις προσωπικές του στιγμές με την Σιμόν ντε Μποβουάρ, είναι παντελώς αναληθή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η παράγραφος που αναφέρει ότι "προς το τέλος της γερμανικής κατοχής ο Σαρτρ έγινε μέλος του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, όμως διαγράφηκε λίγο αργότερα εξαιτίας των "λογοτεχνικών αναρχικών του τάσεων" και από τότε θεωρείται "ύποπτος" από το Κομμουνιστικό Κόμμα". Είναι γνωστό ότι ο υπαρξιστής Σαρτρ ουδέποτε υπήρξε μέλος του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, απλώς συνεργάστηκε κάποια στιγμή, πολύ αργότερα από τότε που χρονολογείται στα αρχεία των Γενικών Πληροφοριών. Στον "άκρως απόρρητο" φάκελο εμπεριέχονται ακόμα αποσπάσματα λόγων του δημοσίων ή προσωπικών, αλλά ακόμα και οι αριθμοί των τραπεζικών του λογαριασμών, οι μετακινήσεις του και άλλες λεπτομέρειες της προσωπικής του ζωής.

Χωρίς καμία αμφιβολία, το άνοιγμα των αρχείων των Γενικών Πληροφοριών δεν έφερε στο φως της δημοσιότητας κάτι άγνωστο στη λαϊκή κοινή γνώμη, όχι μόνο της Γαλλίας αλλά και πολλών άλλων χωρών. Είναι σαφές ότι η τήρηση της καθεστηκυίας και κυρίαρχης τάξης και η διασφάλιση των συμφερόντων της είναι δομικό στοιχείο του υπάρχοντος κοινωνικοπολιτικού συστήματος και της διαιώνισής του. Κατά συνέπεια, οι απανταχού υπηρεσίες Γενικών Πληροφοριών και ποικίλων άλλων συμπαθών δραστηριοτήτων είναι απαραίτητες προϋποθέσεις και στυλοβάτες μιας, κατά τα φαινόμενα, ελεύθερης κοινωνίας, όπου ο κάθε πολίτης είναι ανεξάρτητος και η προσωπικότητά του σεβαστή. Παρ' όλα αυτά, βέβαια, οι έννοιες αυτές μετατρέπονται σε αναλώσιμες αξίες στα χέρια του εκάστοτε "χωροφύλακα", που αναλαμβάνει, για το καλό και την πρόοδο του συνόλου φυσικά, να κρίνει, να αξιολογεί και να κατακρίνει (με βάση τα κριτήρια των λίγων και εκλεκτών πάντα) την προσωπική ζωή, τις επιλογές και την αξιοπρέπεια των συνανθρώπων του, είτε είναι ο Σαρτρ είτε είναι ο οποιοσδήποτε ανώνυμος άλλος πολίτης. Είναι δυνατόν να μην αναρωτιέται κανείς, λοιπόν, "ποιος επιτέλους θα μας φυλάξει από τους φύλακες";

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ