Επειδή στην εξωτερική πολιτική δεν υπάρχουν "μαγικές κινήσεις" απαιτεί μεγαλύτερη προσοχή η προσπάθεια ερμηνείας της θεαματικής μεταβολής του κλίματος που επικρατεί στις ελληνοαλβανικές σχέσεις, μετά την επίσκεψη του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών Κάρολου Παπούλια στα Τίρανα. Αλλωστε, παρόμοιο ήταν το κλίμα που δημιουργήθηκε και κατά την προηγούμενη επίσκεψη του Κ. Παπούλια στα Τίρανα, το Νοέμβρη του 1993...

Και τότε οι προσδοκίες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και τη βελτίωση των ελληνοαλβανικών σχέσεων ήταν μεγάλες. Οι εξελίξεις όμως τις διέψευσαν, κατά τρόπο τραγικό, στο αλβανικό στρατιωτικό φυλάκιο της Επισκοπής,από όπου ξεκίνησε μια πορεία η οποία οδήγησε τις ελληνοαλβανικές σχέσεις στο ναδίρ.

Σήμερα, μετά την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών την περασμένη Δευτέρα στα Τίρανα, χρειάζεται μεγάλη προσοχή στη διατύπωση αισιόδοξων απόψεων για την πορεία των σχέσεων των δύο χωρών. Πάνω απ' όλα απαιτείται, η ελληνική κυβέρνηση να διδαχθεί από το αμέσως προηγούμενο διάστημα και να μην επαναλάβει τα ίδια λάθη. Απαιτείται να γίνει αντιληπτό, πως η θεαματική στροφή των Τιράνων οφείλεται στη συγκυρία η οποία δεν πρέπει να μείνει ανεκμετάλλευτη.

Δεν υπάρχει κανένα σημάδι που να οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η αλβανική κυβέρνηση έχει εγκαταλείψει την πολιτική που αποσκοπεί στον αφελληνισμό των μειονοτικών περιοχών. Απλώς, οι συγκεκριμένες πολιτικές δυνάμεις που βρίσκονται στην εξουσία στα Τίρανα, είναι υποχρεωμένες να αναδιπλωθούν, προκειμένου να αντιμετωπίσουν εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις. Ο αλβανικός λαός, σε άθλια οικονομική κατάσταση γνωρίζει πολύ καλά ότι ένταση στις ελληνοαλβανικές σχέσεις σημαίνει μεγαλύτερη οικονομική δυσχέρεια και η αλβανική κυβέρνηση πρέπει να πάρει σοβαρά υπόψη της τις διαθέσεις και την κατάσταση της αλβανικής κοινωνίας, αφού σε ένα χρόνο θα διεξαχθούν εκλογές. Σοβαρά υπόψη της, πρέπει να πάρει η κυβέρνηση των Τιράνων και τις υποδείξεις της Ουάσιγκτον, η οποία απαιτεί απόλυτη ηρεμία στο Βαλκανικό Νότο, καθώς το ενδεχόμενο ενός σερβοκροατικού πολέμου είναι σοβαρότατο. Τις παραμέτρους αυτές, έλαβε σοβαρά υπόψη της η αλβανική κυβέρνηση και δε δίστασε, υποδεχόμενη τον Ελληνα υπουργό Εξωτερικών στα Τίρανα, να αναδιπλωθεί. Αλλωστε, η περίοδος της έντασης πρόσφερε στην πολιτική των ακραίων εθνικιστικών κύκλων των Τιράνων την ικανοποίηση της ερήμωσης των ελληνικών μειονοτικών περιοχών στη Νότιο Αλβανία. Ερήμωση η οποία ξεκίνησε με την υπεροπτική και μυωοπική πολιτική της κυβέρνησης της ΝΔ και του τότε υπουργού Εξωτερικών Αντ. Σαμαρά.

Ισως οι ρυθμοί αφελληνισμού των μειονοτικών περιοχών, να προβλημάτισαν και τους γνωστούς "υπερπατριωτικούς κύκλους" στην Ελλάδα, στους οποίους ασφαλώς έχουν κοινοποιηθεί οι απαιτήσεις της Ουάσιγκτον για απόλυτη ηρεμία στο Βαλκανικό Νότο. Αυτός είναι πιθανότατα και ο λόγος που ο γνωστός"πατριώτης" Γκατζογιάννης έχει "αλλάξει απόψεις" όπως θέλουν να πιστεύουν και να υποστηρίζουν πολύ καλά ενημερωμένες πηγές στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών.

Είναι όμως φανερό, ότι η αλλαγή απόψεων, ας μας επιτραπεί η προσωποποίηση, του Γκατζογιάννη, είναι συγκυριακή, όπως συγκυριακή είναι και η εγκατάλειψη των επιδιώξεων, σε βάρος της ελληνικής μειονότητας, των αλβανικών σοβινιστικών κύκλων που εξακολουθούν να έχουν το πάνω χέρι στην Αλβανία.

Παρ' όλα αυτά, η συγκυρία είναι ευνοϊκή για την ολοκλήρωση της προσπάθειας αποκατάστασης των ελληνοαλβανικών σχέσεων και το κλειδί αυτής της προσπάθειας βρίσκεται στα χέρια της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία οφείλει να το χρησιμοποιήσει όσο δυνατό γρηγορότερα, υλοποιώντας τις υποσχέσεις και ικανοποιώντας τις υποχρεώσεις που έχει απέναντι στη γειτονική χώρα.

Δημήτρης ΜΗΛΑΚΑΣ