Είναι σαφές πως οι πιέσεις για τη διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος, πρώτα και κύρια από την Ουάσιγκτον, θα ενταθούν και θα φτάσουν στο αποκορύφωμά τους, όσο πλησιάζει το καλοκαίρι. Σαφές είναι επίσης ότι η "λύση" που προωθείται δεν είναι δίκαιη και πιθανότατα ούτε βιώσιμη.

Σύμφωνα με τις υποδείξεις της Ουάσιγκτον, αυτό που σήμερα αναζητείται είναι ο τρόπος για τη δημιουργία ενός Ομόσπονδου Διζωνικού Κυπριακού κράτους. Με άλλα λόγια, δηλαδή, η υφιστάμενη διαπραγματευτική βάση αναζητά ένα συμβιβασμό μεταξύ των δυο κοινοτήτων του νησιού, εξισώνοντάς τες πλήρως, έστω κι αν τα τουρκικά στρατεύματα εξακολουθούν να κατέχουν το βόρειο τμήμα του νησιού.

Μέσα από αυτή τη λογική, το Κυπριακό έχει πάψει να αποτελεί διεθνές πρόβλημα εισβολής και κατοχής τμήματος ανεξάρτητου κράτους από ξένα στρατεύματα.Τη λογική αυτή μάλιστα αποδέχτηκαν έμπρακτα οι κυβερνήσεις Αθήνας και Λευκωσίας με δύο ενέργειές τους: Πρώτα,με την υιοθέτηση του νέου αμυντικού δόγματος που εντάσσει στους αμυντικούς σχεδιασμούς της Ελλάδας μόνο - προφανώς - τη Νότια Κύπρο, αναγνωρίζοντας εμμέσως πλην σαφώς τη συνοριακή γραμμή που έχει επιβάλει με τα όπλα ο Αττίλας. Και δεύτερο, με την αποδοχή της τελωνειακής σύνδεσης της Τουρκίας με την ΕΕ, δίχως προηγουμένως να αποχωρήσουν τα στρατεύματα κατοχής από τη Β. Κύπρο.

Οι δύο αυτές επιλογές της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής σκιαγραφούν τη νέα λογική και τακτική που υιοθετούν πλέον Αθήνα και Λευκωσία, οι οποίες εμφανίζονται να αποδέχονται τα τετελεσμένα που δημιούργησε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο και να αναζητούν "λύση" υπό τους όρους που δημιουργούν αυτά τα τετελεσμένα.

Είναι προφανές ότι μια τέτοιου είδους στροφή οφείλεται, πρώτα και κύρια, στη συγκυρία. Η μονοκρατορία των ΗΠΑ στον πλανήτη έχει τη δυνατότητα να απαιτήσει "λύσεις" σε περιφερειακά προβλήματα, που θέτουν σε κίνδυνο την "αμερικανική ειρήνη". Ενα τέτοιο πρόβλημα αποτελούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις που για να εξομαλυνθούν απαιτείται "λύση" στο Κυπριακό.

Αθήνα και Λευκωσία, όπως φαίνεται, δεν είναι σε θέση να αμφισβητήσουν τη "λογική" του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, που απαιτεί την εύρυθμη λειτουργία της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ. Ετσι, λοιπόν, για την ελληνική κυβέρνηση το Κυπριακό έπαψε ήδη να αποτελεί το ανάχωμα που απορροφούσε τις πιέσεις για τη διευθέτηση των ελληνοτουρκικών "προβλημάτων", όπως απέδειξε η συμμόρφωση της Αθήνας με την προώθηση των τουρκοκοινοτικών σχέσεων. Ωστόσο, η ελληνική και η κυπριακή κυβέρνηση έχουν την ανάγκη να δικαιολογήσουν και να "νομιμοποιήσουν" τις επιλογές τους. Κυρίως, να επιμερίσουν τις ευθύνες που θα αναζητηθούν, όταν θα είναι πλέον σαφές πως η υπόθεση της Κύπρου "χάθηκε".

Τις ανάγκες αυτές των κυβερνήσεων Ελλάδας και Κύπρου, σαν πρώτο βήμα, καλείται να καλύψει η συνεδρίαση της 4ης Μάη στην Αθήνα του Εθνικού Συμβουλίου, που απαρτίζουν τα κόμματα της Κύπρου, υπό την προεδρία του πρωθυπουργού Α. Παπανδρέου,ο οποίος θέλοντας και μη αναγκάστηκε να αποδεχτεί το αίτημα του Προέδρου Γλ. Κληρίδη.Προφανώς, ο Γλ. Κληρίδης, έμπειρος πολιτικός όπως είναι, δεν είναι διατεθειμένος να καταβάλει το κόστος της λύσης και επιθυμεί να υπογραμμίσει μέσα από αυτή τη συνεδρίαση τον πλήρη συντονισμό Αθήνας και Λευκωσίας.

Πέρα από τις εντυπώσεις που καλείται να δημιουργήσει η συνεδρίαση στις 4 Μάη, πιθανότατα θα υιοθετήσει και κάποιο κείμενο, στο οποίο θα επαναλαμβάνονται οι "πάγιες" ελληνικές θέσεις, με τέτοιο μάλιστα τρόπο που να υπονομεύει τη διαδικασία επίλυσης του προβλήματος στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.

Οι λεονταρισμοί αυτού του είδους, όπως επίσης και το δόγμα του ενιαίου αμυντικού χώρου, δεν αποτελούν μόνο τις απαραίτητες για εσωτερική κατανάλωση κινήσεις. Είναι κάτι περισσότερο. Αποτελούν τα μηνύματα της ελληνικής πλευράς, με τα οποία σηματοδοτεί τις νέες θέσεις της: Η αναζήτηση, δηλαδή, της λύσης στο κυπριακό πρόβλημα, μπορεί να κινηθεί και έξω από το πλαίσιο του ΟΗΕ (για παράδειγμα στην ΕΕ). Επίσης το κομμάτι της Κύπρου που θα "επιδικαστεί" στην ελληνοκυπριακή πλευρά θα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την Ελλάδα, η οποία αναλαμβάνει να το καλύψει αμυντικά. Οι νέες θέσεις της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής για το Κυπριακό εκφράστηκαν άλλωστε εμπράκτως, από την άρση του ελληνικού "βέτο" για την τελωνειακή σύνδεση ΕΕ - Τουρκίας, με αντάλλαγμα την έναρξη διαπραγματεύσεων ένταξης της Κύπρου στην Κοινότητα.

Το "σενάριο", λοιπόν, που θέλει τη νομιμοποίηση της διχοτόμησης της Κύπρου και την ανάδειξη στη διεθνή σκηνή ενός τουρκοκυπριακού κράτους που σε πρώτη φάση τουλάχιστο θα συναποτελέσει με την ελληνοκυπριακή κοινότητα το Κυπριακό Ομόσπονδο κράτος, βαίνει προς υλοποίηση. Παράγοντες του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών θεωρούν αυτή την εξέλιξη βέβαιη στο εγγύς μέλλον και πρώτο βήμα πριν την εμφάνιση δύο ξεχωριστών κρατιδίων στο νησί της Κύπρου, που πιθανότατα θα αναζητήσουν την "ασφάλεια" στις μητροπόλεις τους, Ελλάδα και Τουρκία.

Πριν από αυτό όμως, Αθήνα και Λευκωσία επιβάλλεται να δείξουν πως διαπραγματεύονται σκληρά για να εξασφαλίσουν, τελικά, μερικά ακόμη στρέμματα από την κατεχόμενη Κύπρο, τα οποία και θα εμφανίσουν ως "μεγάλη επιτυχία". Πάνω απ' όλα όμως, επιβάλλεται Αθήνα και Λευκωσία να εμφανίζονται απολύτως συντονισμένες, καθώς το κόστος της πολιτικής που ακολουθούν είναι τεράστιο και οι πλάτες τους πολύ μικρές για να το σηκώσουν.

Δημήτρης ΜΗΛΑΚΑΣ