Το βιβλίο είναι βασικό στοιχείο του πολιτισμού και η καλλιτεχνική βιβλιοδεσία είναι η τέχνη που το ομορφαίνει, το συντηρεί και του προσδίδει μια μακρότερη χρονική διάρκεια. Τη βιβλιοδεσία, την τέχνη που υπηρέτησε το βιβλίο σε όλη την πορεία της πολυκύμαντης ιστορίας του από τους λίγους και εκλεκτούς στους πολλούς, είχε σαν θέμα της η έκθεση που πραγματοποιήθηκε στη "Στοά του βιβλίου". Διοργανωτές, οι Φίλοι της Βιβλιοδετικής Τέχνης Ελλάδας,ένα σωματείο που δημιουργήθηκε πριν ενάμισι περίπου χρόνο στη χώρα μας, με σκοπό να κάνει πλατιά γνωστή την τέχνη της χειροποίητης βιβλιοδεσίας, να καλλιεργήσει το ενδιαφέρον για το βιβλίο γενικότερα και να αντιπροτείνει την πολυτιμότητα της προσωπικής δημιουργίας στην ομοιομορφία της σύγχρονης μαζικοποίησης του πολιτισμού.

Οπως μας λέει η πρόεδρος του ελληνικού σωματείου της ΑRΑ Βασιλική Δούση, "σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν αξιόλογοι καλλιτέχνες που καλύπτουν όλη την γκάμα της βιβλιοδετικής τέχνης, παραδοσιακή, σύγχρονη και μοντέρνα, και είναι τόσο ικανοί, ώστε η Παγκόσμια Οργάνωση Φίλων της Βιβλιοδετικής Τέχνης(ARA), που δημιουργήθηκε στη Γαλλία το 1982 από τον Μαρσέλ Γκαριγκού,συμπεριέλαβε τη χώρα μας, τον Μάιο του 1996, ως το 5ο επίσημο μέλος της".

- Πότε και με ποιους στόχους ξεκίνησε τη λειτουργία της η ένωσή σας;

- "Στην ευρωπαϊκή ήπειρο η βιβλιοδεσία ξεκίνησε από την Ελλάδα, για να κυριολεκτούμε, από το Βυζάντιο. Υπήρχαν πάντα άξιοι βιβλιοδέτες που μάθαιναν την τέχνη από πατέρα σε γιο και από τεχνίτη σε τεχνίτη. Το 1985 η βιβλιοδεσία πήρε νέα πνοή στη χώρα μας με τη λειτουργία της σχολής βιβλιοδεσίας του ΕΟΜΜΕΧ.Ηταν εργαστήρι βιβλιοδεσίας τέχνης και δίδασκαν τρεις σημαντικοί άνθρωποι του βιβλίου: Ο Ανδρέας Γανιάρης την ιστορία του βιβλίου και της βιβλιοδεσίας, η Φρόσω Γανιάρη την τεχνική της βιβλιοδεσίας και ο Γιώργης Βαρλάμος το σχέδιο και την αισθητική του βιβλίου. Κατ' αρχήν για να κάνεις καλλιτεχνική βιβλιοδεσία πρέπει να ξέρεις τι θα πει βιβλίο. Ο Γ. Βαρλάμος, σαν μαθητής του Γ. Κεφαλληνού, είναι από τους πιο ειδικούς. Εμαθε τα παιδιά τι θα πει βιβλίο, γράμματα, οργάνωση βιβλίου. Από τη σχολή βγήκαν νέοι βιβλιοδέτες και αρκετοί απ' αυτούς συνέχισαν τις σπουδές στο εξωτερικό. Αρχισε πια να κινείται η βιβλιοδεσία από νέους ανθρώπους που είχαν σπουδάσει αυτή την τέχνη ".

"Γύρω στο 1970, ζώντας στη Γαλλία, είχα την ευκαιρία να σπουδάσω καλλιτεχνική βιβλιοδεσία εκεί και εν συνεχεία να γνωριστώ με τους "Φίλους της Βιβλιοδετικής Τέχνης" και να γίνω μέλος τους. Τον Μάϊο του 1996, βλέποντας την ποιότητα και τις επιτυχίες των νέων παιδιών μας στην Ευρώπη, δημιουργήσαμε και στη χώρα μας παράρτημα της ARA. Ξεκινήσαμε με 35 μέλη και σήμερα τα μέλη μας έχουν διπλασιαστεί".

- Τα μαθήματα στη σχολή βιβλιοδεσίας συνεχίζονται;

- "Οταν έκλεισε η σχολή, ο Γ. Βαρλάμος συνέχισε τα μαθήματα στο σπίτι του, δίχως να πληρώνεται. Πήγαιναν τα παιδιά εκεί.Το Ελληνικό Κέντρο Δέρματος,θυγατρική εταιρία του ΕΟΜΜΕΧ, επεκτείνοντας τις εκπαιδευτικές του δραστηριότητες, ανέλαβε, ένα χρόνο πριν, τη συνέχιση της λειτουργίας του "Εργαστηρίου Βιβλιοδεσίας Τέχνης", με δασκάλους τους: Γ. Βαρλάμο, Φρ. Γανιάρη και Α. Γανιάρη".

- Μέλη του σωματείου σας είναι μόνο οι βιβλιοδέτες;

- "Ξεκινήσαμε με τους βιβλιοδέτες. Με την έκθεση που πρόσφατα πραγματοποιήσαμε, δείξαμε τη δουλιά μας προς τα έξω. Τώρα, θα ανοίξουμε τις πόρτες μας σε ανθρώπους του πνεύματος, σε εκδότες, βιβλιοπώλες, στους φίλους του βιβλίου. Οι εκδότες πρέπει να ξέρουν ότι η ιστορία τους θα μείνει μόνο εάν συνεργαστούν με τους καλλιτέχνες βιβλιοδέτες. Δε σημαίνει αυτό, ότι όλα τα βιβλία τους πρέπει να είναι διακοσμημένα, αλλά πρέπει να είναι τίμια δεμένα".

"Προσπαθούμε να κάνουμε τον κόσμο να αγαπήσει τη βιβλιοδεσία, ώστε να μπει στη ζωή μας. Δεν είναι δυνατόν να παίρνουμε το βιβλίο, να το διαβάζουμε και να το πετάμε. Πρέπει από πολύ νωρίς τα μικρά παιδιά να έρθουν σε επαφή με το βιβλίο, να το αγαπήσουν, όχι μόνο σαν κείμενο, αλλά σαν κάτι το πολύτιμο και ακριβώς η βιβλιοδεσία τού δίνει την αξία του. Εάν, δηλαδή, στα σχολεία υπήρχαν σεμινάρια από νέους ανθρώπους που έχουν σπουδάσει βιβλιοδεσία, εάν τους δείχναμε τι σημαίνει ποιότητα βιβλίου, τότε τα παιδιά θα το αγαπήσουν περισσότερο.Για μένα καλλιτεχνική βιβλιοδεσία, σημαίνει ένα πολύ καλό δέσιμο με τα απαραίτητα για το κάθε βιβλίο υλικά και με σεβασμό προς το βιβλίο. Ο βιβλιοδέτης είναι ο τεχνίτης που ξέρει, όταν πάρει ένα βιβλίο στο χέρι του, πώς πρέπει να δεθεί, αν θα είναι ένα απλό δέσιμο δίχως να χαλάσει το βιβλίο, αν θα κρατήσει το εξώφυλλο".

- Είναι η πρώτη φορά που γίνεται μια τέτοια έκθεση στη χώρα μας;

- "Είναι η πρώτη έκθεση καλλιτεχνικής βιβλιοδεσίας της ΑΡΑ. Στο παρελθόν είχαν πραγματοποιηθεί και άλλες εκθέσεις βιβλιοδεσίας. Ενδεικτικά αναφέρω την έκθεση που οργάνωσε ο Εμ. Κάσδαγλης στο Ιδρυμα Μωραϊτη, το 1984, αλλά και τις εκθέσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη που είχε οργανώσει ο Διονύσης Βαλάσης σαν πρόεδρος της "Βιοτεχνικής Ενωσης Κλάδου Βιβλιοδεσίας Αττικής"".

"Η ελληνική βιβλιοδεσία, αν και έχει μακρόχρονη παράδοση, δεν έχει τύχει της αναγνώρισης που θα της άξιζε. Σημαντικοί βιβλιοδέτες του αιώνα μας είναι οι: Γ. Μίνως, Γ. Βασιλόπουλος, Γ. Αβαγιανός, Φ. Γελαδόπουλος, Α. Δημητρόπουλος, Γ. Μπίκος, Μ. Ρεβένθης, Γ. Φώσκολος κ.ά.".

Σε πείσμα των καιρών υπάρχουν άνθρωποι, που επιμένουν να τυπώνουν βιβλία, μετατρέποντας τη διαδικασία αυτή σε τρόπο έκφρασης. Οσο το χαρτί και το μελάνι, η οσμή τους, το ανάγλυφο τύπωμα των λέξεων υπάρχουν, λόγος ύπαρξης για τη βιβλιοδεσία θα υπάρχει.

Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ