"Με λένε Τασούλα και ζω σ' ένα χωριό του Εβρου, που δεν έχει κανένα ενδιαφέρον. Εγώ κάποτε ζούσα στην Αθήνα, μετά ήρθα στον Εβρο - από 16 ετών και τώρα είμαι 24 ετών. Από τότες άρχισαν τα προβλήματά μου... Οπως σας έλεγα, στο χωριό που ζω, είναι πολύ κλειστή η κοινωνία μας - ό,τι και να κάνει κανείς, όπου και να πας και μιλήσεις, θα πρέπει να το ξέρει πρώτα το χωριό...

Δεν έχουμε ούτε μια καφετερία για να πάμε για έναν καφέ, όπως όλοι οι νέοι της ηλικίας μου. Εμείς γιατί να ζούμε διαφορετικά από τους άλλους;

Εμείς οι νέοι θέλουμε ένα καλύτερο αύριο - γιατί να ακούμε πάντα τους μεγάλους; Ολοι οι νέοι φεύγουνε για να βρούνε μια μεγαλύτερη ελευθερία κι εμείς μένουμε εδώ και ακούμε τους μεγάλους, που έχουν πείρα στη ζωή... Κι όμως δεν είναι έτσι. Εμείς οι νέοι τι πρέπει να κάνουμε - να τους ακούμε και να 'μαστε μια ζωή στο χωριό;".

Φράσεις από αυτό το γράμμα, που στάλθηκε στην Αθήνα, μας έρχονταν στο νου, καθώς ξεκινούσαμε ένα σύντομο οδοιπορικό στη Θράκη, που θα μας οδηγούσε στη Δαδιά... Στο δρόμο, μας δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσουμε με νέους και κυρίως νέες για τα προβλήματά τους... Στη γη του Ορφέα, το τραγούδι του ακούγεται συνήθως λυπημένο...

Πολιτιστική απομόνωση για τους νέους και ιδιαίτερα για τις νέες της Θράκης: Η τηλεόραση και το ραδιόφωνο είναι τα βασικά μέσα ψυχαγωγίας και διασκέδασης, ενώ οι πολιτιστικές εκδηλώσεις περιορισμένες. Υπάρχουν, όμως, και οι εξαιρέσεις για όσους μένουν κοντά σε αστικά κέντρα, όπως η Αλεξανδρούπολη και το Σουφλί. Η Γιάννα Αραμπατζή είναι μια νέα κοπέλα, κάτοικος του χωριού Δαδιά, που απέχει δεκατέσσερα χιλιόμετρα από το Σουφλί. Εκτός από την καθημερινή δουλιά της στο οικογενειακό εστιατόριο, έχει πάρει μέρος στην έκθεση φωτογραφίας της φωτογραφικής ομάδας Σουφλίου, απαθανατίζοντας παλιά σπίτια του χωριού της που ερειπώνονται. Ακόμα βοηθάει στη συλλογή δημοτικών τραγουδιών της περιοχής, πρωτοστάτησε στη δημιουργία βιβλιοθήκης που έχει σήμερα 1.000 τόμους, συμμετέχει στη λειτουργία του παιδικού σταθμού που ανήκει στον Οργανισμό Πρόνοιας. "Υπάρχει και ο κινηματογράφος στην Αλεξανδρούπολη και κινηματογραφική λέσχη στο Σουφλί", λέει. "Ομως, εγώ προτιμώ εδώ να κάνω πράγματα".

Πηγαίνοντας για πρώτη φορά στη Δαδιά, γνωρίζαμε ότι θα ζούσαμε για λίγες μέρες σ' ένα χωριό - εξαίρεση. Ηδη, ο οδηγός του ταξί, που μας πήγε από το Σουφλί εκεί, μας είχε πει: "Είναι το μόνο χωριό που κρατάει νέους ανθρώπους και γίνονται πολλοί γάμοι ανάμεσά τους, γιατί εδώ υπάρχουν δουλιές. Το δάσος της Δαδιάς που έγινε προστατευόμενη περιοχή, εξαιτίας των αρπακτικών, ωφέλησε πολύ τον τόπο, και το ίδιο το Σουφλί".

Νύχτα φτάσαμε στη Δαδιά, λίγο έξω από το χωριό, στο οικοτουριστικό κέντρο. Φωτισμένος από μακριά ο ξενώνας με την κεραμιδένια στέγη, που μπορεί να φιλοξενήσει τριάντα ανθρώπους. Υστερα από μια μακριά μέρα, δείπνο στο καλαίσθητο εστιατόριο - αναψυκτήριο, με τσίπουρο, καβουρμά, σαλάμι και "καυτερή" - όλα προϊόντα θρακιώτικα. Μπροστά μας, τα φώτα του χωριού (την επομένη θα διαπιστώσουμε ότι η θέα είναι πανοραμική). Αργά το βράδυ, πολύ κοντινά κρωξίματα πουλιών, μας θυμίζουν ότι βρισκόμαστε μέσα στην άγρια φύση. Το ενημερωτικό φυλλάδιο μιλά για διακόσια είδη πουλιών και σαράντα είδη ερπετών και αμφιβίων - περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη περιοχή της Ευρώπης! Ομως, τα αρπακτικά πουλιά είναι αυτά που κάνουν το δάσος της Δαδιάς ξεχωριστό: Εδώ βρίσκουν κατάλληλα μέρη, για να φωλιάσουν, τροφή, αλλά και ησυχία για να κάνουν τα αυγά τους. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται είδη, που βρίσκονται στα πρόθυρα της εξαφάνισης σ' ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο, όπως ο μαυρόγυπας που διατηρεί εδώ την τελευταία αποικία του στη ΝΑ Ευρώπη (Γι' αυτό και κάθε δωμάτιο του ξενώνα είναι βαφτισμένο με το όνομα ενός άγριου πουλιού).

Πρωί - πρωί ακούμε τον ήχο που κάνει ο δρυοκολάπτης πάνω στον κορμό ενός δέντρου. Η μαρμελάδα από βατόμουρα είναι υπέροχη. Ο Σάκης, ο Νίκος, ο Λεωνίδας στο αναψυκτήριο, πρόθυμοι να δώσουν στους επισκέπτες κάθε πληροφορία. Εκπληξη: Το Εκθετήριο είναι μέσα στον ίδιο χώρο, όπου βρίσκει κανείς από αφίσες με πουλιά της περιοχής μέχρι κοσμήματα με άγρια ζώα, ακόμη και μπλουζάκια ζωγραφισμένα με αρκούδες.

Μια δεύτερη έκπληξη είναι η αίθουσα προβολών και σεμιναρίων στο κτίριο του συμπαθέστατου ξενώνα - όπου οι ξεναγοί είναι όλες σχεδόν νέες κοπέλες. Μερικές απ' αυτές είναι ήδη μητέρες, παρά το νεαρό της ηλικίας τους. Συζητάμε μαζί τους και μαθαίνουμε ότι οι περισσότερες γυναίκες στο χωριό εργάζονται και επαγγελματικά - είτε σαν ξεναγοί, είτε στη συντήρηση του ξενώνα, είτε στο φυτώριο του χωριού, είτε στα μαγαζιά του. Ακόμα, ασχολούνται με το γυναικείο συνεταιρισμό, καθώς και με αγροτικές εργασίες.

Ενας πρώτος περίπατος στα περίχωρα αποκαλύπτει μια μεγάλη ποικιλία τοπίων: Λιβάδια, δάση, σπαρμένα χωράφια με στάρι και καλαμπόκι, πλαγιές, ξέφωτα, χαράδρες, ρεματιές, χείμαρροι, λόφοι με κορυφές βραχώδεις. Πολλά βατόμουρα και μια θάλασσα από ήλιους να περιμένουν έναν Ελληνα Βαν Γκογκ να τους απαθανατίσει. Επιστρέφοντας στον ξενώνα μια όμορφη χτιστή βρύση, μια λιμνούλα με βούρλα, πάγκοι ξύλινοι, αλλά και ένας χώρος περιφραγμένος, όπου ζει μόνος, μελαγχολικός, ένας μαυρόγυπας.

Οπως θα μάθουμε αργότερα, είναι καταδικασμένος να περπατάει για το υπόλοιπο της ζωής του πάνω στη γη. Ενα πέταγμα πάνω σε ηλεκτροφόρα καλώδια τού παρέλυσε για πάντα τα φτερά... Τι αντίθεση με το ζύγιασμα στο γαλάζιο του ουρανού ενός ζευγαριού γυπαετών! Πετάνε ελεύθεροι, μεγαλόπρεποι, απειλητικοί, ωραίοι...

Στο σταθμό του ξενώνα γίνεται ενημέρωση από τις νεαρές ξεναγούς. Πολλοί άνθρωποι κάθε ηλικίας έρχονται καθημερινά - όχι μόνο τουρίστες, αλλά και κάτοικοι από τις γύρω κοινότητες - ακόμα και ΚΑΠΗ οργανωμένα φθάνουν εδώ. Παρακολουθούμε την προβολή σλάιτς και βλέπουμε θαυμάσιες φωτογραφίες με την πανίδα της περιοχής. Οι κοπέλες - αρκετές εργάζονται με μερική απασχόληση - απαντάνε σ' όλες τις ερωτήσεις: Τριάντα έξι είδη αρπακτικών περνάνε από εδώ και να σημειώσουμε ότι όλα τα είδη των αρπακτικών που υπάρχουν στην Ευρώπη είναι 38.

Μαυρόγυπες, όρνια, ασπροπάρηδες, γυπαετοί, αετογερακίνες, βασιλαετοί, φιδαετοί, θαλασσαετοί, χρυσαετοί, κραυγαετοί, ζούνε τώρα σε μια προστατευμένη περιοχή - η ύπαρξή τους, όμως, προστατεύει και τους ανθρώπους της περιοχής και τα χωριά τους, από την ερήμωση. Από το 1992 το ελληνικό τμήμα του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση WWF Ελλάς έχει αναλάβει, σε συνεργασία με το ΥΠΕΧΩΔΕ, το Δασαρχείο Σουφλίου και την Κοινότητα Δαδιάς, τη διαχείριση, φύλαξη και οικοτουριστική ανάπτυξη της περιοχής.

Ολο το πρωί μέχρι και τη δύση του ήλιου, μικρά πούλμαν μεταφέρουν επισκέπτες - με ξεναγούς κοπέλες - στην "ταϊστρα", μια περιοχή περιφραγμένη μέσα στο δάσος. Ολοι μπορούν να δουν με κιάλια μέσα από το παρατηρητήριο τα αρπακτικά να καταβροχθίζουν την τροφή τους (υπολείμματα από σφαγεία, αλλά και ψοφίμια που έχουν μεταφερθεί από όλη την περιοχή της Θράκης, ειδικά γι' αυτό το σκοπό).

Ωστόσο, ο δρόμος με τα πόδια έχει περισσότερο ενδιαφέρον. Εχουν χαραχτεί μονοπάτια και υπάρχουν δέντρα σημαδεμένα με χρώμα, που δείχνουν το δρόμο προς το παρατηρητήριο. Η διαδρομή δεν είναι δύσκολη και αξίζει τον κόπο, γιατί περνάς από τοπία πολύ όμορφα. Υπάρχουν και άλλα μονοπάτια - που οδηγούν στα ερείπια του βυζαντινού κάστρου της Γκίμπραινας (εδώ κάποτε, λένε, βασίλεψε μια ρήγισσα) και στο βυζαντινό μοναστήρι της Δαδιάς και νιώθεις περπατώντας ανάμεσα στα σημαδεμένα με κόκκινο πεύκα σαν ένας Κοντορεβιθούλης.

...Απόγευμα και παίρνουμε το δρόμο για το Μαγγάζι (διαβολόρεμα). Αριστερά και δεξιά από το δρόμο αμπέλια - μέχρι να φτάσουμε στο δάσος. Ενας συμπαθητικός άνθρωπος έρχεται από την αντίθετη κατεύθυνση. Κρατάει δυο τσαμπιά σταφύλια - προφανώς από το κτήμα του. Χαμογελαστά, μας προσφέρει το ένα - το μεγαλύτερο!

Την επομένη μπαίνοντας στο χωριό πέφτουμε πάνω σ' ένα πλήθος νέα παιδιά, αγόρια και κορίτσια, που επιστρέφουν με το λεωφορείο από το σχολείο. Γεμάτο νεολαία αυτό το χωριό! Πολλοί νέοι και νέες, το βράδυ, μετά τη δουλιά, διασκεδάζουν στα δυο εστιατόρια, την πιτσαρία και την καφετερία του χωριού. Τι αντίθεση με τα άλλα χωριά της Θράκης που ερημώνουν...

Διαδρομή με τα πόδια μέχρι το φυτώριο έξω από το χωριό. Λεύκες, ακακίες, φλαμουριές, καλλωπιστικά, μουριές. Ενα μεγάλο ξέφωτο και γυναίκες σκυμμένες να καλλιεργούν και να φροντίζουν τα νέα φυτά. Είναι η Ροϊδανιά, η Σουλτάνα, η Ελισσάβετ, η Ευτυχία, η Γιάννα και άλλες, εποχιακές εργάτριες όλες, εργάζονται οι περισσότερες πολλά χρόνια σ' αυτή τη δουλιά. Ο επιστάτης και κοινοτικός σύμβουλος Χρήστος Τοπούζης, ένας νέος άνθρωπος, μας ξεναγεί στο φυτώριο, μας γνωρίζει και έναν άλλο άνδρα εργαζόμενο, τον Ηλία Καμαριανούδη. Χαμογελαστές οι εργάτριες γης, διακατέχονται ωστόσο από ένα μόνιμο άγχος: Υπάρχουν γυναίκες που δουλεύουν από το 1960, αλλά δεν έχουν παρά μόνο 3.500 ένσημα - ενώ χρειάζονται τουλάχιστον 4.500 για να πάρουν σύνταξη από το ΙΚΑ. "Κι αυτό, μας εξηγούν, γιατί έχουμε μόνο 80 - 90 μεροκάματα το χρόνο. Μας κάνουνε κρατήσεις κανονικά, αλλά έχουμε μόνο ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Φοβόμαστε ότι θα μας ρίξουν στον ΟΓΑ, ύστερα από τόσα χρόνια δουλιάς".

Τουλάχιστον οι άντρες βρίσκουν κάποια διέξοδο στο συνεταιρισμό ξυλείας. Οι γυναίκες όμως; Ενα εργοστάσιο πιο πάνω, που δούλευε με φασόν πουκάμισα, μετακομίζει στη Βουλγαρία.

"Εμείς εδώ, λένε, δεν έχουμε καμιά ενημέρωση για το τι ετοιμάζουν στην Αθήνα μέσα στα γραφεία. Δε θα έπρεπε να μας σκεφτούν; Ολα μας τα κόπια θα πάνε χαμένα, τόσα χρόνια μέσα στο λιοπύρι;".