Ο φόβος του θανάτου ξορκίζεται μόνο με τον έρωτα, και όταν το αντικείμενο του έρωτα είναι η Τέχνη, τότε συντελείται ένα θαύμα, μια... "πέμπτη πράξη", μια πράξη, που ενώ είναι κοντά στο θάνατο τον απομακρύνει. Για λίγο. Τόσο, όσο κρατάει μια παράσταση ή η ανάγνωση ενός βιβλίου...

Ο Ινγκμαρ Μπέργκμαν,ο σκηνοθέτης, που επί εξήντα ολόκληρα χρόνια συγκλόνισε, εντυπωσίασε και προβλημάτισε το κοινό, σήμερα με την έκδοση του βιβλίου του "Πέμπτη Πράξη", σε μετάφραση Ζαννή Ψάλτη,συνεχίζει να προκαλεί τα ίδια έντονα συναισθήματα στον αναγνώστη, όπως και στο θεατή.

Ενας μονόλογος, δύο μονόπρακτα κι ένα τρίπρακτο είναι η πιο πρόσφατη δουλιά του κι αυτή ακριβώς αγκαλιάζει ο καλαίσθητος και προσεγμένος αυτός τόμος.

Το πάθος, η λαχτάρα, ο έρωτας, ο δαίμονας που τον κατέχει - όπως σημειώνει στο μονόλογό του ο συγγραφέας - κυρίως ο δαίμονας, είναι εκείνος που οδηγεί τον μεσήλικα σκηνοθέτη Φόγκλερ, δηλαδή τον ίδιο τον Μπέργκμαν, να λέει στη νεαρή ηθοποιό στο μονόπρακτο "Μετά την πρόβα":

"Αγαπώ τους ηθοποιούς, τους αγαπώ ως φαινόμενο, αγαπώ το θάρρος τους, ή την περιφρόνησή τους για το θάνατο, ή πες το όπως θες...".

Ο Φόγκλερ δεν απολογείται, ούτε επιτίθεται, απλώς κάπως κουρασμένα, εξηγείται... Λέει την αλήθεια της στιγμής. Την εννοεί πραγματικά, άραγε, η προσποιείται;

Ο Ζαννής Ψάλτης έδωσε την ελληνική ψυχή του στο κείμενο χωρίς να το προδώσει. Να του προσδώσει επιδίωξε, και το πέτυχε, κάτι σπάνιο, μια μετάφραση που να μη μοιάζει μετάφραση, που "ακούγεται" σα να γράφτηκε στα ελληνικά. Ο μεταφραστής, λοιπόν, σημειώνει στον πρόλογό του για την "Πέμπτη Πράξη" και για τον ίδιο τον Μπέργκμαν: "Παραγωγικός και γεμάτος κέφι, στα 80 του χρόνια, ο μεγάλος Σουηδός σκηνοθέτης, κάνει ένα σπαρταριστό προσκύνημα στις απαρχές του σουηδικού κινηματογράφου και τους άγνωστους ηρωικούς πρωτοπόρους και έναν "εκ βαθέων" απολογισμό της ζωής του, αντλώντας από το οικογενειακό του λεύκωμα...

Και εδώ, ξανασκεφτόμαστε την αγάπη του Φόγκλερ για τους ηθοποιούς... Λέει, τάχα, την αλήθεια ή, όπως λέει ο Ντοστογιέφσκι στον "Εφηβο": ότι ακόμη και τη στιγμή που νομίζεις ότι λες την αλήθεια, στην πραγματικότητα προσποιείσαι". (Εκδόσεις "Γκοβόστη").

Τιτίνα ΔΑΝΕΛΛΗ