Το ΤΕΕ διοργάνωσε πρόσφατα στη Θεσσαλονίκη διήμερο με θέμα "το νέο θεσμικό πλαίσιο των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας" ενόψει της εφαρμογής (από το 2001 και για την Ελλάδα) της οδηγίας 92\96 της ΕΕ. Τελικά η όλη συζήτηση αφορούσε το πώς θα εφαρμοστεί η οδηγία. Εδώ οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι το ΤΕΕ όφειλε να διοργανώσει μια συζήτηση με θέμα το αν θα πρέπει να εφαρμοστεί η οδηγία της ΕΕ. Είναι απαράδεκτο, στο όνομα πολιτικών αποφάσεων, ένα όργανο όπως το ΤΕΕ να εξοβελίζει τέτοια ερωτήματα και προβληματισμούς, όταν μάλιστα γίνεται όλο και περισσότερο φανερό ότι παρόμοιες οδηγίες συνθλίβουν σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας.

Οπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο προβληματισμός που αναπτύχθηκε αφορούσε τον τρόπο εφαρμογής της οδηγίας 92\96, της λεγόμενης απελευθέρωσης της παραγωγής - μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Εδώ πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η Συνθήκη του Μάαστριχτ επέβαλε την "απελευθέρωση" των δικτύων, υποχρέωσε δηλαδή τη ΔΕΗ να επιτρέπει την πρόσβαση και τη χρησιμοποίηση των δικτύων από τρίτους. Επίσης με το νόμο 2244\94 που αφορούσε την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ιδιώτες με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αλλά και συμβατικών καυσίμων, υποχρεωνόταν η ΔΕΗ να αγοράζει την παραγόμενη ενέργεια και μάλιστα σε τιμές απαράδεκτα ψηλές. Οφείλουμε λοιπόν να βάλουμε τα εξής ερωτήματα, μια και όλα αυτά γίνονται στο όνομα του "ελεύθερου" ανταγωνισμού:

α. Τι είδους ελεύθερος ανταγωνισμός είναι αυτός που υποχρεώνει τη ΔΕΗ να παραδίδει τα δίκτυά της στους ανταγωνιστές;

β. Τι είδους ελεύθερος ανταγωνισμός είναι αυτός που υποχρεώνει τη ΔΕΗ να αγοράζει το προϊόν των ανταγωνιστών της;

γ. Τι είδους ελεύθερος ανταγωνισμός είναι αυτός που υποχρεώνει τη ΔΕΗ να αγοράζει σε τιμές που καθορίζει η κυβέρνηση και όχι οι κατά τα άλλα ιεροί νόμοι της "ελεύθερης" αγοράς;

Φυσικά γνωρίζουμε πολύ καλά ότι ελεύθερος ανταγωνισμός ούτε υπήρξε, ούτε υπάρχει, ούτε είναι δυνατόν να υπάρξει. Γίνεται για μια ακόμη φορά καθαρό ότι ο "ελεύθερος" ανταγωνισμός τους δεν είναι τίποτε άλλο παρά η επιβολή των όρων του κεφαλαίου σε βάρος της υπόλοιπης κοινωνίας.

Η οδηγία της ΕΕ προβλέπει τη δυνατότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ιδιώτες, καθώς και τη δυνατότητα των μεγάλων καταναλωτών (βιομηχανίες κλπ) να αγοράζουν ενέργεια από οποιονδήποτε παραγωγό στα πλαίσια της ΕΕ. (Είναι οι λεγόμενοι "επιλέγοντες" καταναλωτές). Είναι σίγουρο ότι το αποτέλεσμα θα είναι η δραστική συρρίκνωση της ΔΕΗ, όχι γιατί η ΔΕΗ δε θα μπορούσε να αντεπεξέλθει στον ανταγωνισμό, αλλά γιατί, όπως τονίσαμε, ο "ανταγωνισμός" τους είναι παιχνίδι με σημαδεμένα χαρτιά. Οι "εκκλήσεις" του προέδρου της ΓΕΝΟΠ στη διάρκεια της ομιλίας του (με την ευκαιρία να αναφέρουμε ότι η παρουσία των εκπροσώπων της πλειοψηφίας της ΓΕΝΟΠ μάλλον θλίψη προκαλούσε μιας και αποδέχονταν την εφαρμογή της οδηγίας και εκλιπαρούσαν επιμέρους βελτιωτικές κινήσεις και... υγιή ανταγωνισμό), να μην υπάρξει συνένωση πολλών μικρών καταναλωτών, ώστε να προκύπτει ένας μεγάλος και άρα "επιλέγων" καταναλωτής, σημαίνει πολύ απλά ότι έχει ήδη συζητηθεί και είναι πιθανή η απόσπαση και παράδοση σε ιδιώτες μεγάλων και κερδοφόρων τμημάτων της διανομής (θα μπορούν έτσι να εκμεταλλεύονται τα πλεονεκτήματα των "επιλεγόντων"). Είναι φανερό ότι οι λεγόμενοι "επιλέγοντες" καταναλωτές με όπλο τις μεγάλες καταναλώσεις θα διαπραγματεύονται και θα πετυχαίνουν χαμηλότερες τιμές και φυσικά οι εταιρίες παραγωγής θα πρέπει να μετακυλίσουν τις απώλειες σε κάποιους άλλους, που δε θα είναι παρά οι μικροί καταναλωτές. Μπορεί λοιπόν εύκολα να καταλάβει κανείς ποιοι θα είναι οι κερδισμένοι και ποιοι οι χαμένοι του "ελεύθερου" ανταγωνισμού.

Ενα άλλο σημαντικό ζήτημα που θίχτηκε ήταν αυτό του ενεργειακού σχεδιασμού. Μπήκε επιτακτικά το ερώτημα αν μπορούσε να υπάρξει ένας στοιχειώδης έστω προγραμματισμός όταν θα ισχύουν οι νόμοι της αγοράς, δηλ. της αναπόφευκτης αναρχίας. Οι απαντήσεις ήταν ασαφείς εκτός μιας, που προερχόταν από στέλεχος της ΔΕΗ και δήλωσε απερίφραστα ότι "σε συνθήκες οικονομίας της αγοράς δεν μπορεί να γίνεται λόγος για προγραμματισμό". Και αν βέβαια οι συνέπειες της αναρχίας αυτής λύνονται σε χώρες όπως η Μ. Βρετανία ή οι ΗΠΑ, όπως ανέφεραν κάποιοι ομιλητές, με... ασφαλιστήρια συμβόλαια ανάμεσα σε παραγωγούς και καταναλωτές, οι συνέπειες για μια χώρα σαν την Ελλάδα με τα γνωστά προβλήματα (γεωγραφικές ιδιομορφίες, κίνδυνοι για την εδαφική ακεραιότητα κλπ) είναι προφανές ότι μπορεί να αποδειχθούν μοιραίες.

Πολλά ειπώθηκαν επίσης από την αμερικανική και βρετανική εμπειρία όσον αφορά τη λεγόμενη απελευθέρωση. Δεκάδες χιλιάδες απολύσεις εργαζομένων, αλλαγές εργασιακών σχέσεων, προς το χειρότερο φυσικά, αυξήσεις τιμολογίων, αλλά και αυξήσεις μέχρι και 300% των αποδοχών κάποιων στελεχών. Οι πρόσφατες άλλωστε εξελίξεις στην "Ολυμπιακή" δείχνουν καθαρά και το τι ετοιμάζει η κυβέρνηση και για τους εργαζόμενους της ΔΕΗ, αλλά και των άλλων ΔΕΚΟ.

Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πολλά ακόμη. Ωστόσο, επειδή ο χώρος της εφημερίδας είναι περιορισμένος και πολύτιμος, τελειώνοντας πρέπει να τονίσουμε ότι ο τομέας της ηλεκτρικής ενέργειας είναι ένα ακόμη παράδειγμα των συνεπειών της καπιταλιστικής ενοποίησης. Οι "ελευθερίες" που επιβάλει μέσω του Μάαστριχτ το ευρωπαϊκό κεφάλαιο θα πληρωθούν με βαρύ τίμημα από τους εργαζόμενους, αν δεν αντισταθούν. Αν δεν απομακρύνουν από τα συνδικάτα τις σημερινές συμβιβασμένες πλειοψηφίες. Αν δεν οικοδομηθεί ένα πλατύ μέτωπο εργαζομένων και καταναλωτών, οι συνέπειες θα είναι ολέθριες και μακροχρόνιες.

Παύλος ΤΑΜΟΥΡΙΔΗΣ

Μηχανικός της ΔΕΗ, σύνεδρος της ΓΕΝΟΠ