Ο πρώτος γιορτασμός της εργατικής Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα - ως μέρας της εργατικής τάξης - έγινε στις 2 Μάη του 1893 στο ΠαναΘηναϊκό Στάδιο. Οργανωτής του γιορτασμού υπήρξε ένας από τους πρωτοπόρους των σοσιαλιστικών ιδεών στη χώρα μας, ο ιδρυτής του "Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου" (1890) Σταύρος Καλέργης. Η εφημερίδα του συλλόγου "Σοσιαλιστής" έγραφε σχετικά γι' αυτήν την πρώτη πρωτομαγιάτικη εκδήλωση:

"Εις τας 2 Μαϊου, ώραν 5μμ, παρά το αρχαίον Στάδιον, τα μέλη του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου και μέγα πλήθος εκ των πασχουσών τάξεων, των ευρισκομένων υπό τον ζυγόν του μισθού, ακολουθούντες τον διεθνή των πασχουσών τάξεων αγώνα, συνηθροίσθησαν προς διαμαρτύρησιν εναντίον του σημερινού αθλίου συστήματος, όπου δυστυχούν οι πολλοί κοπιωδώς εργαζόμενοι και ευτυχούν οι ολίγοι οκνηροί πλούσιοι μη εργαζόμενοι. Αφού συνήλθον πλέον των δύο χιλιάδων ατόμων μίλησε ο πολίτης Σταύρος Καλέργης. Μετά τον λόγον του Σταύρου Καλέργη, οι συγκεντρωμένοι υπόγραψαν ψήφισμα "διά να δοθεί εν καιρώ στη Βουλήν"".

Στο λόγο του Στ. Καλέργη, αλλά και στο ψήφισμα, μεταξύ άλλων, υπογραμμίζονταν τα παρακάτω αιτήματα:

- Κυριακάτικη αργία

- Οχτάωρο

- Ταμεία αλληλοβοήθειας.

Ο πρώτος ενωτικός - αν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον όρο - γιορτασμός της εργατικής Πρωτομαγιάς έγινε επίσης στο Παναθηναϊκό Στάδιο το 1894, όπου συμμετείχαν όλοι οι σοσιαλιστές μαζί. Στη συγκέντρωση αυτή, μίλησαν ο Πλ. Δρακούλης, ο Στ. Καλέργης, ο Ευαγ. Μαρκαντωνάτος και ο Δ. Γραμματικός. Ο Δρακούλης αναφέρθηκε στο ιστορικό της εργατικής Πρωτομαγιάς, στη σοσιαλιστική διεθνή και στις προοπτικές του συνδικαλιστικού κινήματος. Ο Καλέργης κατάγγειλε το κεφαλαιοκρατικό σύστημα και αναφέρθηκε στις προόδους του σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα, υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων: "Ποίοι είμεθα και τι θέλομεν. Είμεθα σοσιαλισταί και θέλομεν επί του παρόντος τη βελτίωσιν της θέσεως των εργατών και τη διάδοσιν της ιδέας της εντελούς χειραφετήσεως αυτών εν τω μέλλοντι. Διά την επιτυχίαν δε του σκοπού μας θα ζητήσωμεν κατ' αρχάς με ειρηνικά μέσα, εάν δεν το κατορθώσωμεν, διά πάσης θυσίας θα φροντίσωμεν να πραγματοποιήσωμεν τους σκοπούς μας..." (Γ. Κορδάτου: "Ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος", σελ. 67).

Μετά το τέλος των ομιλιών, εκδόθηκε το παρακάτω ιστορικό ψήφισμα:

"Οι διεθνείς σοσιαλισταί και οι εργάται Αθηνών - Πειραιώς

Προς την Κυβέρνησιν της Ελλάδος

Συνελθόντες σήμερον την 1ην Μαϊου του 1894 έτους, ημέραν Κυριακήν και ώρα 5η μ.μ. πάντες οι διεθνείς Σοσιαλισταί και εν γένει πάντες οι υπό μισθόν ευρισκόμενοι και πάσχοντες εργάται Αθηνών - Πειραιώς, αποφασίζομεν και ψηφίζομεν τα εξής:

α) Την Κυριακήν να κλείωνται τα καταστήματα καθ' όλην την ημέραν και οι εργάται ν' αναπαύωνται.

β) Οι εργάται να εργάζονται επί 8 ώρας την ημέραν και ν' απαγορευθή η εργασία εις τους ανηλίκους.

γ) Να απονέμεται σύνταξις εις τους εκ της εργασίας παθόντας και καταστάντας ανικάνους προς συντήρησιν εαυτών και της οικογένειάς των.

δ) Να καταργηθώσιν αι θανατικαί εκτελέσεις.

ε) Να καταργηθή η διά χρέη προσωπική κράτησις και

στ) Ανατίθεται εις τους διευθυντάς των σοσιαλιστικών εφημερίδων η επίδοσις του παρόντος ψηφίσματος εις την Κυβέρνησιν, επί τη βάσει του οποίου παρακαλείται αύτη να συντάξη νομοσχέδια και υποβάλη ταύτα εις τη Βουλήν προς ψήφισιν κατά την αμέσως συγκληθησομένην αυτής σύνοδον.

Αθήναι, 1η Μαϊου 1894".

Μερικές μέρες αργότερα, την ώρα που συνεδρίαζε η Βουλή, ο Καλέργης από τα δημοσιογραφικά θεωρεία άρχιζε να διαβάζει το ψήφισμα της Πρωτομαγιάς. Δημιουργήθηκε σάλος από τους βουλευτές που φώναζαν ότι οι "αναρχικοί θα ρίξουν βόμβες στο Κοινοβούλιο" και έφευγαν από την αίθουσα. Η βόμβα, φυσικά, ήταν το πρωτομαγιάτικο ψήφισμα. Σε λίγο, τα θεωρεία περικυκλώθηκαν από στρατό, ο Καλέργης συλλήφθηκε, κακοποιήθηκε και δικάστηκε σε δώδεκα μέρες φυλάκιση. Στη συνέχεια, η άρχουσα τάξη και οι δυνάμεις καταστολής του συστήματος εξαπέλυσαν ένα τεράστιο κύμα τρομοκρατίας σε βάρος των σοσιαλιστών, οργανώνοντας προβοκάτσιες εις βάρος τους για δήθεν σχεδιασμό τρομοκρατικών ενεργειών, συλλαμβάνοντάς τους και φυλακίζοντάς τους. Ομως τίποτα δεν κατάφεραν. Τα ιδανικά της εργατικής τάξης συνεχώς εξαπλώνονταν, κατακτώντας το νου και την καρδιά νέων αγωνιστών.

Γ. Π.