ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (του ανταποκριτή μας Βησ. ΓΚΙΝΙΑ). -

Το ΝΑΤΟικό Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών (NAC) αποφάσισε χτες στο Λουξεμβούργο να επισημοποιήσει τη "στρατιωτική παρουσία" του στην Αλβανία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ), περισφίγγοντας με ασφυκτικό ΝΑΤΟικό "υγειονομικό κορδόνι" το Κόσσοβο και δίνοντας την πολιτική εντολή στις "στρατιωτικές αρχές" να πάρουν "κι άλλα αναγκαία μέτρα", εξετάζοντας "πολιτικές, νομικές, και αν οι περιστάσεις το απαιτήσουν, στρατιωτικές επιπτώσεις".

Η "εαρινή" Σύνοδος του ΝΑΤΟ δημοσίευσε ξεχωριστή δήλωση για το Κόσσοβο και τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά εδώ και καιρό. Στην ημερήσια διάταξη συζητήθηκε και πληθώρα άλλων θεμάτων στα πλαίσια της διεύρυνσης, της λεγόμενης εσωτερικής και εξωτερικής προσαρμογής της νέας στρατιωτικής δομής, της νέας στρατιωτικής "αντίληψης" και της συνακόλουθης αλλαγής του γενικού ΝΑΤΟικού στρατιωτικού "δόγματος". Για όλα αυτά τα βασικά ζητήματα, τα οποία "άνοιξαν" με τις αποφάσεις του περασμένου Δεκέμβρη 1997 στις Βρυξέλλες, δεν αναμένονται αποφάσεις και εξετάζονται στα πλαίσια "προόδου εργασιών". Οι οριστικές αποφάσεις αναμένεται ότι θα ληφθούν τότε ώστε να επιτρέψουν τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, τον Απρίλη 1999 στην Ουάσιγκτον, να χαρακτηριστεί ως "ιστορική". Εντύπωση προκάλεσε η δήλωση της Αμερικανίδας ΥΠΕΞ Μ. Ολμπράιτ, η οποία αναφερόμενη στο "ΝΑΤΟ του 21ου αιώνα", έκανε λόγο για "υπεράσπιση των ζωτικών συμφερόντων του ΝΑΤΟ",τα οποία όταν διακυβεύονται, θα πρέπει να υπερασπίζονται με ΝΑΤΟικές "στρατιωτικές επεμβάσεις", στη γνωστή φόρμουλα "εντός και εκτός των ορίων επιχειρησιακής ευθύνης". Πρόκειται για συγκεκριμένη και "στενή" ερμηνεία της νέας "αντίληψης" του ΝΑΤΟ ως "μηχανισμού ασφαλείας". Μόνο ο Ελληνας ΥΠΕΞ Θ. Πάγκαλος δε φαίνεται να καταλαβαίνει τίποτα και δήλωσε, γεμάτος απορία, ότι "το ΝΑΤΟ δεν είναι πλέον το παλιό αμυντικό όργανο της Δύσης και πρέπει να βρούμε τι θα κάνει από δω και πέρα και ποιο θα είναι το περιεχόμενό του". Ολες οι διμερείς, "παράλληλες" συναντήσεις για τα Ελληνοτουρκικά αναμένεται ότι θα γίνουν σήμερα Παρασκευή.

Το ΝΑΤΟικό Συμβούλιο (NAC) με ομόφωνη πολιτική απόφαση των 16 υπουργών Εξωτερικών διέταξε την επίσημη στρατιωτική παρουσία των ΝΑΤΟικών δυνάμεων σε Αλβανία και FYROM (Σκόπια), εξαπλώνοντας την αμερικανική κυριαρχία στο σύνολο των Νοτιοδυτικών Βαλκανίων. Αποτελεί μία ακόμη εφαρμογή του αμερικανικού τεχνάσματος, σύμφωνα με το οποίο δημιουργείται αρχικά μια "στρατηγική μειονότητα", μετά, με οποιονδήποτε τρόπο, απειλείται από κατασκευασμένους ή μη "εχθρούς" και τελικά καλούνται οι ΗΠΑ, ως ΝΑΤΟ, να"προστατέψουν" την "ασφάλεια" και την "ελευθερία" στην περιοχή υπό εξάρτηση. Ετσι οι ΗΠΑ απέκτησαν "στρατιωτική παρουσία" στο Δούναβη, στην Αδριατική, στη Βοσνία και τώρα στην Αλβανία και την ΠΓΔΜ. Η χτεσινή ξεχωριστή δήλωση του NAC για το Κόσσοβο εκφράζει "βαθιά ανησυχία" για την κατάσταση στην περιοχή. Καταδικάζει οποιαδήποτε "προσφυγή στη βία", που δεν είναι ΝΑΤΟική. Αναγάγει τον Ρουγκόβα σε τοποτηρητή των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ στο Κόσσοβο και διατάσσει το Βελιγράδι να τον αναγνωρίσει και να προσέλθει σε "ανοιχτό και άνευ προϋποθέσεων" διάλογο μαζί του.

Σ' αυτή τη φάση δεν προβλέπεται στρατιωτική επέμβαση εντός του Κόσσοβου, το οποίο "τυπικά" αποτελεί επαρχία της Νέας Γιουγκοσλαβίας, η οποία υποτίθεται ότι είναι "κυρίαρχο και ανεξάρτητο" κράτος για τον ΟΗΕ. Το NAC είναι υπέρ μιας "πολιτικής λύσης που θα βελτιώσει το καθεστώς του Κόσσοβου", που θα "διατηρήσει την εδαφική ακεραιότητα της Ομόσπονδης Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβία (RFY)" και θα "διαφυλάξει τα δικαιώματα του ανθρώπου και τα πολιτικά δικαιώματα όλων των κατοίκων του Κόσσοβο, ανεξάρτητα από την εθνική τους προέλευση".

Οι 16 υπουργοί Εξωτερικών όσον αφορά το Κόσσοβο δίνουν εντολή στους πρέσβεις, μονίμους αντιπροσώπους στις Βρυξέλλες, "να εξετάσουν τις πολιτικές, νομικές, και σε περίπτωση που χρειαστεί, στρατιωτικές επιπτώσεις ενδεχομένων άλλων αποτρεπτικών ενεργειών, που θα απαιτήσουν οι περιστάσεις". Επιπλέον ενόψει "νέων αποφάσεων και νέων μέτρων που θα κριθούν απαραίτητα", οι υπουργοί Εξωτερικών ζητούν "εντολή των στρατιωτικών αρχών για να δοθεί υποστήριξη στις δραστηριότητες επιτήρησης του ΟΗΕ και του ΟΑΣΕ, καθώς επίσης και στην προληπτική ανάπτυξη του ΝΑΤΟ στην Αλβανία και την ΠΓΔΜ, στα πλαίσια της κατάλληλης νομικής βάσης".Ετσι, ενώ η αμερικανική επιμονή στη στρατιωτική επέμβαση στο Κόσσοβο προσέκρουσε και χτες στις επιφυλάξεις πολλών Ευρωπαίων "συμμάχων", που υποστηρίζουν την εξάντληση των πολιτικών - διπλωματικών μέσων πριν τη δυναμική αντιμετώπιση της κρίσης, η ανάπτυξη των δυνάμεων ΗΠΑ - ΝΑΤΟ σε Αλβανία και ΠΓΔΜ αποφασίστηκε ομόφωνα.

Σύμφωνα με τη ΝΑΤΟική δήλωση για την "προώθηση της σταθερότητας και της ασφάλειας στις γειτονικές χώρες του Κόσσοβου", και "με ιδιαίτερη προσοχή" στην Αλβανία και την ΠΓΔΜ, θα εφαρμοστούν μια σειρά από ΝΑΤΟικά "προγράμματα" για την "ασφάλιση των συνόρων" των δύο χωρών. Το πλαίσιο αναφοράς είναι "η ενίσχυση και η ολοκλήρωση" των λεγόμενων "Εθνικών Προγραμμάτων Συνεταιρισμού για την Ειρήνη (PFP)" της ΝΑΤΟικής δράσης για τις πρώην χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας.

Στην Αλβανία οι ΝΑΤΟικοί "εμπειρογνώμονες" βρίσκονται "επίσημα" με πρόσκληση της κυβέρνησης ήδη από το Μάρτη 1997, με στόχο την εκπαίδευση και την τροφοδοσία με "ειδικό στρατιωτικό υλικό". Χτες αποφασίστηκε: 1) "Επίσκεψη" της μόνιμης ναυτικής δύναμης του ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο (STANAVFORMED) στο βασικό, γεωστρατηγικά, λιμάνι του Δυρραχίου ήδη από τον επόμενο Ιούλη 1998.2) Ασκήσεις συνδυασμένων χερσαίων και αεροπορικών δυνάμεων στην Αλβανία για το τέλος Αύγουστου 1998.3) Οργάνωση ενός "θύλακα ΝΑΤΟ - ΡFΡ στα Τίρανα", το οποίο θα "συμβάλει" απευθείας στην εφαρμογή του "εθνικού προγράμματος" PFP στην Αλβανία.

Οσον αφορά την ΠΓΔΜ χτες αποφασίστηκε: 1) Ασκήσεις ΝΑΤΟικών δυνάμεων στα Σκόπια "τον ερχόμενο Σεπτέμβρη 1998".2) Μετατροπή της "ζώνης του Κρίβολακ" σε κεντρική ΝΑΤΟική βάση στην ΠΓΔΜ. Το ΝΑΤΟικό Συμβούλιο τονίζει με έμφαση ότι για όλες τις παραπάνω αποφάσεις έγιναν "διαβουλεύσεις" με τη Ρωσία, την Ουκρανία και τους άλλους "συνεταιριστές" και καλεί τον Σέρβο Πρόεδρο Σλ. Μιλόσεβιτς να αποδεχτεί τη διαμεσολάβηση του Ισπανού Φ. Γκονζάλες.

Για το Κόσσοβο υπήρχαν πληροφορίες ότι κυκλοφορούσαν "σχέδια" (options), ιδιαίτερα αμερικανικής έμπνευσης, τα οποία έκαναν λόγο ακόμη και για στρατιωτική επέμβαση εντός του Κόσσοβου. Φαίνεται πάντως ότι υπήρξαν αρκετές ευρωπαϊκές επιφυλάξεις για τη ΝΑΤΟική επέμβαση στην περιοχή. Ο Γερμανός ΥΠΕΞ Κλ. Κίνκελ απέρριψε το αίτημα των Τιράνων για ΝΑΤΟική επέμβαση στο Κόσσοβο και δήλωσε ότι η Βόννη δε θεωρεί "φρόνιμο" να περικυκλωθούν οι Αλβανοί του Κόσσοβου με ΝΑΤΟικές δυνάμεις "απομόνωσης" στα σύνορα με Αλβανία και ΠΓΔΜ. Από την πλευρά του ο Βέλγος ΥΠΕΞ Ε. Ντεράικ εκτιμά ότι οι συζητήσεις στη βάση τέτοιων "σχεδίων" καταδείχνουν ότι το ΝΑΤΟ προετοιμάζεται να αντιδράσει σε μια αρνητική εξέλιξη, εγκαταλείποντας "πολύ γρήγορα" τις διπλωματικές και πολιτικές προσπάθειες.

Σύμφωνα με τον Θ. Πάγκαλο, "πρόθεση ορισμένων ήταν να εγκριθούν σχέδια που προέβλεπαν τη χρήση αεροπορικής προσβολής εντός του Κόσσοβου". Το θέμα αυτό το έφεραν προς συζήτηση "αρχικά" οι ΗΠΑ και η Γαλλία, και "σταδιακά, όλοι συνετάσσοντο όπως γίνεται σ' αυτές τις περιπτώσεις".Αλλά η Ελλάδα, μόνη και "απομονωμένη" (Πάγκαλος) αντιστάθηκε απέναντι σε όλους, δήλωσε - σύμφωνα με τον ισχυρισμό του Πάγκαλου - ότι απόφαση για στρατιωτική επέμβαση θα ήταν "παραβίαση συνόρων" και, κυρίως, "ατελέσφορη", αφού "θα ενίσχυε τους αδιάλλακτους στο Βελιγράδι και την τρομοκράτηση του πληθυσμού στο Κόσσοβο". Σύμφωνα με τον Θ. Πάγκαλο, "ευτυχώς" που η Ελλάδα αντέδρασε και "έσωσε" το ΝΑΤΟ, γιατί "έτσι και αλλιώς δε θα το δεχόταν η Ρωσία". Ερωτηθείς ο Θ. Πάγκαλος γιατί η Ελλάδα δέχτηκε τη ΝΑΤΟική ανάδειξη του Ρουγκόβα σε ηγέτη των Κοσσοβάρων και προνομιακό συνομιλητή του Μιλόσεβιτς, απάντησε ότι "ο Ρουγκόβα είναι γνήσιος εκφραστής των Κοσσοβάρων και ό,τι καλύτερο υπάρχει". Επίσης ερωτηθείς για το ενδεχόμενο ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις να αναπτυχθούν στην ΠΓΔΜ, στα πλαίσια της ΝΑΤΟικής παρουσίας, δήλωσε ότι "ο λαός της ΠΓΔΜ ζήτησε τη ΝΑΤΟική παρουσία, όπως και ο αλβανικός, και οι ελληνικές δυνάμεις θα πάρουν μέρος στα PFP στα Σκόπια για να βοηθήσουν στην εσωτερική ασφάλεια, όπως βοήθησαν στην αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Αλβανία".

Εντύπωση προκάλεσε το γεγονός ότι στη χτεσινή ξεχωριστή δήλωση του ΝΑΤΟ για το Κόσσοβο, η Τουρκία, για πρώτη φορά,ακολουθώντας μια μορφή πολιτικής "αστερίσκου", διευκρίνισε ότι "αναγνωρίζει τη Δημοκρατία της Μακεδονίας με το συνταγματικό της όνομα".Είναι η πρώτη φορά που η Τουρκία προχωρεί σε τέτοιου είδους προβοκάτσια εντός του ΝΑΤΟ, ενδεικτικού του γεγονότος ότι προσπαθεί να εκμεταλλευτεί με οποιονδήποτε τρόπο, την επέμβαση των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ στην περιοχή και το γεωστρατηγικό ρήγμα μεταξύ Σερβίας και Ελλάδας. Ο Γερμανός ΥΠΕΞ Κλ. Κίνκελ συναντήθηκε διμερώς με τον Τούρκο ομόλογό του Ισμαήλ Τζεμ, σε μια προσπάθεια αποκατάστασης των "δύσκολων σχέσεων" στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ο Θ. Πάγκαλος θα συναντηθεί σήμερα Παρασκευή με την Αμερικανίδα ΥΠΕΞ Μ. Ολμπράιτ, αλλά όχι και με τον Ισμ. Τζεμ, ο οποίος θα έχει ξεχωριστές και διαδοχικές συναντήσεις και με τους Αμερικανούς. Ο Θ. Πάγκαλος δήλωσε ότι το θέμα της Τουρκίας "δεν είναι σκόπιμο" να συζητηθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Κάρντιφ (15 - 16 Ιούνη).