Για άλλη μια χρονιά οι καταστροφές από τις δασικές πυρκαγιές, έφεραν πρόσωπο με πρόσωπο το πρόβλημα των δασών της χώρας και της Αττικής με το λαό. Από φέτος οι καταστροφές αυτές πήραν τεράστιες διαστάσεις, αφού οι μέχρι σήμερα εκτιμήσεις μιλάνε για πάνω από 950.000 στρέμματα καμένων δασών και δασικών εκτάσεων.

Γιατί όμως ειδικά φέτος οι καταστροφές είναι τόσο μεγάλες οι οποίες αν συνεχιστούν με τον ίδιο ρυθμό μπορεί να αγγίξουν και νέο ρεκόρ καμένων εκτάσεων; Τι φταίει για την κατάσταση αυτή; Τι διαφορετικό έχει συμβεί και πόσο αυτό έχει επίδραση στις καταστροφές αυτές; Ποια είναι τελικά η αιτία για την όξυνση και την ένταση των καταστροφών αυτών; Πώς θα αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η κατάσταση; Αυτά - και όχι μόνο - είναι βασικά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν.

Η σημερινή κατάσταση με τον πιο τραγικό τρόπο επιβεβαιώνει ότι το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών δεν μπορεί να ιδωθεί ολοκληρωμένα αν δε συνδεθεί με το συνολικό πρόβλημα των δασών στη χώρα μας και αφορά τη δασική πολιτική όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων - και της σημερινής - και ας δούμε γιατί.

1) Η όξυνση του προβλήματος των δασικών πυρκαγιών εμφανίστηκε όταν άλλαξε ουσιαστικά το ενδιαφέρον διαφόρων κοινωνικών ομάδων για τα δάση. Ενώ κατά το παρελθόν, τα δάση έδιναν δουλιά στους δασόβιους και παραδασόβιους πληθυσμούς, είχαν παραγωγικό χαρακτήρα, πέρα από την οικολογική σημασία τους, από τη δεκαετία του '70 και μετά, κυρίως τα δάση της λεγόμενης χαμηλής ζώνης (Αττική, Εύβοια, Πελοπόννησος, Χαλκιδική, Νησιά κλπ.), έγιναν πεδίο κερδοσκοπίας προκειμένου να καλυφθούν πραγματικές (π.χ. Πέραμα) και μη ουσιαστικές ανάγκες. Ετσι, σε περιπτώσεις πραγματικών αναγκών, οι εργαζόμενοι προκειμένου να αποκτήσουν Α κατοικία, αγόραζαν τα πιο φθηνά οικόπεδα εκτός σχεδίου προκειμένου να εξασφαλίσουν ένα κεραμίδι για την οικογένειά τους, ενώ μεσαία και ανώτερα εισοδηματικά στρώματα φρόντιζαν, με τις ευλογίες των μετεμφυλιακών κυβερνήσεων και του κράτους αλλά και της χούντας να αποκτήσουν δεύτερη κατοικία, ή πολυτελή Α κατοικία μέσα στο δάσος, σε δημόσιες - κατά κανόνα - εκτάσεις, με πλαστά στη συντριπτική τους πλειοψηφία συμβόλαια.

Στο παιχνίδι αυτό μπήκαν για τα καλά και οι διάφοροι οικοδομικοί συνεταιρισμοί που αναπτύσσονταν σε δάση με καταστατική τους υποχρέωση να τα οικοπεδοποιήσουν. Παράλληλα, το ξενοδοχειακό, τουριστικό και βιομηχανικό κεφάλαιο βρήκε τη χρυσή ευκαιρία να κερδοσκοπήσει με κύριο στόχο την αλλαγή της χρήσης των δασών, προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντά του. Για την υλοποίηση αυτών των στόχων αναπτύχθηκε ένα κύκλωμα παράνομης οικοδομικής δραστηριότητας από εταιρίες που έχτισαν οποιαδήποτε οικοδομή ακόμη και σε 24 ώρες. Ετσι, οι καταπατήσεις ή παράνομες αλλαγές στη χρήση δασών και δασικών εκτάσεων, οι εκχερσώσεις αναδείχτηκαν ως τεράστιο πρόβλημα παρανομίας και καταστροφής του περιβάλλοντος αλλά και κλοπής της δημόσιας περιουσίας.

Η έλλειψη Δασικού Κτηματολογίου, η διαιώνιση και όξυνση του ιδιοκτησιακού προβλήματος δημιούργησε πλήθος διεκδικήσεων με συνέπεια την όξυνση σοβαρών προβλημάτων στην προστασία και διαχείριση των Δασικών Οικοσυστημάτων, των χρήσεων γης γενικά.

Σ' αυτή την κατεύθυνση αξιοποιούνται και οι δασικές πυρκαγιές και γι' αυτό μετά τις πυρκαγιές εμφανίζονται με γυμνό μάτι καταπατήσεις, εκχερσώσεις, παράνομες αλλαγές χρήσης, βίλες, ακόμη και ολόκληροι οικισμοί. Το μεγάλο κεφάλαιο (οικιστικό, ξενοδοχειακό, τουριστικό κλπ.) επενδύει μεγάλα ποσά στις περιοχές αυτές και ανεξέλεγκτα κερδοσκοπεί σε βάρος του δάσους και του κοινωνικού συνόλου, καταπατώντας και το ίδιο το Σύνταγμα.

2) Για να υλοποιηθούν διαχρονικά αυτά τα συμφέροντα, οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις με τη δασική τους πολιτική, την πολιτική χρήσεων γης και το νομικό και θεσμικό πλαίσιο που ψήφιζαν κατά καιρούς, εξασφάλιζαν την εξυπηρέτηση των συμφερόντων αυτών, σε βάρος της δημόσιας περιουσίας, των δασών και τελικά σε βάρος του ελληνικού λαού.

3) Η σημερινή κυβέρνηση, όχι μόνο συνεχίζει τη μέχρι σήμερα αντιδασική πολιτική όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων, αλλά προχώρησε και στην κατάθεση του σχεδίου Νόμου για τη δήθεν επίλυση του ιδιοκτησιακού προβλήματος των Δασών στη Βουλή. Ο χρόνος που επέλεξε αλλά και από τις διατάξεις που περιλαμβάνει, αποκαλύπτονται οι πραγματικές επιλογές της νομιμοποίησης όλων ουσιαστικά των μέχρι σήμερα καταπατήσεων, εκχερσώσεων, παρανομιών και το ξεπούλημα των δασών και δασικών εκτάσεων, η εξυπηρέτηση του κεφαλαίου που κερδοσκοπεί στα δάση αλλά και η εξασφάλιση εκλογικής πελατείας. Το νομοσχέδιο αυτό είναι ο συνεχιστής των αντιδασικών νόμων 998/79 της κυβέρνησης της ΝΔ και του 1734/87 της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Εισάγει ουσιαστικά μια νέα φάση στην καταστροφή των δασών και των δασικών εκτάσεων, υλοποιώντας τις σύμφωνες με την ΕΕ επιλογές.

4) Η δασική πολιτική της σημερινής κυβέρνησης, πολιτική ιδιωτικοποίησης της Δασοπονίας, εισόδου του μεγάλου κεφαλαίου στα Δ. Οικ., είναι το μέλλον το οποίο επιφυλάσσεται ως αποτέλεσμα όχι μόνο κυβερνητικών επιλογών αλλά και υποχρεώσεων από την ΕΕ αφού προωθεί και ενισχύει οικονομικά την ιδιωτική δραστηριότητα στα δάση και οδηγεί ουσιαστικά την πολιτική της κυβέρνησης.

5) Η δασική πολιτική της ΕΕ που υλοποιεί η σημερινή κυβέρνηση καθορίζεται τελικά από την υλοποίηση του τουριστικού ρόλου που επιφυλάσσει γι' αυτήν και όχι από την επίλυση των πραγματικών αναγκών. Η ΕΕ προσανατολίζεται στην εφαρμογή μιας κοινής Δασικής πολιτικής η οποία να στοχεύει στην κερδοσκοπική εκμετάλλευση των δασών και η οποία θα στηρίζεται στο νόμο του κέρδους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας από τους στόχους της, (σχ. έκθεσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ιανουάριος 1996), είναι η διαφύλαξη του οικονομικού συμφέροντος με την προσαρμογή της δασικής εκμετάλλευσης στις ανάγκες της αγοράς και με τη χρησιμοποίηση κυρίως των δασών για τουριστικούς και άλλους λόγους.

6) Ολα τα παραπάνω εξυπηρετούνται με τα δύο Σχέδια Νόμου του υπουργού Οικονομικών και το γνωστό Σχέδιο Τζουμάκα. Με το νομοσχέδιο του υπουργείου Γεωργίας αυτό:

α) Αποκαθιστώνται οι μεγαλοκαταπατητές και μεγαλοτσιφλικάδες αφού δίνεται η δυνατότητα σε αυτούς που έχουν καταπατήσει χιλιάδες στρέμματα δασών και δασικών εκτάσεων και τα διακατέχουν έναντι του δημοσίου,να αποκτήσουν πλήρη κυριότητα με την καταβολή στο δημόσιο του 25% της αξίας τους.

β) Δίνεται η δυνατότητα αναγνώρισης ιδιοκτησίας σε δάση και δασικές εκτάσεις που είναι κατά τεκμήριο δημόσια (άρθρο 1).

γ) Με υπουργική απόφαση προσδιορίζονται τα κριτήρια για τον χαρακτηρισμό μιας έκτασης (άρθρο 1) με σοβαρές συνέπειες και κίνδυνο αποχαρακτηρισμού.

δ) Αναγνωρίζεται η ιδιοκτησία σε Μοναστηριακές,διακατεχόμενες δασικές εκτάσεις, ανατρέποντας νομικά έτσι το νόμο του Τρίτση για τη μεταβίβαση της εκκλησιαστικής περιουσίας στο δημόσιο - νόμος, ο οποίος δεν εφαρμόστηκε ποτέ.

ε) Νομιμοποιούνται όλες οι παράνομες αγοραπωλησίες που έγιναν σε ιδιώτες, μεγάλων δασικών εκτάσεων, που κατατμήθηκαν με αποφάσεις υπουργών κυρίως την περίοδο του εμφυλίου και της χούντας (άρθ. 17, 18).

ζ) Αποχαρακτηρίζονται χιλιάδες στρέμματα δασών και δασικών εκτάσεων με τη νομιμοποίησηόλων των αλλαγών χρήσης και των αυθαίρετων που έγιναν σε δάση και δασικές εκτάσεις, που καταστράφηκαν από πυρκαγιά πριν από το Σύνταγμα του 1975 και ακυρώνει όλες τις πράξεις κήρυξης αναδασωτέων των εκτάσεων αυτής της κατηγορίας.

η) Νομιμοποιούνται ουσιαστικά όλοι οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί που διεκδικούν την αλλαγή της χρήσης σε χιλιάδες στρέμματα δασών και δασικών εκτάσεων και έχουν οικοδομήσει, καθώς επίσης και ιδιώτες σε δάση και δασικές εκτάσεις (άρθρα 4, 9, 13, 17, 19).

θ) Νομιμοποιεί επίσης όσες από τις εκτάσεις είχαν παραχωρηθεί για αγροτική χρήση και έχουν οικοπεδοποιηθεί παρά το ότι αυτό ήταν παράνομο, (άρθρο 9).

ι) Αναγνωρίζει την κυριότητα σε πολλές χιλιάδες στρέμματα δασών Χαλεπιού Πεύκης (χαμηλή ζώνη Αττική, Εύβοια, Πελοπόννησος, χαμηλά και νησιά), τα οποία είχαν παραχωρηθεί στο παρελθόν μόνο για ρητίνευση σε δασικούς συνεταιρισμούς, (άρθ. 14). Η παραχώρηση όμως αυτή, δεν έδινε δικαίωμα κυριότητας.

κ) Περιλαμβάνει σοβαρές ασάφειες που ανοίγουν το δρόμο για νομιμοποιήσεις εκχερσώσεων και μετά το 1975. Με άλλα άρθρα τέλος, προωθεί ουσιαστικά την ιδιωτικοποίηση του Δασικού Κτηματολογίου.

7. Εκτός από τα παραπάνω, καθοριστικής σημασίας για την καταστροφή των δασών είναι και η επιλογή της μεταφοράς του αντικειμένου της καταστολής των δασικών πυρκαγιών στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης (Πυροσβεστική Υπηρεσία), κατά παγκόσμια πρωτοτυπία, παρά τη ριζική αντίθεση όλων των επιστημονικών φορέων, των συνδικαλιστικών οργάνων, τις προειδοποιήσεις για την επερχόμενη καταστροφή, παρά τη διεθνή εμπειρία και τα παγκόσμια δεδομένα της Δασολογικής επιστήμης. Κι αυτό γιατί όπως έλεγαν οι εισηγητικές εκθέσεις, "δεν ήταν δυνατή η εξασφάλιση της δημιουργίας του Ενιαίου Φορέα Δασοπροστασίας στα πλαίσια του υπουργείου Γεωργίας, λόγω των υποχρεώσεων από τη Σύγκλιση και την ΟΝΕ". Την ίδια στιγμή που ο αντιπυρικός σχεδιασμός και ιδιαίτερα η οργάνωση των επίγειων δυνάμεων, είναι η ίδια τα 20 τελευταία χρόνια.

Η κυβέρνηση δε δίνει βάρος στην πρόληψη και στην προκαταστολή αλλά στην καταστολή και μάλιστα αναποτελεσματικά. Οι δε ελλείψεις προσωπικού και μέσωνστη Δασική υπηρεσία ήταν τραγικές. Τα μέσα καταστολής είναι κατά μέσο όρο το 1/3 αυτών που χρειάζονται για αποτελεσματική καταστολή. Το πιο σημαντικό από όλα είναι ότι πάντα και τώρα οι δασικές πυρκαγιές, που κατά κανόνα γίνονται από εμπρησμούς (το 60% των αιτιών), αξιοποιούνται από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και μετά την πυρκαγιά δεν κηρύσσονται αναδασωτέες περιοχές. Το αποτέλεσμα είναι οι βίλες και τα τουριστικά συγκροτήματα να ξεφυτρώνουν αντί, όπως θα έπρεπε, να βγαίνουν νέα δέντρα από φυσική αναγέννηση ή από αναδασώσεις.

8. Ας μην προσπαθεί λοιπόν η κυβέρνηση να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη με τη βοήθεια και των ΜΜΕ. Η πολιτική της κυβέρνησης είναι ο εμπρηστής και ο καταστροφέας των δασών, οι επιλογές της οπλίζουν το χέρι των εμπρηστών, των κερδοσκόπων, των τεράστιων οικονομικών συμφερόντων που αξιοποιούν τις πυρκαγιές για να κερδοσκοπήσουν σε βάρος της ζωής μας. Οι αριθμοί μιλάνε μόνοι τους: Το 1% του αριθμού των δασικών πυρκαγιών καίνε το 49% των καμένων εκτάσεων και είναι φωτιές που καίνε πάνω από 5.000 στρέμματα. Ενώ το 4% του αριθμού των πυρκαγιών καίνε το 27% των καμένων εκτάσεων και είναι φωτιές που καίνε από 1.000 - 5.000 στρέμματα. (Μέσος όρος για χρονικό διάστημα από το 1983 - 1996, στοιχεία υπουργείου Γεωργίας). Μάλιστα σε περιοχές που υπάρχει τεράστια πίεση για αλλαγή χρήσης των δασών.

9. Το μέλλον των Δασικών Οικοσυστημάτων αποδείχνεται κάθε μέρα ασύμβατο με την ασκούμενη επικίνδυνη κυβερνητική πολιτική. Η υπόθεση της προστασίας, της οικολογικής ανόρθωσης και της διαχείρισής τους είναι πλέον υπόθεση της αντίστασης και πάλης όλου του λαού με στόχο ΑΜΕΣΑ την ανάπτυξη της πάλης για να αποσυρθούν τα δύο Νομοσχέδια (Τζουμάκα και Δρυ) και γενικότερα τη ριζική επίλυση των βασικών προβλημάτων που αφορούν τα Δασικά Οικοσυστήματα, τα οποία είναι γνωστά και στην κυβέρνηση.

10. Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι να κατατεθούν πάλι προτάσεις, η καλύτερη προσφορά για την υλοποίηση και των προτάσεων είναι η ανατροπή της κυβερνητικής πολιτικής. Πρέπει να αποδοθεί στην κυβέρνηση, με την πάλη αλλά και με την ψήφο στις ερχόμενες Δημοτικές και Νομαρχιακές εκλογές, το πολιτικό κόστος από τις καταστροφικές επιλογές αυτές γιατί κανένας δεν της παραχώρησε το δικαίωμα με την πολιτική της να εξυπηρετεί τους κερδοσκόπους και τα μεγάλα συμφέροντα, να ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΕΙ στο όνομα των νόμων της ελεύθερης αγοράς και της εμπορευματοποίησης των πάντων.

Αλλωστε είναι ίδιος ο ένοχος που έχει καταδικάσει τον ελληνικό λαό σε φτώχεια και ανεργία. Τους συνταξιούχους σε συνθήκες πείνας, την υγεία και την παιδεία σε διαρκή μακροχρόνιο μαρασμό, τα πραγματικά προβλήματα των εργαζομένων σε διαρκή όξυνση την ίδια στιγμή που τα κέρδη της ολιγαρχίας, των βιομηχανιών, του τραπεζικού και χρηματιστικού κεφαλαίου, του εφοπλιστικού κεφαλαίου, αυξάνονται.

Είναι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, που υλοποιεί για άλλη μια φορά μια καταστροφική και αντιδραστική πολιτική, εξυπηρετώντας με τις επιλογές αυτές το τουριστικό, ξενοδοχειακό κεφάλαιο, τους μεγαλοεργολάβους, την ΕΕ και τις πολυεθνικές.

Αντώνης Π. ΡΑΛΛΑΤΟΣ