Προγράμματα για τον πληθυσμιακό έλεγχο είναι πολύ "ιν" στις δυτικές χώρες. Συχνά, ωστόσο, οι άμεσα ενδιαφερόμενες, οι γυναίκες δηλαδή, δεν ενημερώνονται, όπως συμβαίνει στο Μεξικό.

Η Ζονγκολίκα, είναι πρωτεύουσα μιας από τις πιο φτωχές περιοχές του Μεξικού κοντά στα παράλια του Ατλαντικού, όπου βρίσκονται οι κοινότητες των ιθαγενών φυλών Ναουάτι και Τοτονάκος. Στο πνευματικό κέντρο της πόλης - όπως αναφέρεται σε πρόσφατο άρθρο της γερμανικής εφημερίδας "Νόιες Ντόιτσλαντ" - συχνά συγκεντρώνονται γυναίκες ιθαγενείς, περιμένοντας κάποια χρήματα, που τους υποσχέθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος "Προγκρέσα" για διατροφή, υγεία και εκπαίδευση. "Προγκρέσα" σημαίνει και "προχώρα μπροστά", φέρνει στο νου την "πρόοδο". Πριν μερικούς μήνες, η κυβέρνηση του Μεξικού εξήγγειλε αυτό το πρόγραμμα, με στόχο, όπως άλλωστε δήλωσε ο ίδιος ο Πρόεδρος Ερνέστο Ζεντίγιο, την εξάλειψη της ακραίας φτώχειας.

Ουρά στέκονται οι γυναίκες και περιμένουν να πάρουν τα επιδόματα "προγκρέσα" ύψους 5 έως 15 (!) δολαρίων μηνιαίως, που προορίζονται για τη συντήρηση μίας οικογένειας. Στην αίθουσα του πνευματικού κέντρου της πόλης, όπου και μοιράζονται αυτά τα γενναιόδωρα επιδόματα, κρέμονται διάφορα πλακάτ: "Με αυτό το επίδομα μπορείς να θρέψεις την οικογένειά σου και να προστατεύσεις καλύτερα την υγεία σου. Τα παιδιά σου δεν είναι ανάγκη πια να εγκαταλείψουν το σχολείο για να εργαστούν". Ωστόσο, τα πλακάτ είναι γραμμένα στα ισπανικά και πολλές από τις ιθαγενείς δεν μπορούν καν να τα διαβάσουν.

Φυσικά, δεν κόπτονται έτσι ξαφνικά οι άρχοντες του Μεξικού για την τύχη των τόσο αδικημένων και ταπεινωμένων Ινδιάνων, που εδώ και πολλούς αιώνες από μερίδα του "πολιτισμένου" κόσμου θεωρούνται περιττοί, άχρηστοι, "είδος" που πρέπει να εξαλειφθεί. Η παροχή της "προόδου", λοιπόν, κρύβει μπόλικη υστεροβουλία. Πριν από έξι, περίπου, μήνες η κλινική της Ζονγκολίκα αποφάσισε να προχωρήσει σε απογραφή του πληθυσμού. Πηγαίνοντας σπίτι - σπίτι, οι γιατροί ρωτούσαν τις γυναίκες για τον αριθμό και την ηλικία των παιδιών τους, μετά επέλεγαν τις φτωχότερες των φτωχών, με το μεγαλύτερο αριθμό παιδιών, για το "προγκρέσα". Δεν πέρασε πολύς καιρός και άρχισαν να ασκούνται πιέσεις: Οι γυναίκες δεν ήταν μόνο υποχρεωμένες να δηλώσουν τα έξοδά τους, αλλά και να συμμετέχουν σε συναντήσεις που διοργάνωνε η κλινική, όπου, εμμέσως πλην σαφώς, τους έλεγαν: Οποια επιθυμεί τη συνέχιση της παροχής της, τόσο "γενναιόδωρης", βοήθειας, δηλαδή του φοβερού ποσού των 5 - 15 δολαρίων το μήνα, θα πρέπει να υποβληθεί σε στείρωση (!).

Η Παουλίνα, μια όχι πια πολύ νέα μαία, από το χωριό Πιξκουάτλα, αφηγείται τις εμπειρίες της: "Εγώ δεν μπορώ πια να κάνω οικογένεια, όμως η γιατρός μου είπε ότι θα έπρεπε να υποβληθώ σε εγχείρηση" με τη δικαιολογία "ότι θα μπορούσα να δώσω το παράδειγμα στην κοινότητά μου, ώστε και άλλες γυναίκες να συμφωνήσουν να υποβληθούν σε στείρωση".

Ομως, και στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπως η Πόλη του Μεξικού - γράφει η εφημερίδα "Αβάντ", κεντρικό όργανο του Κόμματος των Καταλανών Κομμουνιστών - δεν είναι καθόλου ασυνήθιστο το φαινόμενο σε κρατικά νοσοκομεία να υποβάλλονται γυναίκες σε στείρωση ή να τους τοποθετούνται αντισυλληπτικές συσκευές, και, μάλιστα, χωρίς τη σαφή έγκρισή τους. Οπωσδήποτε αυτά τα φαινόμενα είναι πολύ πιο συχνά στις ορεινές περιοχές των ιθαγενών.

Συχνά οι γιατροί δε μιλούν τη γλώσσα των ιθαγενών. Εξαιτίας του υψηλού ποσοστού αναλφαβητισμού που υπάρχει στις περιοχές των ιθαγενών, τις περισσότερες φορές αρκεί το δακτυλικό αποτύπωμα κάτω από την ερώτηση που διατυπώνεται κάπως έτσι: "Θέλεις να συμμετέχεις στα κυβερνητικά προγράμματα, τότε θα πρέπει να εγχειριστείς". Στην προπαγανδιστική εκστρατεία που γίνεται για τα παραπάνω προγράμματα, ακούγονται και τα εξής ωραία: "Ο γιατρός είναι εκείνος που ξέρει και θα πρέπει να αποφασίσει τι θεραπεία θα ακολουθήσεις. Αυτός έχει σπουδάσει" (!).

Ως ιθαγενής της φυλής Ναουάτι, η δημοσιογράφος Ροσάλμπα Τεπόλο Γκιάουα είχε προσωπικές εμπειρίες από τις πρακτικές των γιατρών και νοσοκόμων. Το πρώτο της παιδί το έφερε στον κόσμο στην κλινική της Ζονγκολίκα. Τη στιγμή του εντονότερου πόνου, η γιατρός της είπε: "Κάντε την επέμβαση της στείρωσης, τι τα θέλετε περισσότερα παιδιά;" Η Ροσάλμπα Τεπόλε έμεινε άφωνη, θυμάται ακόμα τα λόγια της νοσοκόμας προς τη γιατρό: "Γιατί τη ρωτάτε; Μπορείτε απλά να την εγχειρίσετε και τέρμα".

Οι νόμοι που προστατεύουν τα δικαιώματα των γυναικών στο Μεξικό είναι σχεδόν άγνωστοι. Ωστόσο, ο εξαναγκασμός σε αντισυλληπτικά μέτρα ή ακόμα και στη στείρωση καταπατά το μεξικάνικο Σύνταγμα. Στο άρθρο 4 προσδιορίζεται με σαφήνεια το δικαίωμα των γυναικών να αποφασίζουν εκείνες πόσα παιδιά θα φέρουν στον κόσμο. Ωστόσο, δεν υπάρχει μια σαφής αναφορά στα δικαιώματα αναπαραγωγής των ιθαγενών γυναικών.

Σιγά - σιγά οι ιθαγενείς γυναίκες έχουν αρχίσει, παρά τη φτώχεια και τις διακρίσεις εις βάρος τους, να προβάλλουν αντίσταση. Οι γυναίκες του Πιξκουάτλα γνωστοποιούν τις διαμαρτυρίες τους μέσω ενός δικού τους ραδιοφωνικού σταθμού. Μιλούν ανοιχτά για τις πιέσεις των γιατρών και νοσοκόμων της κλινικής της Ζονγκολίκα, καθώς και του δημάρχου της πόλης. Ομως, το έργο της πειθούς είναι πολύ δύσκολο, μια και οι εκφωνήτριες δεν έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν και υλική βοήθεια.

Ακόμα και στην ορεινή περιοχή του Κουετσαλάν, στην πολιτεία του Πουέμπλα, έχουν ακουστεί παρόμοιες ιστορίες, γράφει το περιοδικό του ΚΚΙσπανίας "Μούντο Ομπρέρο". Οι γυναίκες εκεί, επίσης της φυλής Ναουάτι, δεν τολμούν ακόμα να καταγγείλουν στην κοινή γνώμη τα όσα τους συμβαίνουν. Και στο Κουετσαλάν, ωστόσο, η παροχή των επιδομάτων "Προγκρέσα" συνδέεται με την παρακίνηση ή τον εξαναγκασμό στη στείρωση. Οι "ενημερωτικές" συγκεντρώσεις, στις οποίες καλούνται όλες οι γυναίκες κάτω των 35 χρόνων, γίνονται στο νοσοκομείο του Κουετσαλάν ή σε σχολεία.

Αργά ή γρήγορα, οι γυναίκες θα υποκύψουν στην κοινωνική πίεση ή ακόμα και σε άμεσες απειλές, ευελπιστούν οι ιθύνοντες.

Τελικά, οι "πολιτισμένοι" αυτού του κόσμου "εκσυγχρονίστηκαν" και σοφίστηκαν έναν πιο "ευγενικό" και όχι τόσο κραυγαλέα βίαιο τρόπο, για να ολοκληρώσουν τη γενοκτονία, που είχαν ξεκινήσει πριν από πέντε αιώνες, εις βάρος των ινδιάνικων φυλών.

Γιάννα ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΗ